Dijital Detoks: Gerçek Dünya İle Bağlantı Kurmak

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır María Alejandra Castro Arbeláez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Hadi dürüst olalım: neredeyse her zaman cep telefonumuzla, bilgisayarımızla ya da tabletimizle ilgiliyiz. Dijital dünya, günlük rutinimizin temel bir parçası oldu. Gerçekten de, cep telefonlarımız genellikle her gün kullandığımız ilk ve son şey oluyorlar. Artık, bu dijital evrende batırdığımız zamanın farkında mıyız? Belki hayır. Eğer farkında olsaydık, muhtemelen bu durumdan kaçınmak için bazı önlemler alırdık, tıpkı dijital detoks gibi.

Sosyal medya hesaplarımızda daha az zaman harcamaya karar verseydik, ne olurdu? Bazı insanlar sadece, günlük olarak sosyal medya hesaplarını kontrol edememe fikrinden rahatsız olurlar. Peki, bu dijital çılgınlık gelmeden önce hayat nasıldı?

Ancak şunu belirtmekte fayda var ki, sosyal etkileşimi hayatımızdan tamamen çıkarmak gerektiğini söylemiyoruz. Yine de, sosyal medya kullanımında sorumluluk sahibi olmak çok önemlidir.

“Teknolojik ilerleme, patolojik bir suçlunun elindeki balta gibidir.”

– Albert Einstein

Arada bir kendimizi teknolojiden kurtarmamız sorun değil. Buna karşın, neden sürekli çevrimiçi olmak gibi umutsuz bir ihtiyacımız var? Bu durum, teknolojiye bağımlı olduğumuz anlamına gelir. Bu nedenden dolayı, dijital detoks uygulamak, çevremizdekilerle, kendimizle ve gerçeklikle bağ kurmak için teknolojile olan bağlantıyı koparmak muhteşem bir fikir.

Dijital detoks nedir?

Dijital detoks, dijital dünyaya bir ara vermektir. Sosyal iletişim ağlarından, internetten ve yeni teknolojilerden kopmakla ilgilidir. Bunun amacı, birkaç saat (hatta bazen birkaç dakika) telefonumuzu kontrol etmediğimizde endişeli hissetmemize neden olan dijital bağımlılığı bırakmaktır. Bu bağımlılık seviyesi çok arttığı için kendimize bakmayı ve ya sorumluluklarımızı yerine getirmeyi bıraktık.

Detoks kelimesi, detoksifikasyon kelimesinin bir daralmasıdır. Bir organizmanın içinde yaşayan toksitliği çıkarma ile ilgilidir. Bu anlamda, zehirlilik teknolojidir. Kesin olan bir şey var ki, teknoloji bazen oldukça yardımcı ve eğlenceli olsa da, çok sayıda olumsuzluğa sahiptir.

Bu durum, teknolojiyle olan ilişkimize bir son vermekle ilgili değil, ancak onu nasıl kullanacağımızın farkında olmakla ilgilidir. Çevrimiçi olarak harcadığımız zamana ve bu bağımlılık yüzünden arkamızda bıraktığımız ya da ertelediğimiz her şeye daha fazla dikkat vermeliyiz.

Dijital detoks yapmanın anahtar yöntemleri

Dijital dünyadan ayrılarak detoks yapma fikri kulağa kolaymış gibi gelebilir, ancak değildir. Her zaman çevrimiçi olmaya alıştık ve bu alışkanlık günlük rutinimizin bir parçası haline geldi. Bu nedenle, çok fazla sabır ve özveri gerektirir. Aşağıda açıkladığımız anahtar yöntemler, dijital dünyaya ara vererek detoks yapmanıza yardımcı olacaktır:

