Daha İyi Yaşamak İçin Düşünme Sanatı
İyi düşünme, düşüncelerimizin akışı üzerinde daha fazla kontrole sahip olmak, yaşam kalitesine yatırım yapmaktır. Çünkü olumsuzluk düşüncesini kontrol eden kişi, duygularını da doğrudan etkileyebilme yeteneğine sahiptir. Çünkü daha iyi düşünen ve hisseden kişinin düşünce tarzı, davranışını, bedenini ve hatta kendi sağlığını da etkiler. Sonuçta mutluluğun kaynağı dışarıdan değil içimizden gelir.
Bu ilkeler konusunda hepimiz net olsak da, günlük hayatımızda negatif ve olumsuz olayları eleştirmeye bayılan o iç ses, bizim peşimizi hiç bırakmaz. Bize geçmişte yaşadığımız başarısızlıkları hatırlatır. Bu iç ses, bizi anksiyetenin eşiğine çeken, bir şeyi yapmadığımızda neler olabileceğini ya da olmayacağını tahmin etmemizi sağlayan şeydir. Bizimle özdeşleşen bu düşünce tarzı, bizi umutsuzluğa sürükler. Bu nedenle, bakış açışını değiştirmekte fayda vardır.
“Olumsuz düşüncelerden kurtulamayanlar, hiçbir zaman yıldızların sırrına öğrenemedi ya da bir başka insana umut olmadı.”
– Hellen Keller
Sinirbilimciler bize insan beyninin negatiflere odaklanmaya programlandığını hatırlatmaktadır. Negatife odaklanma sorunu, DNA’mıza bulunan kötü huylu bir tümör ya da bize verilen bir ceza değildir. Hayatta kalma mekanizmamızdır. Tehlikeleri önceden tahmin ettiğimizde (gerçekten var olmasalar bile) kendimizi bu tehlikelere karşı savunmaya alırız. Endişe, huzursuzluk veya anksiyete gibi faktörlerin boyutları, her zaman “uyanık” olmamızı sağlamak için tehlike anında kortizol gibi çeşitli kimyasalları serbest bırakır.
Diğer taraftan, nöropsikologların da bize anlattığı gibi olumsuz düşünceler sigara dumanı gibi beynimizi esir alır. Sadece sağlığımızı ve günlük hayatımızı etkilemezler. Çoğu zaman bizimle beraber, ailemizi, çevremizi, iş arkadaşlarımızı da etkilerler. Çünkü negatif düşünceler bizi dinleyenlerin de düşünce yapısını değiştirir, sonuç olarak onlar da gergin ve huzursuz hissetmeye başlarlar.
Bu nedenle, düşünme tarzımıza girerek daha iyi düşünmeyi öğrenmeli ve yaşam kalitemize yatırım yapmalıyız.
Sağlıklı bir beyine sahip olmak için olumlu düşünme sanatı
Barbara Fredrickson, pozitif psikoloji konusundaki çalışmaları ile tanınan, Stanford Üniversitesinde çalışan bir bilim insanıdır. Çalışmasında bize açıkladığı gibi, olumsuz önyargıların üstesinden gelmek, elde edildiğinde karlı bir yatırım haline dönüşür. İyi düşünmek, bir sanattan daha çok, beynimizin “fabrika” ayarlarını değiştiren sürekli eğitimin sonucudur.
Yukarıda da açıkladığımız gibi, zihnimizin doğal eğilimi, hayatta kalmamızı sağlamak için bizi olumsuza odaklamaktır. Bu nedenle, yalnızca risklerden kaçınmaya değil, aynı zamanda refah ve mutluluğa da yatırım yapabileceğimiz bir başka rota planına, bir başka programa kendimize dahil edebilmeliyiz. Sonuç olarak, olumlu düşünme açıklık, denge oluşturur ve bize yeni rotalar sunar. Kendimizden daha emin ve proaktif olmak için korkunun bataklıklarında kendimizi serbest bırakmalıyız.
Şimdi beynimize olumlu düşünme sanatını öğretmek için nasıl eğitebileceğimize bakalım:
1.Ana odaklanmak için beyninizi eğitin
Daniel Goleman, “Odaklanma” adlı kitabında bize dikkatimizi eğitmenin önemini hatırlatmaktadır. Beynimizi, dengesiz bir zihnin hizmetine sunacak bir varlık olarak değil, kas hizmetimize sunulacak bir bütün olarak görmeliyiz. Amaç, bu temel psikolojik sürecin dış uyaranlardan veya anarşik düşünceden çok bizim tarafımızdan kontrol edilmesini sağlamaktır.
