Öz-Gerçekleştirme: İnsan Potansiyelinin Anahtarı
Mahatma Gandhi, Viktor Frankl ve Nelson Mandela öz- gerçekleştirme söz konusu olduğunda verilebilecek en büyük örneklerdir. Öz-gerçekleştirme teorisine göre, her birimiz içimizde olan neyse onu çözmelidir. Bu, amacımız ne olmaksa ona ulaşmak için savaşmamıza neden olan kasıtlı, sorumlu ve yaratıcı bir kişisel büyümedir.
1943 yılında, Abraham Maslow, bir müzisyenin müzik dışında bir şey yapmaması gerektiğini söylemiştir. Eğer mutlu olmak istiyorsa bir ressam resim yapmalı, bir yazar ise yazı yazmalıdır.
Tıpkı ihtiyaç hiyerarşisinin yaratıcısının bize öğrettiği gibi, her insanın kendine has tutkuları ve doğuştan gelen bir potansiyeli vardır. Bunları görmezden gelmek ya da cesaretini kırmak sadece hayal kırıklığına yol açar.
Yine de, hakkında düşünmemiz gereken bir nokta, bu tutkuları tatmin etmenin zorluğudur. İster inanın ister inanmayın, kişisel hedeflerimizle günlük faaliyetlerimizi bir araya getirmek her zaman mümkün değildir. Dahası, bazen potansiyelimizi dünyaya gösterme ya da hayatımızı her zaman hayalini kurduğumuz şeylere adama şansı elimizde olmayabilir.
Disiplin, umut ve kararlılık, öz-gerçekleştirmede çok önemli faktörlerdir. Kolay bir yolculuk olmayacağı varsayımına dayanarak, daha önce bahsettiğimiz başarılı insanlar gibi, ne olursa olsun bu zorluğu kabul etmeniz de gerekli olan başka bir şeydir.
Aslında, Viktor Frankl, öz-gerçekleştirmenin bir hedef olmadığını ileri sürmüştür. Bunun yerine, sayesinde gelişmeyi öğrendiğiniz ve en iyi versiyonunuza mümkün olduğunca yakınlaştığınız sürekli bir yolculuktur.
“Öz-gerçekleştirme, organizmada hali hazırda olan şeyin içten gelen ya da organizmanın kendisinin daha doğru bir şekilde büyümesidir.”
– Abraham Maslow
Öz-gerçekleştirme teorisi
Öz-gerçekleştirme teorisi insancıl psikolojiden türemiştir. Abraham Maslow, bu konuda en önde gelen isimlerden bir tanesidir. Olmanın Psikolojisine Doğru adlı kitabında, aşağıdaki fikirlerin üzerine dikkatleri çeker:
- Öz-gerçekleştirme, ister bir sosyal statü olsun isterse duygusal bir tutku ya da amaç veya başka bir şey, ne olursa olsun en önemli ihtiyaçlarımızı karşılayabilmek demektir.
- Ayrıca hayatın bizim için ne anlama geldiğini tanımlamaktır.
- Bu teori, içimizde mevcut olan şeyi yapmamız gerektiğini belirtir. Bu noktada, eğer bir bilim insanı olmaya dair hiçbir becerimiz yoksa, bir sonraki Stephen Hawking olmayı hayal etmek anlamsız demektir. Her birimiz kendi gücümüz ve potansiyelimizin farkında olmalıyız.
- Carl Rogers, konuyla alakalı bir başka hümanist psikoloji figürü, öz-gerçekleştirmenin gerçek siz ve ideal siz arasında bir denge bulmakla alakalı olduğunu iddia eder.
Öte yandan, bu konuda çok ilginç bir ayrıntı, Maslow’un kendi kendini gerçekleştirecek şekilde programlandığımız fikrini savunuyor olmasıdır. Ona göre, k im olduğumuz ve kim olabileceğimiz arasındaki dengeye ulaşmak adına güçlü bir ihtiyaç duyarız. Bununla birlikte, bazen içinde bulunduğumuz toplum bizi zorlayabilir.
