Esrar Kullanımı Efsaneleri ve Gerçekleri

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Julia Marquez Arrico

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Esrar veya kenevir bitkisinin Cannabis sativa türünden elde edilen uyuşturucunun tüketimi son on yılda daha da popüler hale geldi. En çok tüketilen uyuşturucu çeşitlerinden biri olmasına rağmen, bugün bile birçok kişi esrar kullanımının yararları ve olası zararları hakkında yanlış bilgilere sahiptir. Bir başka şekilde ifade etmemiz gerekirse, kullanımı yayıldı ancak esrarın etkileri hakkında bilinenler değişmedi. Hatta esrarın etrafında dönen efsanelerin sayısı daha da arttı.

Bu nedenle, bu yazımızda esrar kullanımıyla ilgili çok bilinen efsaneleri ve gerçekleri açıklayacağız. Esrar kullanımı ile ilgili olarak sahip olunan en yaygın fikirlerden bazılarını göreceğiz. Örneğin bir tedavi yöntemi olarak, konsantrasyon ve yaratıcılığa etkisi var mı, ”bağımlılık” yapması, yapmaması gibi konuları ele alacağız.

Esrar kullanımının tedavi edici etkisi gerçekten var mıdır?

Çok çeşidi olan esrar tam olarak 100’den fazla olmak üzere, birkaç tür kannabinoide (kenevir bileşiği) sahiptir. Esrar kullanımının psikoaktif etkileri büyük ölçüde kannabinoid olan tetrahidrokannabinol (THC)’e bağlı olması nedeniyle, tedavi tekniklerinde Kannabidiol (CBD)çok güçlü bir etkiye sahiptir. Terapötik kullanım için kenevir de sigara içimi şeklinde buhar yoluyla değil ağızdan çiğneyerek tüketilmelidir çünkü sigara gibi içerek yarattığı akciğer hasarı tedavi yönteminde faydalı olmayabilir.

Bunun nedeni, esrar tüketirken birkaç kannabinoid türü midemize girer, en iyi bilinen ve esrar kullanıcıları tarafından aranan bileşen Delta-9-Tetrahidrokannabinol-‘dur (THC). Terapötik etkileri kannabidiolden (CBD) elde edildiği için tedavi yöntemi olarak, yalnızca CBD içeren kapsüller, yağlar veya çözeltiler yoluyla tüketilmesi uygundur. Bir tedavi yöntemi olarak CBD’den çare ummak ne gerekli ne de sağlıklıdır.

“Uyuşturucular geleceğin ve umudun düşmanıdır ve onlara karşı savaşırken aynı zaman gelecek için de savaşmış oluruz.”

– Bob Riley

Bir tedavi yöntemi olarak CBD’nin faydalı olduğu bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. CBD’nin faydaları arasında şunlar vardır: anti-enflamatuar, antiemetik, antikonvülsan, anksiyolitik ve antitümör etkiler. Hepsi CBD’nin en iyi bilinen tedavi sağlayıcı etkileridir. Bu etkilerden faydalanmak için CBD’yi esrar içimi şeklinde buhar yoluyla tüketilmesine gerek yoktur. Çünkü kannabinoidinin bu tür terapötik faydalarını elde etmek için yapılan bir dizi reçete vardır.

Esrar kullanımı bağımlılık yaratır mı? Esrar bağımlısı olunur mu?

Tüm bu soruların cevabı: evet. Esrar tüketimi bağımlılık yaratır çünkü içeriğinde beyin güçlendirme yollarının (ventral tegmental alan ve akümbens çekirdeği) işleyişini değiştiren psikoaktif bir madde bulunmaktadır. Esrar kullanımı bırakıldığında önemli fiziksel belirti ve semptomları olan bir yoksunluk sendromuna sahip olmaması, bağımlılık yaratmadığı anlamına gelmez. Esrar bağımlılık yapan bir uyuşturucu türüdür.

Aynı şekilde, günümüzde kenevir kullanılmadığında yoksunluk sendromunu oluşturan belirti ve semptomlar incelenmiş ve tanımlanmıştır. DSM 5 kılavuzuna göre yoksunluk sendromu için tanı kriterleri şunlardır:

A. Yoğun ve uzun süreli esrar kullanımının aniden kesilmesi (örneğin; en az birkaç aylık bir süre boyunca günlük veya neredeyse günlük kenevir kullanımı sonrası).
B. Kriter A’dan yaklaşık bir hafta sonra aşağıdaki belirti ve semptomlardan üçünün (veya daha fazlasının) görülmesi durumunda:

• Huzursuz hissetme, öfkeli veya saldırgan olma,
• Sinirlilik veya kaygı hali,
• Uyumakta zorluk çekme (yani uykusuzluk, kabus görme),
• İştahsızlık veya kilo kaybı,
• Huzursuzluk,
• Depresif olma hali,
• Önemli rahatsızlığa neden olan şu fiziksel semptomlardan en az birini yaratması: karın ağrısı, spazmlar ve titreme, terleme, ateş, sarsılma veya baş ağrısı.

C. Kriter B’deki belirti veya semptomlar, sosyal, mesleki veya diğer yaşam alanlarında insanların bizimle dalga geçmesine neden olacak derecede önemli sıkıntıya veya işlerimizin aksamasına neden olur.
D. Belirtiler veya semptomlar başka herhangi bir tıbbi duruma atfedilemez ve zehirlenme ve başka bir madde yoksunluğunda bu zihinsel bozukluklar ortaya bu kadar net bir şekilde çıkmaz.

