Duygularınızı Nasıl Daha İyi Yönetirsiniz?

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Laura Reguera

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Kendinizi kötü hissettiğiniz zaman nasıl hissetmeye meyilli olduğunuzu düşünmeyi bıraktınız mı hiç? Ya da davranışınızın sizi daha iyi hissettirip hissettirmediğiniz? Doğrusu, bazen olumsuz duygularımızı nasıl yöneteceğimizi bilmiyoruz. Ya da bilsek bile geliştirmek için daha çok yol kat etmemiz gerekiyor.

İşte bir örnek: Ayrılığı atlatmaya çalışırken sarhoş olup partilere koşan insanları hepimiz tanırız. Bu insanlar başta yaşadıkları yıkımdan kendilerini kurtarmış hissedebilirler. Fakat uzun vadede gerçekten bir şeyleri tamir etmeyi başardılar mı acaba? Başka yöntemler kullanarak daha iyi sonuç alabilirler mi?

“Duygusal zekaya sahip bir insan dört alanda kabiliyetlidir: duygularını tanımlamak, duyguları kullanmak, duyguları anlamak ve duyguları düzenlemek.”

– John Mayer

Olumsuz duyguları kontrol etmenin farklı yöntemlerinin sınıflandırılması

Duyguları düzenlemek birçok evrenin bir araya gelmesinden oluşur. Bu süreçleri kullanarak duygularımız üzerindeki etkimizi pratik ederiz. Duygularımızı nasıl hissedeceğimizi ve nasıl ifade edeceğimizi kontrol etmemize yardımcı olurlar. Başka bir deyişle duygularımızı ayarlamaktan söz ediyoruz. Bu uyarlanır (yararlı ve işlevsel) ya da uyarlanamaz (işlevsiz) olabilir. Peki hangi yolun bize yardım edeceğini ve hangisinin işe yaramayacağını nasıl bileceğiz?

Buna cevap vermeden önce gelin duygusal düzenlemek için kullandığımız yollara bir göz atalım. Bir yandan olumsuz duyguları düzenlemek için aktif yöntemler kullanabiliriz. Buna bazı örnekler durumun yeniden pozitif değerlendirmesini yapmak, ne yapmamız gerektiğini planlamak, kişisel gelişime yönelmek, sorunu çözmeye çalışmak ve hislerimizi ifade etmek olabilir.

Diğer yandan daha pasif yöntemler de kullanabiliriz. Kendimizi geri çekebilir, depresyona girebilir ya da çözüm bulmaya çalışmadan işlere devam etmeyi deneyebiliriz.

Son olaraksa kaçınmalı yöntemler vardır. Bu, olan şeyi inkâr etmek veya araya mesafe koymak yada zihinsel olarak sorundan uzaklaşmaktır. Hatta anksiyeteyi geçici olarak hafifletecek ama köküne inmeyecek çözümler bile bulabiliriz. (Yemek ya da içmek iyi hissettirebilir).

“Küçük duyguların hayatımızın dümenini ele aldığını ve biz daha fark etmeden ona itaat ettiğimizi unutmayalım.”

– Vincent Van Gogh

Olumsuz duyguları yönetirken neler işe yaramaz?

İşlevsiz duygu düzenleme yöntemleri, duygusal açıdan istikrarlı hissetmemizi engeller. Belki de olumsuz duygulara daha fazla önem vermemize ve onlardan kurtulmanın zorlaşmasına neden olur. Doğru olmayan bu düzenleme şekillerinin birçok sonucu olmasına rağmen bu sonuçlardan hiçbiri olumlu değildir. Örneğin, öfke kontrolü sorunları, anksiyete ya da depresyon.

Daha önce de bahsettiğimiz gibi, bu yöntemlerden ikisi pasif yöntemler ve kaçınmalı yöntemlerdir. Kötü hissettiğimiz zaman olanların yaşandığını reddetmek yararsızdır.

Burada bir istisna var, o da duyduğumuz anda yoğun duygusal etki yaratan bir haber aldığımız anlardır. Bu durumda inkar etmek ilk etapta yardımcı olabilir, ortaya çıkan duygular için bir çeşit duvar görevi görür. Bununla birlikte, bu gibi durumlarda bile bu yöntem yerine başka yollara başvurmalıyız.

Söz konusu durum hakkında fazla düşünmek de yararsız olacaktır. Her şeyin ne kadar berbat olduğunu düşünüp işleri daha da kötüleştirmenin bir yararı olmaz. Öz farkındalık önemlidir çünkü bize eyleme geçmemiz gerektiği bilgisini verir ancak kendi kendimize acımaya başlayıp da harekete geçmezsek bu tehlikeli bir hale gelebilir.

Aynı şey olanları içki içerek ya da uyuşturucu madde kullanarak veya aşırı yiyerek unutmaya çalıştığımızda da geçerlidir. Bütün bunlar içinde bulunduğumuz zorluğu sadece kısa bir süreliğine hafifletir. Bunlar kolayca düşebilecek yara bantlarından başka bir şey değildir. Düştükleri zamansa çok daha büyük bir şeye ihtiyaç duyarız.

İşin aslı bu yöntemlerin hiçbirisi etkili şekilde duyguları yönetmeyi sağlamaz ve uzun vadede duygular daha uzun süre kalır ve kötüleşir.

“Bir duygu acıya neden olmaz. Bu duyguya direnmek ya da baskılamak acıya neden olur.”

– Frederick Dodson

Olumsuz duyguları düzenlemeye neler yardımcı olur?

Eğer yukarıdaki yöntemler olumsuz duyguları düzene sokmak için işe yaramıyorsa doğru olanlar hangileridir? Bunlar başımıza gelenleri aktif şekilde iyileştiren yöntemlerdir. Bunlardan ilki olayı pozitif şekilde yeniden yorumlamaktır. En önemli yöntem budur. Bir diğer önemli yolsa çözüm yolu araştırmak ve bunu uygulamaktır. Düşünmeyi bırakıp eyleme geçmek.

Ayrıca, yeniden dengeyi bulmak için olumlu duygular edinmek önemlidir. Duyguları ifade etmek ve sosyal destek aramak gerekir. Bu da ancak tüm sorumluluğun bizde olduğunu bildiğimiz sürece mümkün olabilir.

Aslında tüm bu yöntemleri denemek kendi açımızdan biraz çaba gerektiriyor. Ancak negatif duyguların kronik hale gelmeyeceğinden emin olmak için bunu yapmak şart. Olumsuz duyguları nasıl yöneteceğinizi öğrenin!