Öz-gerçekleştirmenin anahtarı
Abraham Maslow’un klasik insan ihtiyaçları teorisinde karar kılarsak, zirveye tırmanmanın (öz-gerçekleştirme) gerçekten doğrusal bir süreç olduğuna inanabiliriz. Başka bir deyişle, öncelikle kendimizi güvende hissetmeliyiz. Daha sonra, diğer insanlarla bağlantı kurma ihtiyacını, aidiyet ve sevgi ihtiyacını ve sosyal statüye olan ihtiyacı tatmin ederek nihayetinde zirveye ulaşmalıyız.
Bununla birlikte, Atlanta Üniversitesinden Wild Whitellman’ın yürüttü çalışma ve benzerleri, öz-gerçekleştirme teorisini yeniden yorumlamamız gerektiğini ileri sürüyor.
Öz-gerçekleştirme doğrusal bir süreç değildir
Victor Frankl, Nelson Mandela ve Mahatma Gandhi hayatlarında çok sayıda zorlukla karşılaştı. Piramidin ihtiyaçlarını doğrusal bir şekilde karşılamamış olsalar da, yine de öz-gerçekleştirmeye odaklandılar.
- Mahatma Gandhi halkını özgür kılmak için sivil itaatsizliği kullandı. Victor Frankl, Auschwitz ve Dachau’da olduğu zamanlarda bile hayatın onun için ne anlama geldiğini keşfetmeye kararlıydı. Nelson Mandela hapsedildiğinde bile pes etmedi.
- Başka bir deyişle, değerlerinize ve sizi tanımlayan güce bağlı kaldığınız sürece, yalnızlık, işsizlik ya da evsizlik önemini yitirir.
Dirençli ve yaratıcı olun
Öz-gerçekleştirme teorisi bize, içimizde bir yerlerde hedeflerimize ulaşmamızı sağlayan bir kuvvet olduğunu hatırlatıyor. Eğer bir müzisyenseniz, tutkunuzdan vazgeçip hayatınızı başka bir mesleğe adamanız gerekir. Her zaman olmak istediğiniz şeyi olmaya ihtiyaç duymalı ve çabalarınızda ısrarcı olmalısınız.
Yaratıcı olmak ve mümkün olan her yolu denemek, hayal kırıklıklarınızın üstesinden gelmenize ve zirveye ulaşmanıza yardımcı olacak köprülerdir.
Öz-gerçekleştirme içinizdedir
Psikolog ve filozof Mihaly Csikszentmihalyi, öz-gerçekleştirmenin doğuştan geldiğine dikkat çeker. Potansiyelimiz yavaş yavaş ve nihayetinde ortaya çıkacaktır. Böylelikle, her gün onu dinlemeliyiz ve şekillendirmeye odaklanmalıyız. Örneğin, insanlara yardım etmek isteyen bireyler hemşire, sosyal hizmet çalışanları, psikolog ve hatta öğretmen oldukları takdirde mutlu olacaklardır.
Hedeflerinizi günlük aktivitelerinizle aynı sıraya dizebileceğiniz birçok senaryo vardır. Bunu yaptığınız ve yerine getirmekten zevk aldığınız sorumluluklar tarafından etrafınız sarıldığı zaman, mutluluğun gerçekten nasıl hissettirdiğini siz de keşfedeceksiniz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50, 370-396.
- Kenrick, D. T., Neuberg, S. L., Griskevicius, V., Becker, D. V., & Schaller, M. (2010). Goal-driven cognition and functional behavior: The fundamental-motives framework. Current Directions in Psychological Science, 19, 63-67.
- Krems, J.A., Kenrick, D.T., & Neel, R. (2017). Individual perceptions of self-actualization: What functional motives are linked to fulfilling one’s potential? Personality and Social Psychology Bulletin. In press