İltifat Aldığımızda Neden Rahatsız Hissederiz?

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Francisco Pérez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Her zaman ve her koşulda iltifat almayı gerçekten seviyor muyuz? Belki hayatımızın bir noktasında bir iltifat aldığımızda, hepimiz kendimizi rahatsız hissetmişizdir. Bu durum, beklediğinizden de daha yaygındır aslında.

Ama en baştan başlayalım. İltifat tam olarak nedir? İltifat, bir kişinin olumlu özelliklerini vurgulayan belirli bir ifadedir. Övgü veya iltifatlar, sosyal destek görevi görür ve insanlar arasındaki etkileşimleri daha keyifli hale getirmeye yardımcı olur.

Başka bir deyişle, iltifat bir tür övgüdür. Bir iltifat aldığınızda, size iltifat eden kişi olumlu özelliklerinizden birini vurgulamaya çalışıyor olacaktır. Bu nedenle, birisi size iltifat ettiğinde kendinizi rahatsız hissetmek için aslında hiçbir neden yoktur. Bununla birlikte, bu tür övgü pek çok insanı rahatsız, hatta belki de çok rahatsız eder. Peki ama bu tarz bir şey neden olur?

İltifat aldığımızda bu iltifatları yeniden düşünmek

Daha önce de bahsettiğimiz gibi, ilke olarak bir iltifat duyuyor olmak hoş ve olumlu bir şeydir. İltifat etmek, başka birine güzel bir şey söylemektir. Uygulamada bu, insanların sevdiğimiz veya olumlu bir şekilde değer verdiğimiz özelliklerinden veya davranışlarından birine işaret etmek anlamına gelir.

Hepimiz kendimizle ilgili hoş şeyler duymayı ve dinlemeyi severiz. Bu her zaman için bize kendimizi iyi hissettiriyor olacaktır. Yine de, günümüzde, toplumumuzda olumlu sözlü mesaj alışverişinde bulunmak çok yaygın değildir. Nadiren olumlu pekiştirme kullanırız ve aslında cezalarla haşır neşir olmaya daha alışkınız.

“İyi”, “olumlu” veya “sevdiğimiz ve zevk aldığımız şeyler” olarak gördüğümüz şeyleri, “zaten olması gereken” olarak kabul ederiz. Öyleyse neden onlar hakkında konuşmalıyız? Nadiren iltifat etmemizin veya almamızın ana nedeni budur.

Aslında, birisi size iltifat ettiğinde “utangaç”, “kaskatı”, “aptal”, hatta “gülünç” hissedebilirsiniz. Yine de, olumlu pekiştirmenin cezadan daha iyi olduğuna inanıyorsanız, bunu değiştirmek için motive olarak işe başlayabilirsiniz.

Ayrıca, bir başkası size iltifat ettiğinde sizi şaşırtabilir, hatta bu durum biraz tuhaf görünebilir veya aşırı durumlarda, size iltifat eden kişiyi size güldürür. Bu yüzden övgüleri sadece vermek değil, nasıl alacağınızı bilmek de önemlidir.

Nasıl iltifat alacağını bilmenin faydaları nelerdir?

Pek çok insan için zor görünse de iltifat almak aslında kolaydır. Aslında, iltifatların nasıl alınacağını bilmenin birçok faydası vardır. Onlara birlikte göz atalım:

• Onlar aracılığıyla, başka birinin sizin hakkınızda neyi sevdiğini keşfedersiniz.
• Arkadaşlıklar kurmanıza yardımcı olurlar.
• Bir şey söyleyemeyecek kadar utandığınızda, gergin olduğunuzda veya endişelendiğinizde hissettiğiniz gerilimi azaltabilirsiniz.
• Başkalarını iyi hissettirirler. Başkalarının niteliklerimizi, erdemlerimizi ve yeteneklerimizi fark etmesini hepimiz severiz.
• Olumlu davranışı pekiştirirler. İltifat alan bir kişi, gelecekte daha fazla iltifat alma şansını artırmak için bu davranışı sergilemeye devam etmeye çalışabilir.

Nazikçe övgü almanızı engelleyen olumsuz düşünceler

Övgüleri nasıl güvenle alacağınızı bilmenin faydalarını artık bildiğinize göre, bir sonraki soruya geçiyoruz. Övgü almak bizi neden rahatsız ediyor? Bu rahatsızlığın arkasında, insanların yalnızca karşılığında bir şey istediklerinde bir şeyler yaptıkları inancı var. Bu inanç, övgüyü bir tehlike veya tehdit olarak görmenize neden olabilir. Bu nedenle güvensizlik, korku, endişe ve hatta sıkıntıyla tepki verebilirsiniz. Yine de, çoğu zaman böyle bir tehlike yoktur. İltifatlar genellikle sadece olumlu pekiştirme aracıdır.

Bazen insanların sizi manipüle etmek için iltifat kullandığı doğrudur. Bu nedenle, ilk başta olumlu duygular yaratabilen kelimeler daha sonra olumsuz olarak görülebilir. Bunu daha önce deneyimlediyseniz, iltifatları manipülasyon olarak yorumlayabilirsiniz.

Öne çıkma korkusu da nezaketle iltifat almanızı engelleyebilir. Bazı insanlar basit ve mütevazı olmanın en iyisi olduğuna inanıyorlardır, çünkü insanlar diğerlerini gölgede bırakanları kıskanıyor olacaktır. Bu inanç, kendiniz hakkında güzel şeyler söyleme yeteneğinizi bile yok edebilir.

İltifat almanın rahatsızlığıyla ilişkili bir başka inanç, bunun birebir karşılığı ile ilgilidir. Size iltifat eden birinin sadece bir iltifat almayı umduğunu düşünebilirsiniz. Bu inanç aslında mantıksızdır. Başka birinin ne düşündüğünü bilemezsiniz. İnsanların karşılık olarak hiçbir şey beklemeden kendiliğinden iltifat ettiğine inanmak en iyisidir.

İltifat aldığımızda duyduğumuz rahatsızlık

İltifat almanın rahatsızlığıyla ilişkili son bir inanç, size iltifat eden kişinin aslında sizinle dalga geçtiğidir. Sizi öven insanların alay ettiğini ve bunu sadece sizi kızdırmak için yaptığını sıklıkla varsayabilirsiniz.

Sizin durumunuz buysa, bu inancı daha sağlıklı bir şeye dönüştürmek en iyisidir. Alaycı bir yorum olabileceğine ya da olmayacağına inanabilirsiniz. Her iki durumda da, bunu gerçek bir iltifat olarak kabul etmek en iyisidir. Eğer samimi olursa, sizin için iyidir. Aksi takdirde de, edilen iltifatı nazikçe kabullenmeniz, onların sizinle alay etme girişimlerini yine de mahvedecektir.

İltifat aldığınızda rahatsızlık duymanıza neden olan bu mantıksız inançları değiştirebilirsiniz. Bu şekilde, onları nezaketle karşılamaya daha da çok yaklaşacaksınız.