Erken Çocukluk Eğitiminde Değerler Ağacı

tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Raquel Lemos Rodríguez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Çocuklara küçük yaşlarda değerlerin öğretilmesi çok önemlidir. Bu nedenle erken çocukluk eğitiminde dikkatimizi sadece dil gelişimine değil, aynı zamanda çocuklarda otonomi kapasitesinin oluşması, iletişim becerileri ve duygusal yeteneklerin gelişimi gibi konulara da vermemiz gerekir. Bu bağlamda, çocukların birlikte yaşama algılarının da oluşması önemlidir. Tüm bunlar keyifli ve eğlenceli araçlar yardımıyla öğrenilen yeteneklerdir. Bu araçlar arasında değerler ağacı, son derece faydalı bir yöntem olarak ön plana çıkmaktadır.

Erken çocukluk eğitimi dediğimizde yaşları sıfır ile altı arasında bulunan çocuklardan bahsediyoruz. Bu yaş grubunda bulunan çocuklar değerler ağacı ile çalışmak için ideal yaşa sahiptirler.

Bu eğitim aracı sayesinde çocuklar değerlerin anlamını kavrama, bunların kendileri için ne anlama geldiğini algılama ve bu değerler arasından hangilerinin onlar için en önemlileri olduğunu bulma fırsatını yakalarlar. Aslında bu aktivitenin her sınıfta bulunması gerekir.

Değerler Ağacının 3 Parçası

Değerler ağacı ile çok farklı şekillerde çalışmanız mümkün olsa da, bu aracın amacınıza uygun şekilde kullanışlı olması için birbirinden net bir biçimde ayrılmış üç parçasının dikkatli bir biçimde takip edilmesi gerekir.

Önemli olan bu ağacı oluşturma esnasında tüm çocukların ortak bir biçimde katılım sağlamalarıdır. Bu sayede çocuklar bir yandan değerler üzerinde çalışırken, diğer yanda da yardımlaşmayı ve ortak bir biçimde çalışma kavramını öğrenilir.

1. Davranışların ve Değerlerin Sunumu

Değerler ağacının oluşturulmasının ilk aşaması davranışlar ve değerlerin sunulmasıdır. Başlangıçta çocuklar yaratıcılık, dürüstlük, empati vb. kavramların ne olduğunu bilmezler.

Arkadaşlık ya da saygı gibi daha önceden tanışmış oldukları bazı değerler olsa da, çocukların büyük çoğunluğunun aslında uyguladıkları bu değerleri bilmemeleri son derece normaldir. O nedenle bunlar gibi farklı değerlerin öncelikle çocuklara tanıtılması gerekir.

Bunu yapmanın en iyi yollarından biri değerler konusunda çeşitli örnekler vermektir. Çünkü çocuklar hikayelere bayılırlar. Bu hikayeleri belirli değerleri vurgulayacak ve ön plana çıkaracak şekilde uyarlayabiliriz. Aynı zamanda eğer tanıtmak istediğiniz değeri anlamakta zorlanıyorlarsa kısa bir filmin yardımına da başvurabilirsiniz. Örnek olarak Porcupine adlı kısa film bu amaçla çocuklara izletebileceğiniz film seçenekleri arasında gösterilebilir.

https://www.youtube.com/watch?time_continue=43&v=OEbISlnby9Y&feature=emb_logo

2. Değerler Ağacı ve Davranışların Ardındaki Değerlerin Tanımlanması

Çocuklar özellikle kendileri için yeni olan değerlerle ilk teması sağladıklarına göre, artık bu değerleri farklı davranışlar üzerinden tanımlamanın zamanı gelmiş demektir.

Bunu yapabilmek için yine hikayeleri ve kısa filmleri kullanabilirsiniz. Konuyu daha da eğlenceli bir hale getirmek isterseniz çocukların gruplar oluşturarak çalışmalarını sağlayabilirsiniz.

Ayrıca çocukların farklı değerleri tanımalarını sağlamak için resimler de kullanılabilir. Her bir resim bir değeri işaret edecek şekilde hazırlanır ve bu sayede bu resimleri gördükten sonra tanımlayabildikleri kadar değeri tanımlamaya çalışırlar. Son olarak kullanabileceğiniz bir diğer araç ise hikayelerdir. Çünkü çocuklar hikayeleri büyük bir dikkatle dinlerler ve bu durum onların anlamalarına yardımcı olur.

3. Değerler Ağacının Yapılması

İlk iki aşama tamamlandıktan sonra sıra değerler ağacını yapmaya gelir. Bunun için çocukların oluşturduğu grupların tamamı resimlerden, kısa hikayelerden ya da diğer aktivitelerden tanımladıkları değerlerin hepsini bir masanın üstüne koyar.

Bu aşamada çocuklardan değerleri en önemlilerinden başlayarak sıralamaları istenir. Bu adım son derece ilginç olacaktır. Çünkü her çocuğun farklı bir bakış açısı olacağı için kendi aralarında konuşmak ve bir karara varmak durumunda kalırlar. Daha önemli olan değerler ağacın üst dallarına yerleştirilir ve bu sayede hepsinden önce bunlar dikkat çeker. Öte yandan daha az önemli olduğu düşünülen değerler ise ağacın alt taraflarına konulur.

Bu aktivite grup içinde bulunan çocukların birbirleri ile diyalog kurmalarını ve bu arada bazı değerlerin neden daha önemli bir yer tutarken diğerlerinin neden daha az öneme sahip olduklarına kendilerinin karar vermelerini sağlamaktadır. Bu ilginç egzersiz sayesinde çocuklarda tolerans göstermek gibi çok farklı değerlerin gelişmesi de sağlanabilir.

Değerler Ağacı Bütüncül Bir Aktivitedir

Sonuç olarak değerler ağacının oldukça bütüncül ve kapsayıcı bir aktivite olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca bu aktivite pek çok farklı türde gerçekleştirilebilir. Hem grup olarak hem de bireysel bir şekilde yapılabilir. Ancak değerler ağacının öncelikle grup şeklinde yapılmadan bireysel olarak gerçekleştirilmesi tavsiye edilmemektedir. Çünkü başlangıçta bu egzersiz çocuklar için çok karmaşık olabilir.

Bu aktivitenin ilginç yanlarından bir diğeri ise her ne kadar erken çocukluk dönemi eğitim programları içinde faydalı bir uygulama olarak yer alsa da eğer isterlerse anne ve babalar çocuklarıyla birlikte evde de bu uygulamayı deneyebilirler. Bu eğlenceli aktivite sayesinde ufaklıklar farklı değerlerin ve prensiplerin ortaya çıkmasını sağlayan davranışları anlamaya başlarlar. Ayrıca çoğu kez bu değerlerin, davranışlardan bağımsız bir biçimde geliştiğini de kavrama fırsatı yakalarlar.