• Dijital detoksunuzu planlayın. Bu, her kişinin kendi programına göre değişecek oldukça kişisel bir adımdır. Bu, haftasonları günün belli bir aralığı olabilir. Detoksu uyguladığınız sürenin bir günde sadece birkaç dakika sürmesi önemli değildir, önemli olan detoksu uygulamaya başlamaktır. Davranışlarımızı oluştururken yavaş ve emin bir şekilde yaptığımızı unutmayın, bu nedenle hepsini bir anda gerçekleştirememek önemli değil.
• Adım adım ilerleyin. Detoksifikasyon, birden bire olmaz, özellikle de doğru bir şekilde yapmak istiyorsanız. Kendinize ve yürüttüğünüz sürece sabırlı olmanız gerekir.
• Kendiniz hakkında düşünün. Kendinizi ve kendi düşüncelerinizi ve duygularınızı genişletmekten korkmayın. Bu sayede, neden sürekli dijital dünyaya bağlanma ihtiyacı hissettiğinizi anlamanıza kesinlikle yardımcı olacak. Denemekten kaçındığınız bir şey var mı? Sahip olmayı istediğiniz bir şey var mı? Gerçek hayatta yalnız mı hissediyorsunuz? En önemli olan şey, dijital dünyadan ayrılabilir ve hala iyi bir yaşam sürebileceğinizi farketmektir.
• Bildirimlerinize elveda diyin! Bildirimler genellikle büyük bir sıkıntı haline gelir. Bildirimler bazen birbirinin peşi sıra gelir ve önemli faaliyetlere konsantre olmamıza engel olurlar. Bildirimlerin görünürlüğünü aktif hale getirmek, endişe yaratabilir ve her daim çevrimiçi olma ihtiyacını şiddetlendirebilir.
• Alternatif planların arayışında olun. Bir arkadaşınızla bir fincan kahve kapmaya, iyi bir kitap okumaya ya da spor yapmaya ne dersiniz? Yapacak bir şeyler bulun! Alışkın olduğunuz şeyler dışında bir şey denemeye tereddüt etmeyin. Dikkatinizi dağıtın, böylece sosyal ağlar hakkında çok fazla düşünmezsiniz.
• Daha anlayışlı olun. Kendimizi başka insanların yerine koymak temel bir öneme sahiptir.  Arkadaşlarımız ve ya ailemizle birlikteyken her zaman bir ekrana bakarsak, onlara en ufak bir saygı duymayız. Konuştuğunuz zaman karşı tarafın sizi dinlemesini kesinlikle seviyorsunuz, değil mi? Aynısını siz de diğerlerine yapın. Onlara saygı duyun ve dikkatinizi onlara verin.

“Asıl olan makinelerin düşünüp düşünmediği değil, insanların yapıp yapmadığıdır.”

– B. F. Skinner

Diğer yandan, uyurken telefonunuzu yakınınızda bırakmamak iyi bir fikir. Yanınızda olması, sizi oldukça kaygılı hissettirebilir. Bunun yanı sıra, telefonunuzu geceleri sizden uzak bir yere koymak uyku kalitenizi artırabilir,çünkü telefonun uzakta olması sizin rahatlamanızı sağlar.

Artık, bazı insanlar basit bir detokstan daha fazlasına ihtiyaç duyuyorlar. Bazı kişiler profesyonel yardıma ihtiyaç duyacak kadar büyük bir saplantı geliştirdiler. Bunun nedeni, bu dijital evrene derinden bağlanmaları ve bağlantılarını kesemiyor olmalarıdır.

Dijital detoksun faydaları

Dijital detoksun sayısız faydası var:

• Stresi azaltmanızı sağlar.
• Kendinizle daha fazla vakit geçirmeniz mümkün hale gelir.
• Zamanınızı daha iyi düzenlemeyi öğrenirsiniz.
• Empati yetiniz gelişir.
• Diğer kişilerle iletişim kurabileceğiniz ve daha derin bir seviyede iletişime geçebileceğiniz bir alan yaratırsınız.
• Dijital detoks, daha gerçek ilişkiler kurmanızı sağlar. 
• Daha fazla boş vakit elde edersiniz.
• Sakin ve rahatlamış hissetme düzeyiniz artar.
• Kendiniz hakkında daha fazla öğrenme fırsatınız olur.

Dijital detoks, dünyayla, diğer kişilerle ve kendinizle daha iyi ilişkiler kurmanızı sağlar. Bu detoks sayesinde, zamanımızı Instagram’da ya da video izleyerek harcamak yerine, farklı türde planlar yapma ve öncelikle yaratma olasılığımız artar. Dijital bir detoks, gerçeklikle bağlantı kurmak ve boş zamanımızı olabildiğince artırmak için bir fırsattır.

“Teknoloji kullanışlı bir hizmetkar ama tehlikeli bir efendidir.”

– Christian Lous Lange