- İlginç bir ayrıntı; dürtüsel seçim devresinin beynin arka singulat girus ve medial prefrontal korteks boyunca uzandığını hatırlatmakta fayda var. Akıl yürütmelerimiz bu beyin yapılarının içinden geçer. Bazen, bu hücre, bağlantı ve nöron yolu o kadar aktif hale gelir ki, kontrol altına almamız zorlaşır. Bunun sonucunda da yorgunluk, stres, ilgisizlik ve olumsuzluk ortaya çıkar.
- Düşünme üzerinde kontrol sahibi olmanın tek yolu; dikkatimizi kontrol etmektir. Bunu başarmak için, o düşünce akışının “fişini çekmekten” daha iyi bir şey olamaz. En az 15 dakika hiçbir şey düşünmemeyi deneyelim. Bir gölün yüzeyini ayna kadar sessiz ve pürüzsüz hayal edin. Her şey dengede, hiç gürültü yok. Sadece sakin olmanız gerekiyor.
- Aklımızdaki sesleri susturmayı başardığımızda, dikkatimiz etrafımızdakilere odaklanacak. Ana odaklanacağız.
2. İyi düşünmek, bir hedefe sahip olma sanatı
İyi düşünmek bir amaca sahip olmayı gerektirir. Olumsuz ve hiçbir temele dayanmayan, kafamızda gezinen bu söylentiler, her şeyi etkisi altına alan yönünü kaybetmiş, bir kasırga gibidir. Bu nedenle, bu hiçbir faydası olmayan bu zihinsel önyargıları yıkmak için amacımızı belirlememiz gerekir.
Kendimi iyi hissetmek istiyorum, sakin olmak istiyorum, hedeflerime ulaşmak istiyorum, kendimle iyi olmak istiyorum…
Tüm bu hedeflerin bir yönü, net bir anlamı vardır. Bu şekilde düşünerek dikkatimizi ana odaklamalıyız, yapmamız gereken tek şey; tüm amaçlarımızı tek tek inanarak ifade etmektir. Hedef belirlemek, mutluluğun anahtarıdır, hayata anlam katmak, heyecanlanmak ve bu olumlu duyguların davranışımızı etkilemesine izin vermektir.
3. Pozitif düşünce ile çalışmak için beyninizi bu yönde geliştirin
İyi düşünmek sadece iyi bir odaklanma, yeterli dikkat, amaç ve irade gerektirmez. Aynı zamanda, beynimize pozitif bilgilerle çalışmanın önemini hatırlatmak için bağlantılar kurmayı gerektirir. Bununla ne demek istiyoruz? Basit bir şekilde açıklamak gerekirse; bazen, kendimize “gerçekleştirmek istediğim bir hedefim var” desek de, beynimiz hala eski mekanizmalarda, olumsuz ve bizi hedeflerimize ulaşmamıza engelleyen yollarda konumlanmaya devam eder.
- Pozitif bilgilerle çalışmak için sınırlayıcı tavırlarımızı yıkmalıyız.
- Bu nedenle, daha rahat, öğrenmeye açık, iyimser bir benlik oluşturmalısınız. Bugünün fırsatlarını görmek için dünün hatalarını bir kenara bırakmalıyız.
- Bu şekilde yaparsak bizi konfor alanına yerleştiren kötü düşüncelerden kurtulup, kendimize sadece işimize yarayacak bilgileri saklarız. Bu bilgiler bize yön verir, yardım eder.
Sonuç olarak, iyi düşünmenin daha iyi yaşamamıza ve yeterli bir iç denge oluşturarak anın tadını çıkarmamıza izin verdiğini konusunda hemfikiriz. Yani, “iyi düşünme” aynı zamanda derin kişisel bir çalışma gerektirir. Kendimizi daha iyi bir şeye layık hissetmek için şimdiki “Ben” ile uzlaşmalıyız. Ancak bu şekilde gelecekteki “ben” kendisini daha güçlü, yaratıcı ve kendini seven biri olarak yetiştirecektir.