Kişisel İlişkilere Zarar Veren 4 Davranış
Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas
Bazen düşüncelerimizi ifade etme şeklimiz ve davranışlarımız istediğimizin dışına çıkabiliyor. Kaba davranıyor, düşünmeden hareket ediyor ve başkalarının hissettiklerini umursamıyoruz. Aslında bu davranışlar bazen arkadaşlıkları, aile ilişkilerini ve kişisel ilişkilerimizi berbat edebilirler. Peki bunlar hangi davranışlar? Ve kişisel ilişkilere nasıl zarar verip üzülmemize neden olurlar?
Daha ayrıntılı olursak, eleştiri, hor görme, karşılık verme ve geri çekilmeden söz ediyoruz. Böyle davranarak bilinmeyenin içine atlamış oluyoruz. Bunlar da yanlış anlaşılmış samimi yorumlardan kaynaklanır. Ayrıca dürüst olmak her zaman düşünceli, hassas ve nazik davrandığımız anlamına gelmez. Söyleyeceğimiz şeyi başkalarını incitmeden söylemenin birçok yolu vardır. Gelin kişisel ilişkilere zarar veren bu davranışları biraz daha yakından inceleyelim.
İlişkilere zarar vermek
Masum bir şeye bir başkası saygısız ve kaba bir şekilde cevap verdiği zaman ister istemez beynimizin duygusal tarafı devreye girer. Ama bu pozitif değil negatif bir şekilde olur. Bu nedenle beyin ikilemde kalır. Kendimizi savunmaya geçeriz: savaş ya da kaç.
Normalde saldırıya uğradığımızı hissettiğimiz zaman ya da güvendiğimiz biri tarafından incitildiğimiz zaman buna aldırış etmeyiz. Ama sinirli bir şekilde cevap verebiliriz. Verdiğimiz tepkinin dozu o anki durumun yoğunluğuna ve hissettiğimiz öfkeye bağlıdır.
İlişkileri mahveden davranışlar arasında hor görme, sinir ve bazen de kinin izleri vardır.
Ancak kim söylemiş olursa olsun verdiğimiz tepkiler benzerdir: öfke, tiksinme veya sinir. Böylece her seferinde bize sözlü olarak şiddet gösterenlerden yoruluruz. Kimse kendini devamlı kötü hissettiren insanlarla zaman kaybetmek istemez. Bu nedenle ilişkiye son vermeye karar verebiliriz.
Eleştirel davranış
“Eşyaları her zaman ortalıkta bırakıyorsun, yemekten önce hiç ellerini yıkamıyorsun, her zaman geç kalıyorsun, kimse sana katlanamıyor.” Bunun gibi cümleler yıkıcı eleştiriye örnek olabilir. Davranışa bir çözüm getirmediği gibi her zaman ve asla gibi kesin nitelemeler içeren sert ve katı cümlelerdir. Davranışı anlamak için hiç pay bırakmayan cümlelerdir bunlar.
Fakat eleştiri daha yapıcı bir şekle sokulabilir veya daha az kırıcı olabilir. Bu şekilde tartışmalar engellenir ve yanlış anlaşılmalar yüzünden ilişki zarar görmemiş olur.
Baştaki örneklere ek olarak, “her şeyi yerde bırakırsan ben toplamak zorunda kalıyorum. Zaten ev işlerini yapıyorum ve bana yardım etsen iyi olurdu.” denebilir. Veya “Geç kalacağın zaman bana haber ver her seferinde geldikten sonra bahane dinlemek istemiyorum.”
Hor görmek
Eleştiri genelde sözlerle gösterilse de hor görme iki şekilde de olabilir: sözlü ve jestlerle. İlki de en az ikincisi kadar zararlıdır.
Birlikte birkaç örneğe bakalım. Bir grup arkadaş uzun zamandır görüşmedikleri için bir toplantı ayarlamış olsun. İçlerinden biri diğerlerinin kendisine arkadaşça davranmak yerine devamlı eleştirdiğini fark ediyor. Ya da bir patron konuşurken çalışanlardan biri havaya bakıp “tanrım sus artık!” der gibi davranıyor olsun. Her türlü, bu davranışlar inciticidir ve ilişkide sonu yaklaştırır.
Memnuniyet göstermemekten daha büyük bir memnuniyetsizlik göstergesi olamaz.
Karşılık vermek veya tamamen çekilmek: tartışmayı alevlendiren davranışlar
Bazen saldırıya uğradığımızda sadece iki seçeneğimiz olduğunu düşünürüz: savaşmak ya da kaçmak. İlkini yapmaya karar verince en mantıklısı aklımıza gelen ilk şekilde cevap vermektir. Bu da genelde iyi sonuçlanmaz. Bu karşı tarafı hayal kırıklığına uğratacağı gibi yeni bir saldırıya da neden olabilir. Sonunda kırılması zor bir kısır döngüye girilmiş olur.
Geri karşılık vermek ilişkilerde yapılan hatalardan biridir. Ciddi sonuçlar doğurabilir. İyileşmesi zor duygusal yaralar açabilir.
Öte yandan tamamen geri çekilme de savaş alanında aynı etkiyi yaratabilir. İki insan arasındaki çekişmeyi kuvvetlendirir. Devam eden saldırılardan aylar sonra taraflardan biri pes eder. Diyalog kurmak ve yüzleşememek için.
Zorlamak ve beklemek
Bu tutum da kendini karşı tarafın davranışından besleyen kişiyi çileden çıkarır. Karşı atak gelmeyince iyice öfkelenirler. Bazıları başkalarının soluklanmalarına bile saygı göstermezler. Beklemek yerine davranışları ve hareketleriyle yeniden fitili ateşlerler.
Gördüğünüz gibi kişisel ilişkileri mahveden davranışların ne kendisi ne de sonuçları hoştur. Biri bizi olumsuz şekilde eleştirince onunla artık arkadaş olamıyoruz. Eşimize devamlı yakındığımız zaman onu aslında uzaklaştırmış oluyor ve yine de böyle davranmaya devam ediyoruz.
Bazen soluklanıp neler olduğunu anlamak için mola vermek gerekir. Sonuçlarını düşünmeden hareket etmekten kaçınmak gerekir.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.