Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavisinde Davranışçı Terapi

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Cristina Roda Rivera

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Anksiyete ve aşırı endişe, yaygın anksiyete bozukluğu (YAB) semptomlarıdır. Bu konuyla ilgili Dugas ve Ladouceur YAB’ı olan kişilerin anlamsız olaylar dolayısıyla daha fazla endişelendiğini işaret etmiştir.

Yaygın anksiyete bozukluğu olan insanlar olmayan şeylerle ilgili endişelenebilir ve sürekli yüksek alarm durumundadırlar. Bundan dolayı daha fazla anksiyete yaşarlar, duygularını kontrol etmekte zorlanırlar ve düşüncelerini sürekli kontrol etmek isterler.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

Bilişsel davranışçı terapi (BDT) Beck’in terapi tekniklerini ve rahatlama tekniklerini bir arada kullanır. Klinik araştırmalar, BDT ve rahatlama tekniklerinin YAB’ı tedavi etmeye yardımcı olduğunu onaylamıştır.

Genel bilişsel davranışçı terapi şunları içerir:

• Anksiyeteye sebep olan içsel ve dış faktörleri ve insanların bunlara nasıl tepki verdiğini belirlemek.
• Endişeden uzak durmak için bu faktörlerden uzak durmak.
• Rahatlamak. Rahatlamak için kullanılabilecek ilerlemeli rahatlama, yavaş nefes alma ve meditasyon gibi teknikler vardır.
• Bilişsel yeniden yapılandırma. Hasta; anksiyetesine bağlı olan düşünce, imge ve inançlarını tanımlar. Sonrasında, bu duyguların negatif ve pozitif yanlarını incelemek ve bu duyguları yorumlamak için Sokratik metot kullanılır.
• Hastayı anksiyeteye sebep olan faktörlere yavaş yavaş maruz bırakmak. Bu, hastaya anksiyetesiyle uygun bir şekilde başa çıkma yollarını öğretir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu için Borkovec’in Bilişsel Davranışçı Terapisi

Borkovec’in BDT’sinde genel BDT’nin tüm özelliklerinin yanında iki özellik daha vardır: kabullenme ve bağlılık.

• Negatif düşünceleri minimuma indirmek. Önemli olan, gelecekle ilgili yanlış beklentiler yaratmadan şimdide yaşamayı öğrenebilmektir.
• Değerlere göre yaşamak. Hastanın onlara uygun yaşamasına yardımcı olmak için hastanın değerlerini tanımlamak.

Barlow’un Terapisi

Brown, O’Leary, and Barlow; YAB için; problemi tanımlamak, tedaviyi savunmak, rahatlamak, bilişsel yeniden yapılandırma, maruz bırakma terapisi, sürekli alarmda olma durumunu engelleme ve zaman yönetimi basamaklarını içeren bir terapi türü geliştirmişlerdir.

• Rahatlamak. Borkovec’in ilerlemeli rahatlama tekniği üzerine kurulmuştur. Ancak, herhangi başka bir teknik de kullanılabilir.
• Bilişsel yeniden yapılandırma. Negatif düşünceler, yaşadığınız anda olan hangi şeyden dolayı ortaya çıktıkları ve bu yorum ve tahminlerin bir hastanın hayatını nasıl etkileyebileceği gibi konseptleri açıklamak. Ek olarak, bu tahminleri ve tanımları işaret etmelisiniz ki sonrasında onları sorgulayabilesiniz.
• Sürekli alarm durumunda olmayı engelleme. Hasta, sürekli yüksek alarm durumunda olmayı bırakmalıdır.
• Zaman yönetimi. Hastaya kendisine hedefler koymayı ve zamanını yönetebilmeyi öğretmek.
• Problem çözmek. Problemleri çözmek, problemleri tanımlamayı daha kolay hale getirir.

Bu müdahale türü haftalık, bir saat süren 12 ila 15 adet seanstan oluşur.

Bu tedavinin bazı modern versiyonları girişkenlik tedavisi, ilacı durdurma ve hastanın ailesini de terapiye almak gibi şeyler de içerebilir.

Dugas Yaklaşımı

Dugas’ın takımı, şunları içeren başka bir YAB tedavisi önerir:

• Psikoeğitim ve farkındalık tedavisi. Gerçekçi olan ve olmayan endişeleri ayırt edebilmek.
• Endişelenmek işlevsel midir? Hasta çoğunlukla endişelenmenin faydalarını abartır ve negatif sonuçlarını hafife alır.
• Problem çözme. Güncel sorunlarla ilgili endişelenmeyi bırakmak için problem çözmek önerilir. Hastalara problemlerini nasıl çözeceklerini öğretmek, hastanın problemlere dair şemalarını ve problem çözme yeteneklerini incelemeyi içerir.
• Maruz bırakma terapisi. Hastaya, düşüncelerinden kaçmanın zarar verici olduğunu göstermek.

2007 revizyonları

• Belirsizlik ve davranışsal anlatımı tanımak. Bu yöntem, hastanın aşırı seviyede endişelenmeyi bırakması için çabalar.
• Eski haline dönmeyi engellemek. Terapist, hasta ile hastanın öğrendiği her şeyin üzerinden geçer ve hastaya pratik yapmaya devam etmesi gerektiğini hatırlatır.

Son olarak, hasta; terapi bitmeden önce bir eylem planı yapmaya teşvik edilir. Hasta kendisi için hedefler belirlemelidir ki terapistin yardımı olmaksızın ilerlemeye devam edebilsin.

Metakognitif Terapi

Wells, yaygın anksiyete bozukluğu tedavisinin hastanın endişelerine odaklanması gerektiğini önerdi. Önemli olan bu endişelerin içeriği değil, “stili”dir. Bu müdahale türü şunları içerir:

• Bireysel işlev analizi.
• Hastayı iki farklı inanç türünü tanımak konusunda eğitmek: endişelenmek hakkındaki olumsuz inançlar ve bunların ne kadar yararlı olduğu ile ilgili işlevsiz inançlar.
• Sözel yeniden inşa ve davranışçı deneyler.
• Negatif stratejileri ortadan kaldırmak. Buna bir örnek olarak; düşünceleri kontrol etmeye çalışmak, savunmacı davranışlar ve uzak durmak gösterilebilir. Bütün bu stratejiler hastanın kendi kendini denetlemesini engeller ve YAB’ın devamlılığına sebep olur.
• Tedavinin sonu. Bütün stratejileri tekrar gözden geçirmek.

Endişenmek bir uyarı işaretidir. Endişelerinizin tetiklenme şekli, gerçekliği ve aldığınız bilgileri yorumlama yeteneğinizle son derece yakından ilgilidir. Bu alarm sistemi olması gerektiği gibi çalışmadığında, aşırı endişelenme sizi ıstıraba sürükleyebilir.