Özsaygısı Düşük Olan Çocuklar

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Adriana Díez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Sizce belli bir özsaygı seviyesiyle mi doğuyoruz? Sizce kendini sevmek günlük hayatta önemli midir? Çocuklarınızın kendine güven duygusunu etkilemek mümkün mü? Bu yazıda, size tüm bu soruların cevaplarını vereceğiz ve özsaygısı düşük olan çocuklar hakkında konuşacağız.

Özsaygı o bulmacaların hepsini açan bir anahtardır. Özsaygı kendi kimliğimizi inşa ettiğimiz şeydir. Bu nedenle insanların onunla genç yaşlarda ilgilenmeye başlaması çok önemlidir. Kendine değer vermenin önemini bilen çocukların yetiştirilmesi çocuk büyütmenin en önemli kısmıdır. İstikrarsız olmalarındansa, onların en kritik anlarda bile dik durmalarını sağlayacak güçlü temeller atmanın en iyi yoludur.

Gerçekte çocuğunuzun özsaygısını arttırmayan, ama farkında olmadan giderek azaltan birçok şey vardır. Bunlardan en yaygın olan bazıları şunlardır:

• Onların elinde olmayan bazı şeylerle ilgili çocuklarınızı tebrik ve takdir etmek. Burada uzun boylu olmak veya yakışıklı olmaktan bahsediyoruz. Bu onların yeteneklerini geliştirmesini engelleyecek ya da yaptığı çalışmalarla ilgili gurur duymasına son verecektir. Sonuç olarak, düşük özsaygı geliştireceklerdir.
• Çocuklarınızın sorumluluk almasına izin vermemek. Onların yerine her şeyi sizin yaptığınız ve onların yapmalarına ve başarılı olmalarına izin vermediğiniz zaman bu sonuç ortaya çıkar. Onların kendi iç dünyalarından haberdar olmalarını ya da kendi kararlarının ve davranışlarının sonuçlarını öğretmediğiniz zaman bu durum meydana gelir.
• Onlara sevgi göstermemek. Koşulsuz sevgi çocukları güçlendirir. Eğer onlar sevildiğini hisseder ve huzurlu olurlarsa güçlü bir özsaygı geliştirirler. Onlar hayatta doğru veya yanlış yaptıklarının bilincinde olarak ya da onları daima sevip koruyacak birilerinin olduğunu bilerek büyüyecekler.
• Kendilerini ifade etmelerine fırsat vermemek. Eğer içinizde ne olduğunu ifade etmezseniz, gerçekte kendinizi tanıyamazsınız. Bu demektir ki; kendiniz hakkında olumlu bir imaj oluşturamazsınız. Bu yüzden çocuklarınızın kendilerini ifade etmelerine, heyecanlarını ve fikirlerini söylemelerine fırsat vermezseniz düşük özsaygı geliştirirler.

Gördüğünüz gibi, çocuğunuzu sevgi saygı açısından bilinçli yetiştirmek birinci derecede önemlidir. Bunu yapabilmek için açık ve samimi bir iletişim kurmak gerekir. Sağlıklı bir özsaygıya sahip çocuklar yetiştirmenin yolu budur. Fakat özsaygının tam olarak ne olduğunu da bilmek zorundasınız. Şimdi bu konuyu açıklayacağız.

Özsaygı nedir?

Özsaygı kendinize nasıl baktığınızdır. O kendinize ne kadar değer verdiğinizi gösteren bir ölçüdür. Bebeklikten başlayan ve gelişiminiz boyunca yükselip alçalan bir süreçtir. Temel olarak özsaygı, kendinize değer vermeniz,  kendinizi sevmeniz ve kendinize nasıl öncelik tanıyacağınızı bilmenizdir. O bir özsevgidir.

İyi bir özsaygıya sahip olmak; aynaya bakıp orada gördüğünüz kişiyi sevmektir. Etrafınızdaki bütün hayatı inşa edebileceğiniz kararlı bir esastır. Fakat özsaygınız iyi seviyede olmadığında hayatınız da iyi olmayacaktır.

