ACCEPTS, ya da Kötü Hislerle Başa Çıkmak için 7 İpucu

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Alicia Garrido Martín

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Kötü hissettiğinizde duygularınızı kontrol edemediğiniz ve ne yaparsanız yapın durumu sadece daha kötü bir hale getiriyormuş gibi hissettiğiniz mutlaka birçok kez olmuştur. En sonunda hoş olmayan bu duyguların sel gibi akmasına engel olmanın çok zor olduğuna karar verirsiniz. Tabi bazen de bu duygularla baş etmenin anahtarı onlarla doğrudan yüzleşmemektir.

Çocuklara öğretilmesi gereken “engellenme toleransı” kavramını belki duymuşsunuzdur. Bu aslında her insanda olan bir sağduyudur çünkü hayat bize her zaman istediklerimizi vermez ya da tam olarak istediğimiz hayatı yaşayamayız.

Hayat hayal kırıklığına uğratır. Sanki daha güçlü olalım diye bizi hep kışkırtır. Her şey her zaman planladığımız gibi gitmez, tabi bunu kendi lehimize çevirmesini bilirsek bu o kadar da kötü bir durum olmayabilir. Eninde sonunda hayatımızı aksatan ve bizi adeta test eden beklenmedik değişimlerden geçmek zorunda kalırız.

İşte bu yüzden çocuklarımıza kötü hissettiren duygularıyla nasıl başa çıkabileceklerini öğretmek için en baştan bu fikri aşılamak çok önemlidir. Çünkü eğer öğretmezsek hayal kırıklığı hissetmeye başladıkları anda pes edebilir ya da öfkelerine yenik düşebilirler. Hayal kırıklığını yönetmek için akıllı adımlar atmalıyız.

ACCEPTS: kötü duygularla başa çıkma becerisi

Her kötü duyguda aşağı yukarı aynı şey yaşanır. Birden ortaya çıkan o can sıkıcı üzüntü öyle çabuk geçmez. Ancak, her duygu gibi bunun da bir anlamı ve sebebi vardır. Bu sebeple, dinlemek ve anlamaya çalışmak çok önemlidir. Sonrasında da bununla ilgili harekete geçebilirsiniz.

Yoksa hoşumuza gitmeyen bir durumla karşı karşıya kaldığımızda kulaklarımızı tıkamak ya da gözlerimizi kapatmakla hiçbir şey olmaz. Aksine, asıl mesele duygularımızın hayatımızı sekteye uğratmasına ya da davranışlarımıza şekil vermesine izin vermemektir. ACCEPTS de tam olarak bunu yapabilmektir. ACCEPTS, çoğu zaman bizi ele geçiren kötü duygularla başa çıkmak için oldukça faydalı stratejilerin baş harflerinden oluşan bir akronimdir.

1. A (Activities) Aktiviteler içindir: Hayal kırıklığınızı kanalize edebileceğiniz biz aktivite bulun

Burada, yapmaktan hoşlandığınız, yaparken rahat olduğunuz ve sizi tatmin eden bir aktiviteden bahsediyoruz. Bu aktiviteyi yaparken akışına kapılabilir ve huzurlu hissedebilirsiniz; ne de olsa huzur pozitif duyguların kaynağı olduğu için iyi hissedeceğinizi garantiler. Size uygun bir aktivite bulun. Her insan kendine uygun ve o an ona istediği şekilde hissettirecek bir aktivite seçmelidir.

Bazıları için aklındakileri çizmek tam da ihtiyacı olan aktivitedir. Bazıları için ise bu aktivite bisiklet sürerek ya da koşu yaparak dış dünyadan kopmaktır. Diğerleri de enstrüman çalarak kendini iyi hisseder. Kendinize uygun bir aktivite bulun ve bırakın sizi kötü hislerinizden uzaklaştırsın… azar azar yok olmaya başlayacaklardır.

2. C (Contributing) Katkıda bulunmak içindir: Çevremizi geliştirmek için katkıda bulunmak

“Katkıda bulunmak” derken başkalarına zaman ayırmak, yardım etmek ya da sizi sadece mutlu ettiği için birileriyle iş birliği yapmaktan bahsediyoruz. Bu, işe yaradığımızı ve çevremizi daha iyi bir hale getirdiğimizi hissetmekle ilgilidir. Eğer etrafımızdaki insanların da iyiliğini düşünerek çevremize bir katkıda bulunursak kendimizi kişisel anlamda daha etkin hissederiz. Bunun sonucunda da kötü hislerimiz yok olmaya başlar.

