Paul Ekman ve Kandırmacalar: Nasıl Tespit Edilir

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır María Alejandra Castro Arbeláez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Dünya duygularla dolu. Bu duyguların hepsi öylesine ilgi çekici ki, birçok bilim adamı onları birçok açıdan incelemektedir. Psikoloji bilimi de bu konuda bir istisna değildir. Örneğin Paul Ekman ve kandırmacalar el ele gider, çünkü kendisi bu konu hakkında çok fazla şey yazmıştır.

Bu yazımızda Paul Ekman’a göre kandırmacaları nasıl tespit edebileceğinizi keşfedeceksiniz. Ancak öncelikle, bir başlangıç noktası olarak, bu eşsiz adam hakkında biraz bilgi edineceksiniz.

Paul Ekman ve Kandırmacalar

Paul Ekman günümüzün en önemli psikologlarından bir tanesidir. Hatta Amerikan Psikoloji Birliği (APA) kendisini bu alana yaptığı katkıların önemi ve derinliği dolayısıyla ödüllendirmiştir. En önemli katkıları duygular ve mikro-mimikler ile ilgilidir.

Ayrıca, bilimsel araştırmaları için de çeşitli ödüller almıştır. Örneğin; bilimin anlaşılmasını geliştirdiği için Eureka Ödülünü, ve ayrıca William James Fellow Ödülünü de kazanmıştır. Bunlara ek olarak, bir BBC belgeseline katılım göstermiştir ve Lie To Me adlı dizinin ilham kaynağı olmuştur.

15 Şubat 1934’te Amerika Birleşik Devletlerinde doğmuştur ve yirminci yüzyılın en etkili psikologlarından bir tanesidir. Ayrıca, Kaliforniya Üniversitesinde Psikoloji Profesörlüğü yapmıştır ve Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı ve FBI’a da danışmanlık yapmıştır.

The Nature of Emotion: Fundamental Questions gibi bazı popüler bilim kitapları yazmıştır. Ayrıca diseminasyon çalışmaları hakkında bazı gazete ve dergilerde çeşitli makaleler de yazmıştır. Hala kandırmacalar üzerine araştırmalar yapmaktadır.

Kandırmaca Nedir?

Merriam-Webster sözlüğüne göre “kandırmaca”, “birinin yanlış ya da geçersiz olan bir şeyi doğru ya da geçerli olarak kabul etmesine neden olma eylemi”dir.

Şimdi, bunun ne olduğunu bilmek için, Ekman’a göre altı temel duygu olduğunu anlamanız gerekir: korku, öfke, iğrenme, mutluluk, sürpriz ve üzüntü.

Her duygu yüzdeki mimiklere yansıyan bir iletişim türü olan sözsüz dil ile ilişkilidir. İnsanlar konuşmayı tercih etseler de, nasıl hissettiklerini sözsüz olarak da ifade ederler. Kandırıldığını hissetmek ya da kandıran kişi olmak da buna bir istisna değildir. İnsanlar bunu her iki düzeyde de eşit olarak ifade edebilirler.

Paul Ekman Kandırmacaların Nasıl Tespit Edildiğini Söylüyor?

Paul Ekman’a göre insanlar heyecanlı olduklarında yüz ifadelerini engellemek konusunda çok iyi değildirler. Bundan dolayı, yüz ifadeleri etkili bilgilendiricilerdir.

Bundan dolayı, yüz ifadelerinin yorumlanması ile kandırmacaların tespit edilmesi mümkündür. İnsanlar ayrıca diğer vücut uzuvları yoluyla da iletişim kurarlar, ancak yazara göre en açıklayıcı olanı yüz ifadeleridir.

İşte kandırmanın yüzde ortaya çıkan bazı göstergeleri:

• Yüzde çifte bir mesaj olabilir. Bir yalancının göstermek istediği, ve saklamak istediği şeyler.
• İçten ifadeler isteğe bağlı değildir. Bundan dolayı, eğer bunu nasıl tanımlayacağınızı biliyorsanız, kandırmacaları tespit etmek daha kolaydır.
• Göz küresini çevreleyen kaslar dolayısıyla gözün görüntüsündeki değişimler. Bu kaslar göz kapaklarının şeklini, irisin görünürlüğünü ve gözdeki sklera miktarını değiştirirler. Ve bununla birlikte, kişinin birinin gözlerine bakarken aldığı genel izlenim de değişir.
• Kişinin bakışının yönü. Kişiler suçlu hissettiklerinde ya da utanç duyduklarında uzağa bakma eğilimindedir.
• Kişilerin gözleri belirli bir duygu yaşadıklarında daha çok ya da daha az kırpışır.
• Kandırmacaları tespit etmek için bir yüz ifadesinin süresi hayati bir önem taşır. Birinin samimi olmadığını bilmek, ifadeleri 10 saniyeden fazla sürdüğünde daha kolaydır.

Diğer Yollar

Sahte gülümsemeler, senkronizasyon, göz bebeklerinin genişlemesi, güvenilir yüz kaslarının aktivasyonu ve yanakların kızarması kandırmacaları tespit etmek için kullanılan diğer fenomenlerdir.

Kişi kandırıldığını ayrıca birinin sözleri, ses tonu ve vücutlarının konumu sayesinde de tespit edebilir. Kandırıcı kişiler sözleri ile ilgili daha seçicidir ve görevlerine daha fazla yatırım yaparlar. Ancak, mimikler gibi diğer şeyleri ihmal ederler.

Ses tonu, duraklamalar ve sözlerdeki hatalar birinin sizi kandırmaya çalışıp çalışmadığını anlamanıza yardımcı olabilir. Sözleri ile ilettikleri mesajı desteklemeyen öğeleri görebilirsiniz.

Hiç, birinin size bir şeyler söyleme biçiminde uyumlu olmayan bir şeylerin olduğunu hissettiniz mi? Bu, ne olduğunu merak etmenize neden olur. Bunun nedeni sözsüz davranışların analizinin büyük bir kısmının bilinçsiz bir şekilde gerçekleşmesidir.

Benzer şekilde, kandırmacalar yalanlar ile de bağlantılıdır. Ekman bunu tanımlamak için Telling Lies: Clues to Deceit in the Marketplace, Politics, and Marriage kitabında hem yalancıyı hem de onun kurbanını dikkate almanız gerektiğini savunur.

Bir yalan, alıcı kandırılmayı istenmediğinde gerçekleşir. Ayrıca, yalanı söyleyen kişinin sizi önceden yalan söyleme niyeti ile ilgili bilgilendirmemiş olması gerekir.

Kandırmacaları Tespit Etme Teknolojisi

Yalan makineleri bir başka yalancı dedektörüdür ve bazı insanlar onlara “yalan avcısı” derler. Bu araç sorgulama sırasında bir kişinin vücudunun tepkilerini takip eder. Ancak, pek çok ülkedeki savcılar bu aleti kullansa da birinin yalan mı doğru mu söylediği konusunda karar vermek için bu tip bir teknolojik metodun kullanımını destekleyen herhangi bir güvenilir çalışma yoktur.

Kısaca, duygular davranışları analiz etmek için değerli bir kaynaktır. Pek çok şekilde tezahür edilebilir ya da gizlenebilirler. Bunların arasında en önemli olanlarından biri sözel dildir ve bu konuda Paul Ekman ve kandırmacalar konusundaki çalışmaları öne çıkar. Ne kadar da harika bir miras!