Ebeveynler İçin 3 Davranış Tekniği
Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González
Huysuzluk yapma, ağlama, çığlık atma, ısırma, vurma… Ebeveynlik söz konusu olduğunda, bazen uygunsuz davranışları nasıl durduracağımızı bilmiyoruz. Ancak davranış teknikleri, bunları ve diğer davranışları kontrol etmemize yardımcı olabilir.
Ayrıca, uygun davranışları düşündüklerimizi teşvik etmemize yardımcı olurlar. Tahmin edebileceğiniz gibi, bu bizim için biraz çaba gerektirecektir. Ancak bir kez başladığınızda, olağanüstü sonuçlar aldığınızı göreceksiniz… Çocuklarınızla birlikte kullanabileceğiniz faydalı davranış teknikleri için bu yazıyı okumaya devam edin!
“Eğitim hayata hazırlık değil hayatın ta kendisidir.”
– John Dewey
Ebeveynler için davranış teknikleri: destekleme
Göreceğimiz davranış teknikleri üç gruba ayrılıyor: destek, ceza ve sessiz kalma. Bunlar belirli davranışların artmasına, aynı kalmasına, azalmasına veya yok olmasına neden olabilir. Desteklemek çocuğun belirli bir davranışa devam etmesine veya daha sık yapmasına neden olan şeydir.
“İyi çocuk yetiştirmenin sırrı çocuğu mutlu etmektir.”
– Oscar Wilde
Destek olumlu veya olumsuz olabilir. Birincisi, korumak veya geliştirmek istediğimiz davranıştan hemen sonra meydana gelen bir uyaran olacaktır. Örneğin: bir çocuğa oyuncaklarını topladıktan sonra iyi olduklarını söylersek, ertesi gün tekrar yapmaları daha olasıdır.
Öte yandan, olumsuz bir destek verme şekli de var. Bu çocuktan yapmasını istediğimiz bir şeyi negatiflik üzerinden anlatmaktır. Pratik olarak, küçük bir çocuk için, annesinin ona kızgın olduğunu söylemek rahatsız edici olabilir. Ama eğer çocuk özür dilerse anne çok sinirlenirse, annesinin üzgün olduğunu fark ettiğinde bu çocuğu daha çok özür dilemeye teşvik eder.
Ebeveynler için davranış teknikleri: ceza
Tıpkı destekleme yöntemini beğenilen davranışı tekrarlatmak için kullandığımız gibi istenmeyen diğer davranışları azaltmak için de bazı disiplin teknikleri kullanabiliriz. Bu ceza vermek ya da sessiz kalmak olabilir. Bu yöntemler kesinlikle değişmesini istediğimiz eylemlerden hemen sonra uygulanmalıdır.
Ceza da olumlu veya olumsuz olabilir. Olumlu ceza, uygunsuz olduğunu düşündüğümüz şeyi yaptıktan sonra çocuğa hoş olmayan bir şey sunmak anlamına gelir.
Öte yandan olumsuz ceza, çocuğun yapmayı bırakmasını istediğimiz bir şey yaptıktan sonra sevdiği bir şeyi kaldırmak olacaktır. Örneğin çocuğu başka bir çocuğa vurduktan veya bir kavgaya neden olduktan sonra iki dakika boyunca oyundan çıkarmak bu tür bir cezadır.
Ebeveynler için davranış teknikleri: sessiz kalma
Kuşkusuz bazı ebeveynler belirli bir davranışı ortadan kaldırmak için bunun yetmediğini gördüler. Bazen durum tersine teşvik edici olabilir. Neden mi? Çünkü bazen cezalar çocuklar üzerinde pozitif destekleyici etkiye sahip olabilir.
Peki nasıl? Çocuk için sinirli bir konuşma şekli itici gelmek yerine ilginç gelmiş olabilir. Başka bir deyişle ebeveyninin dikkatini çekmek çocuğun hoşuna gidebilir.
Buradan da anlaşılacağı gibi sosyal dikkat hem çocuk hem de anne babalar için en büyük teşvik ve destek unsurlarından biri olabilir. Yani çocuk ne kadar o davranışı tekrarlarsa o kadar dikkat çekeceğini düşünür. Burada yapılması gereken ise sessiz kalmaktır.
Sessiz kalma daha önce desteklenen bir davranış üzerinde etkiyi azaltmaktır. Yani eğer çocuk hoş olmayan bir şaka yaparsa en iyisi bunu görmezden gelmektir. Yani başka bir deyişle pozitif desteği çekmek. Çocuğa dikkat vermek yerine elimizdeki işle uğraşmak gerekir. İlginç yöntem öyle değil mi? Siz de deneyin!
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.