Kadınlar ve Spor: Cam Tavan Sendromu Her Zamankinden Daha da Belirgin

Yazan ve doğrulayan psikolog Fátima Servián Franco

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

“Cam tavan sendromu” terimi kadınlar ve spor alanındaki varlıklarından bahsederken rahatça kullanılabilir. Bu, Wall Street Journal‘ın 1986’da ortaya çıkardığı bir terim. Kadınların ve azınlık gruplarının mesleki kariyerlerinde ilerlemek ve sorumluluk pozisyonlarına ulaşmak için karşılaştıkları görünmez engelleri kastediyor.

1980’lerin ortalarında dile getirilmeye başlanmasına rağmen, ne yazık ki, çalışan kadının tarihinde her zaman vardı.

Spor alanında, bu sendrom daha da belirgin, çünkü belirli bir referans noktası bile yok.

İspanya’yı örnek olarak ele alalım. Geçtiğimiz yıllarda, en iyi İspanyol kadın futbolcular aylar süren müzakere ve protestolardan sonra ilk toplu sözleşmelerini imzaladılar. Ancak, mevzuata ilişkin düzeyde profesyonel statüye ulaşamadılar. Buna ek olarak, çalışma koşullarında yaşadıkları bariz zorluklar da var.

Bu engelleri yıkmaya yardımcı olacak spesifik önlemler alınmasını talep eden uluslararası düzeyde birçok ses var. Norveç gibi ülkelerde oldukça tartışmalı önlemler alındı. Kota yasasını getirdiler. Bu yasanın sayesinde çok umut verici sonuçlara ulaşıldı. Ulusal şirketlerin yönetim kurullarında kadınların yüzdesi 2002 yılında %7’den 2010 yılında %44’e yükseldi.

Kısacası, eğer kadınlar spor yapıp bundan geçiniyorlarsa neden spor yöneticiliği yapamıyorlar?

“Ben bir yeni Usain Bolt veya Michael Phelps değilim. Ben ilk Simone Biles’ım.”

– Simone Biles

Spor ve kadınlar: unutulmuş insanlar

Kadınların fiziksel işlere ve spor dünyasına dahil olması, kendi sosyal evrimlerinden doğrudan etkilenir. Kadınların yakın zamana kadar kabul edilmedikleri yeni alanlara kabulü de spor alanına katılmaları anlamına geliyor.

İspanya’yı bir kez daha örnek alalım. İspanyol toplumu son yıllarda baş döndürücü hızda ilerledi ve gelişti. En köklü sosyal fikirlerde bile değişimler oldu. Bununla birlikte, bu toplumun bazı yönleri hala İspanya’daki eski rejimi ve kadınlarla ilgili ideallerini yansıtıyor.

Resmi eğitimin sosyal eşitsizlikleri yeniden üretmemesi için bu cinsiyetçi tutumları ve evrimi engelleyen muhafazakarlığı öğretmenlerin de zaruri aktif katılımıyla ortadan kaldırmak eğitimin en çok savunulan özelliğini garantiledi (García, 2006).

Basında kötü bir görüntü

Spor dergilerinde spor ve kadınlara verilen referanslar nadir ve bunlar çoğu zaman da pek doğru değil. Basın, radyo ve televizyon, erkek spor başarıları için önemli ve tekelleştirici bir alan ayırmaya devam ediyor.

Spor basını ve gazetelerin spor bölümleri kadın sporcuları sistematik olarak görmezden geliyor. Bu, reklam sözleşmelerinin miktarı ve kalitesinden başlayarak, her seviyede kadın sporcu için ciddi sonuçlar doğuruyor.

Medyanın bazı alanları, profesyonel bir sporcudan çok uzak, genellikle yarı giyinik veya tamamen çıplak olan bir kadın modelini yansıtıyor. Görünüşe göre, bu, ciddi spor bilgilerinden ziyade ulu orta maço içerikli yayınlarla daha fazla okuyucu türünü çekmek için tasarlanmış bir tutum (Ibáñez, 2001).

“Ne yazık ki, dünyada vasat erkekler için bol miktarda yer olduğu doğru, ancak vasat kadınlar için yer yoktur.”

– Madeleine Albright

Kadın sporlarında psikososyal çevre

Fiziksel aktivite eksikliği genellikle kadınları daha fazla etkiliyor. Aynı zamanda, birçok yönden, spor yapmaktan erkeklere göre çok daha spesifik faydalar elde edebilirler. Bütün bunlar, kadınların spor aktiviteleri ile ilişkili faktörleri veya bu faydaları bilmeyi özellikle önemli kılıyor.

Medyanın kadın sporlarıyla ilgili sessizliği ve gösterdikleri yetersiz muamele, kız çocukları ve gelişimleri üzerinde ciddi bir etkiye sahiptir. Okullarda tanıtılan ve medyada gördüğümüz sporlar temelde erkek ağırlıklı.

Kız çocukları ve genel olarak kadınlar için, ortaya bu alandaki katılımlarının çarpık bir görüntüsü çıkıyor. Örnek alabilecekleri edebilecekleri efsanevi sporcular yok. Referanslar, bilgi veya spor yaparken örnek alabilecekleri karizmatik sporcular da yok.

Kadınların Spordaki Geleceği?

Spor ve kadınlar, şimdiye kadar nadir durumlar dışında toplum için çekici bir kombinasyon oluşturmadı. Tenis, kadınların belirli bir şöhrete ve özellikle karizmatik figürlere sahip olduğu nadir spordur.

Bunlar ve daha birçok sebepten dolayı kız çocuklarının kendilerine sporda gelecek görmeleri gittikçe zorlaşıyor. Ne kadar umut versin veya vermesin, bu şekilde geçinebileceklerini düşünmeleri zor. Ve ne yazık ki, çoğu zaman, antrenman ve müsabakalardaki tüm çabaları sadece takım arkadaşları ve diğer sporcular tarafından fark edilir.

Pozitif bir sonla bitirirsek, son zamanlarda birçok ülkede Futbol Federasyonunun Ocak 2020’den bu yana erkek ve kadın futbolcularına aynı ücretleri ödediği ortaya çıktı. Bu iyiye işaret, ama hala uzun bir yol var. Avustralya, Norveç, Yeni Zelanda ve Brezilya da aynı uygulamayı getirdi.