3. C (Comparisons) Kıyaslamalar içindir: Gerçekçi bir şekilde kıyaslama yapın

Bazen kendimizi daha kötü durumda olan birisiyle karşılaştırmak bir rahatlama hissi verir. Mevcut durumunuzu daha çok zorlukla baş etmek zorunda kaldığınız zamanlardaki durumunuzla karşılaştırırken de aynı hissi yaşarsınız. Bütün bunlar bizi hissettiklerimizden uzaklaştırmaya yardımcı olur. Çoğu zaman durumumuzu fırtınadan öncesi sessizlik olarak yorumlarız…

…kaosun doğduğu ve büyümeye başladığı bir durumdur bu. Ancak kötü hislerinizden kurtulmak istiyorsanız, kendinizi bu yıkıcı gücün merkezinden uzaklaştırmak ve durumunuzu gerçekçi bir şekilde değerlendirmek çok daha sağlıklı bir egzersiz olacaktır. Örneğin, öz saygımızı ve kendimizi yıpratmamış olacağız.

4. E (Emotions) Duygular içindir: Duyguları duygulara karşı kullanmak

Bu düşünce ilk maddeyle yakından ilgilidir: aktivite. Burada bahsettiğimiz şey, şu anda hissettiğimiz kötü duygulardan daha farklı duygular yaratmak. Bunu yapmanın bir yolu da bir aktivite ya da herhangi bir şey yapmaktır. Aktiviteler hoşlanmadığımız bu duygudan vazgeçmemize yardımcı olur.

Bu yüzden başkalarının yaptıkları ya da düşündükleri hakkında bu kadar kaygılanmayın. Bir ayrılıktan sonra kendinizi eve kapatmayın; insanlar dışarı çıkmanızı hiç onaylamasa bile. Eğer istediğiniz bunu yapmaksa yapın, fakat yapmanız gerektiğini düşünmüyorsanız da yapmayın. Sizi eleştirenler muhtemelen sizi gerçekten sevmiyor ve size yardımcı olmaya çalışmıyordur.

5. P (Push away) Öteye itmek içindir: Kendinizi uzaklaştırın

“Öteye itmek” derken sizde bu kadar kötü hisler uyandıran bir durumu bir süreliğine ikinci plana itmekten bahsediyoruz. Bu fikir her durum için geçerli olmasa da çoğu durumda işe yarar. Zihinsel dikkatinizi başka bir yere yöneltmek için çabalamış olsaydınız kötü hislerinizden ne kadarını uzaklaştırabilmiş olacağınızı bir düşünün.

Bu durumla gerekirse daha sonra ilgileniriz. Kendimizi başka bir aktiviteyle meşgul edersek kötü duygularımızı da unutabiliriz. Yine söylüyoruz, bu aktivieteler duygusal fırtınadan uzaklaşmamız için yardımcı olabilir.

6. T (Thoughts) Düşünceler içindir: Düşünceler duyguları besler

Bazen tek yapmamız gereken kötü hislerimizi düşüncelerimizle beslemekten vazgeçmektir. En sonunda bu alışkanlığı bıraktığımızda duygularımızın birçoğu öylece yok olur gider. Örneğin, hatalardan öğrenmek, özellikle de tekrar edilmediği takdirde, ne kadar olumlu bir şey ise kendimizi ebedi bir pişmanlığa mahkum etmek de bir o kadar olumsuzdur. Hiçbirimiz başımıza gelenlerle ilgili devamlı olarak teoriler kurmak ve “keşke” demek istemeyiz.

Öğrenin, iyileşin ve unutun. Aldığınız dersi hatırlayın fakat neler olduğunu unutun. Kendinizi cezalandırmak için tekrar tekrar aynı şey üzerine kafa yormayın. Eğer kendinize bunu yaparsanız kaybedersiniz çünkü böyle cezaların hepsi karanlık ve korkutucu bir labirent haline gelir.

7. S (Sensations) Algılar içindir

Şimdi, hissettiğimiz kötü duygulara odaklanan dikkatimizi dağıtmamıza yardımcı olacak yoğun bir algı yaratmanın tam zamanıdır. Burada algılar derken duyularımızla algıladığımız şeylerden bahsediyoruz. Lezzetli bir yemek, duygusal bir film, rahatlatıcı bir masaj… Bu tür hisler sayesinde ayaklarımız tekrar yere basar ve kafamızın içinden çıkabiliriz.

Kötü duygularımıza tahammül edebilmeyi öğrenmek içeriden gelen bir süreçtir. Bu ayrıca yukarıda bahsettiğimiz, duygularımızla doğrudan yüzleşmeden uygulayabileceğimiz çeşitli stratejileri ya da adımları uygulamanızı gerektiren bir iştir.