Bu nedenle, bir kişi THC kullanımını bıraktıktan sonra bu tür semptomlar yaşamakta ise, kenevirin bırakılmasından dolayı yoksunluk sendromu vakasıyla karşı karşıyayız demektir. Bu, uzun süreli esrar kullanımının neden olduğu beyinde değişiklik yaratmasının oluşturduğu neden-sonuç ilişkisidir. Özetle açıklamamız gerekirse, esrar bağımlılık yapan ve toplumdan uzaklaşmaya neden olan bir ilaçtır. Bazı ülkelerde tüketiminin yasal olması bunun bağımlılık yapmadığı anlamına gelmez.

Esrar doğal bir maddedir ve bu nedenle tüketimi vücudumuza ciddi zararlar vermez, bu doğru mu?

Bu çok yaygın bir efsanedir ve bilimsel araştırmalar tarafından en çok yalanlanan yanlış bir bilgidir. Esrar kullanımının başlıca olumsuz etkileri beynimizin algısal işleyişinde (hafıza, dikkat, akıl yürütme) ve bağışıklık sisteminde (vücut savunmasında) gözlemlenir. Bu nedenle, esrar kullanımının yarattığı iki temel zararlı etkiyi ele alıyoruz: nöropsikolojik problemler ve bağışıklık sistemindeki problemler.

Bu nedenle esrar kullanımı hem kısa hem de uzun vadede hafıza performansının düşmesine neden olur. THC’nin ayrıca yeni bilgileri hafızada depolamada ve konsantre olmada uzun vadede önemli zorluklara neden olduğu gösterilmiştir. Tüm bu bilgiler, esrar tüketen aynı yaş, cinsiyet, kültür ve eğitim düzeyine sahip insanlarla tüketmeyen başka bir grup insanla karşılaştırıldığında gözlenmiştir.

“Hayranlarımın uyuşturucu kullanmak yerine meditasyon yapmasını istiyorum.”

– Ringo Starr

Ayrıca esrar kullanımı bağışıklık sistemi sisteminin daha az çalışmasına  ve daha az etkide çalışmasını neden olur. Teknik açıdan konuşursak, THC, uzun vadede bizi her türlü hastalığa ve özellikle otoimmün veya kanserojen hastalıklara karşı daha yatkın hale gelen bağışıklık sisteminin işleyişini “mahveder”. Ayrıca esrar tüketiminin etkileri arasında genellikle sinirli ve kaygılı olma durumu da dikkate alınmalıdır. Bu iki durum, duygusal deneyimlerimizle yakından ilgili olduğu için bağışıklık sistemine de zarar verir.

Bu nedenle doğal bir madde olmasına rağmen vücuda zararlı etkileri vardır ve ayrıca sigara içimi şeklinde tüketildiğinde, sigara içerken içimize çektiğimiz duman ve karbon monoksitin akciğere olumsuz etkileri vardır. İşte bu sebeple kenevir doğal bir ilaçtır ve zararsızdır diyemeyiz.

Esrar kullanımı ile  yaratıcılık arasında güçlü bir ilişki var mıdır?

Esrar ve yaratıcılık arasında anlaması zor bir ilişki vardır. Bir yandan, beynin ön lobunu engellediği ve içinde yatan sosyal sınırlamaları kaldırarak daha yaratıcı olmamıza yardımcı olduğu doğrudur. Bununla beraber, yaratıcılığı artırmak için esrar kullanmaktan çok daha etkili (ve aynı zamanda daha az tehlikeli) yollar vardır. Sanatsal (resim, fotoğraf, sinema, müzik vb.) alanın derinlemesine incelenmesi ve yeniliklerin beynin uyaranlarını teşvik etmesinin yanı sıra özellikle yaratıcılığı da destekler.

Esrar sizi yalnızca kısa vadede THC’nin etkisi altında iken daha yaratıcı hale getirebilir ve diğer yandan yaratıcılığın meyve vermesini istiyorsanız, genel anlamda size yardımcı olacak şey: istikrardır. Esrar kullanmak yaratıcılığı artırabilir, ancak aynı zamanda tutarlı olma yeteneğinizi de engeller. Esrar size birçok yeni fikir sunabilir ancak karşılığında bunları gerçekleştirmek için istikrar sahibi olma özelliğinizi engelleyecektir.

Son olarak, bir kişi zararlı etkilerine rağmen esrar tüketmeye karar verdiğinde, sorumlu tüketime yönelik kuralların dikkate alınması çok önemlidir. Örneğin: içilen şey hakkında kesin bilgi sahibi olmak (bitki türü, içindeki THC miktarı, böcek ilaçları, eklenen toksinler), sağlıklı beslenme alışkanlıklarını sürdürmek, fiziksel egzersiz yapmak ve uykuya dalmak için esrar kullanmaktan kaçınmak gibi. Bağımlılık konusunda uzmanlaşmış bir psikoloğun, size esrar tüketimini azaltmanız konusunda ve bunu sorumlu bir şekilde yapmanıza veya bu bağımlılık alışkanlığından tamamen vazgeçmenize yardımcı olabileceğini unutmayın.