Moonwalking - Eleştiriye Gösterilen Aşırı Tepkinin Ardından Suçlama

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Türkçesi “Ay yürüyüşü” olan moonwalking, gaslighting ile aynı amacı paylaşan karmaşık ama etkili bir psikolojik istismar tekniğidir: Bu amaç karşıdaki kişiyi yıpratmaktır. Kişinin partneriyle ilgili bir şeyi eleştirerek soğukkanlılığını kaybetmesine neden olması, ve ardından tepkisi nedeniyle onu suçlaması veya onunla alay etmesinden oluşur. Sadece bir tepki almak ve sonrasında kişiyi küçümsemek için uygulanan duygusal bir darbedir.

Dr. John ve Dr. Julie Gottman, çoğu araştırmalarını eleştirinin duygusal ilişkiler üzerindeki etkileri üzerine yapan iki terapist ve psikologdur. Yaptıkları şey bir kişinin şikayet etme hakkını kınamak değildir. Bununla birlikte, şikayetler suçlayıcı bir şekilde ve incitme niyetiyle ifade edildiğinde eleştiriye dönüşür.

Partnerini acı ve kafa karışıklığına hapsetmek için sürekli olarak eleştiriye başvuran kişiler genellikle istismarcı kişiliklere sahiptir. Küçümseme, eleştiriyle yakından ilişkilidir ve genellikle her iki boyut birlikte görünerek etkili bir taciz kaynağı oluşturur.

Bu çarpıcı zihinsel istismar mekanizması hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.

Moonwalking tam olarak nedir?

Son yıllarda çeşitli davranışları tanımlayan giderek daha fazla terminoloji ortaya çıkıyor, ancak bunlar karmaşık gerçekleri basitleştirmeye yardımcı oldukları için kullanışlıdır. Moonwalking ile ilgili olarak, geçtiğimiz yıllarda Psychology Today dergisindeki bir makalesinde bu terimi ilk kez kullanarak lügata sokan kişi, çift ilişkilerinde uzman olan psikolog ve yazar Viky Stark’dı.

Kelimeyi Michael Jackson’ın ünlü dansına atıfta bulunarak kullandı: Bu, hepimizin bildiği, birkaç adım ileri gidip, sonra ileri adım atmaya devam ediyormuş gibi görünerek geri gitmeyi içeren dans hareketi. Bir bakıma, bahsettiğimiz türdeki bir psikolojik tacizcinin yaptığı şey de budur. Partnerini eleştirir (ileri doğru hareket eder), bir tepki bekler. Ve tepki çektiğinde de karşısındakinin suçluluk duygusu uyandırmak için (geriye doğru hareket ederek) söylediklerinin  önemini küçümser.

Çoğu durumda, bu psikolojik manipülasyon mekanizması, eşlerinin özgüvenini zedelemeye çalıştıkları şakalar ve zararlı alaylar içerir. Örneğin, “Sen altı yaşındaki bir çocuk kadar sakarsın, bazen hala anaokulundaymışım gibi hissediyorum.” benzeri ifadeler kullanır. Sonra karşısındakinin tepkisini çekince, “Sakin ol, sadece şaka yapıyordum!” der.

Moonwalking, bir kişiyi reddedilmiş, incinmiş ve değersiz hissettirmek için eleştiriyi kullanmanın bir yoludur. Kullandığı mekanizmalar hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.

Moonwalking’in kaynakları

Her ilişkide zaman zaman anlaşmazlıklar ve çatışmalar olur. Aslında, bunların hepsi normal ve hatta sağlıklı bir ilişkinin parçasıdır. Bunun nedeni, bu durumlardan öğrenebilmenizdir. Üstelik, çoğu çatışma, partnerlerin birbirini daha iyi tanıyarak ilişkilerini güçlendirmelerini sağlar. Anlaşmazlıklar, bir ekip olarak ilerlemeyi sağlayan yeni beceriler ve kaynaklar ekler.

Ancak, moonwalking sanatını icra edenler ilişkilerini inşa etmeye çalışmazlar. Esas olarak duygusal olarak yorucu bir ortam yaratmak isterler, böylece partnerlerini zayıflatır ve kontrol ederler. Bu bir irade oyunudur. Oldukça sofistike psikolojik kaynaklar kullanırlar:

• İlk olarak, karşılarındakini inciteceğini bildikleri gerçeklere ve boyutlara yönelik özel eleştiriler yaparlar. Örneğin, partnerlerinin uzun süredir bir terfi için uğraşıyor olması, odak noktası olabilir. Ya da bir aile üyesi ya da arkadaş için duyulan endişeyi bir şekilde yüzlerine vurabilirler.

İstismarcı kişi eleştiriyi başlattıktan sonra, sabırla partnerinin tepkisini bekler. Bunun nedeni, aldıkları tepkinin moonwalking’in ikinci aşamasına geçecekleri an olacak olmasıdır:

• Size çok hassas olduğunuzu ve her şeyi abarttığınızı söyleyecekler.
• Her şeyi bağlamın dışına çıkardığınıza işaret edecekler.
• Aynı şekilde, yukarıda da belirtildiği gibi, çoğu zaman sadece şaka yaptıklarını da söylerler.
• Ayrıca, onların sözlerini yanlış yorumladığınızı ve aslında, hiç eleştiri almadığınız halde gücenmenin yaygın bir alışkanlığınız olduğunu da belirteceklerdir.
• Son olarak, paranoyak olduğunuz için yine her şeyi abarttığınızı söyleyecekler.

Sürekli eleştiri, fiziksel ve psikolojik sağlığınızı etkiler

Moonwalking, sürekli eleştiri yapmakla ilgilidir ve hor görme de çoğu kez beraberinde gelir. Bu tür psikolojik istismarın olumsuz etkisi çok büyüktür. Aslında, Pennsylvania Üniversitesinde yapılan gibi araştırmalar, sürekli eleştirinin özellikle anksiyete bozukluğundan muzdarip olanlar için zararlı olduğuna işaret ediyor.

Bu durumda, depresif bir duruma sürüklenmek kolaydır. Ayrıca, sosyal psikolog Robert Alan Baron’un yürüttüğü çalışma ve benzerleri, bu durumun konsantrasyonu, işyerinde performans gösterme yeteneğini ve hatta biriyle ilişki kurma motivasyonunu bile etkilediğini ortaya koymaktadır.

Kötüye kullanımın birçok biçimi, dili, mekanizması ve stratejisi vardır. Her istismar fiziksel darbe, bağırma veya hakaretle ilgili değildir. Çoğu zaman, bazı insanlar direnişi baltalayacak şekilde yıpratma, varsayıma dayalı saldırılar, alaycılık kılığına girmiş hor görmeye ve eleştirilere başvurur. Duygusal keskin nişancılar vardır ve her şeyden önce karşılarındakileri zayıflatarak kontrol etmeye çalışırlar.

Bu nedenle zamanında tepki verin ve kendinizi savunun. Başka bir deyişle, size kötü davranan ve benlik saygınız ve psikolojik dengenize önem vermeyen insanlardan kendinizi uzaklaştırın.