Düşük seviyede özsaygısı olan çocuklar hiçbir zaman kendilerini sevmeyi öğrenemezler. Onlar asla kendilerine değer vermeyi öğrenemez ve bunun için çaba sarf etmezler. Eğer herhangi bir konuda ilk defa başarısız olurlarsa bunun sebebi uzun süreli hedefler için çaba göstermeyi bilmemelerindendir. Başka bir kişiyi sevmeyi öğrenemezler, çünkü kendilerini de sevmeyi bilmiyorlar.

Bu sorunu çözemezlerse, özsaygısı düşük olan çocuklar yetişkin olduklarında da kederli büyükler olurlar. Bu durum daima huzursuzluk, bağımlılık ve kendinden nefret etmeye yol açar. Yaşadıkları dünyaya hep hazırlıksızdırlar, çünkü kendilerini hiçbir zaman koşulsuz sevmeye hazırlamamışlardır. Adeta kendi kendilerine görünmez gibidirler.

Özsaygı sizin sevgi ve güvenlik hisleriyle büyümenize yardım eder. Kendinize karşı pozitif bir imaj inşa etmenize yardımcı olur. Bu imajla bütün ilişkilerinizi düzenlersiniz. Harika bir definedir ve her zaman ona dikkat etmeniz ve üzerinde çalışmanız gerekir. Ona zaman ayırmak, üstüne düşmek zorundasınız, çünkü güçlü, iyi geliştirilmiş bir özsaygı sizin hayat boyunca sakin bir şekilde ilerlemenizi sağlar.

Özsaygısı düşük olarak büyüyen çocuklar kendilerine güvensiz, kendilerine değer vermeyen ve emniyet duygusundan yoksun olurlar

Çocuklar özsaygılarını yükseltebilir mi?

Önceden de belirttiğimiz gibi özsaygıyı inşa etmek çok erken yaşlarda başlar. Çocuklarınızla küçükken konuştuğunuz sözcükler onların gelişimlerinde rol oynar. Bu yüzden kullandığınız dilin ve onları yönlendirdiğiniz şeylerin ne kadar önemli olduğunun bilincinde olmalısınız. Çocuklar kendi kimlik algılarını güçlendirmek için dışarıdan gelecek referans noktalarını kullanırlar. İlk başvurdukları referanslar daima erken yaşlarda birlikte oldukları yetişkinler olacaktır.

Fakat çocukluklarında öğrendikleri şeylerden neler değişmezdir? Neyse ki hiçbiri? İdeal olarak herkes güvenli bağlanma ortamında yetişmelidir. Başka bir deyişle, koşulsuz bir sevgi ortamı, keşfetme becerisi ve korunma duygusu. Bunlardan yoksun olan çocukların özsaygıları düşük olur. Böylece gelecekte bir yerde kendi imajlarını tekrar düzenlemek zorunda kalırlar.

Bunun anlamı ise, onlar tekrar zorluklarla yüzleşecek ve yenilmeyi öğrenip öğrenmediklerini göreceklerdir. Kendilerinin önemli olduğunu ve aslında sadece davranışlardan ibaret olmadıklarını fark edeceklerdir. Onları tarif eden şey sadece davranışları değildir. Onları tarif eden şey birey olarak sahip oldukları her şeydir. Onlar kişiliklerine değer katmak için bir gayretin içine girmeleri gerektiğini anlayacaklardır. Özsevgi sabır ister ve elbette hatalar yapacaklardır. Bu yüzden her zaman tekrar deneyebileceklerini öğrenmek zorundalar.

Gördüğünüz gibi, özsaygı sizi siz yapan bir olgudur. Eğer o sağlam ve istikrarlı olursa kişiliğinizi diğer açılardan da geliştirmenize yardımcı olur. Bu yüzden de doğru bir özsaygı geliştirmek hayatınızda yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir.