Cinsel Yönelim Tipleri

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Fátima Servián Franco

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Cinsel yönelim ve çekim hissi 12 ile 16 yaşları arasında ergenlikte gelişir. Çoğu insan karşı cinsten hoşlanırken, bazı insanlar da kendi cinslerinden ya da her iki cinsten de hoşlanırlar.

Durum her ne olursa olsun, kişiler arası çekim biyopsikososyal etmenlere bağlıdır. Bu, seçim anlaşılamaz ya da normatif olmadığında dahi, duyguların bir insanın diğer bir insana karşı seçilmesine sebep olduğunda bariz bir şekilde anlaşılır.

Cinsel davranış, karmaşık bir davranıştır. Davranış, cinsel yönelimi etkileyen tek etmen değildir. Yaş, çevre, fanteziler ve etkileşimler de bunu etkiler. APA, ya da Amerikan Psikoloji  Derneği, fiziksel ya da ruhsal olarak kişiye, partnerine ya da üçüncü kişilere zarar vermeyen her cinsel davranışın cinsel çeşitlilik olarak kabul edilmesi ve saygı duyulması gerektiğini belirtmiştir.

“İlişkilerle ilgili sorularda benim görüşüm özgürlüğün herkes için özgürlük demek olduğudur. İnsanlar… İstedikleri tarzda ilişkiye girmek için özgür olmalılar.”

– Dick Cheney

Cinsel yönelim tipleri

Cinsel yönelim, belirli bir grup insanın cinsiyetlerine göre şekillenen seksüel, duygusal ya da romantik çekimlerinin izlediği modeli belirtir. Cinsel yönelim 4 grup altında tanımlanır.

Karşı cinse ilgi duyanlar heteroseksüeldirler. Homoseksüeller hemcinslerine ilgi duyarlar. Biseksüeller iki tarafa da ilgi duyarlar. Son olarak, aseksüeller hiçbir tarafa ilgi duymazlar.

Cinsellikte ana kırılım heteroseksüellik ve homoseksüellik etrafında şekillense de, cinsel yönelim konusundaki heterojenlik gün geçtikçe artmakta ve her gün yeni kavramlar ortaya çıkmaktadır. Bunlardan bazıları kişisel yönelimlere dayalı daha yeni trendlerdir:

• Panseksüellik: Omniseksüellik, poliseksüellik ya da triseksüellik olarak da adlandırılır. Bu diğerlerinin cinsiyet ya da toplumsal cinsiyetleri gözetilmeksizin onlara karşı cinsel ve romantik çekim duymaktır. Bu yüzden, panseksüeller, erkeklerden, kadınlardan ya da interseksüeller, transeksüeler ve çift cinsiyetliler gibi bu sınıflandırmanın dışında kalan kişilerden hoşlanabilirler.
• Demiseksüellik: Yarı aseksüellerin cinsel çekim duyduğu durumlar çok nadir görülür ve bunun için çok güçlü ve yoğun bir duygusal bağ kurulmuş olması gerekir.
• Litseksüellik: Bu tarz cinsel yönelimi olan insanlar, başkalarına karşı çekim hissederler fakat bu çekim için karşılık ihtiyacı duymazlar.
• Otoseksüellik: Kişinin kendine duyduğu çekimdir. Kendini sevmenin bir çeşididir.

Bu kategorilerin çoğu psikoloji ya da biyolojide, heteroseksüellik ve homoseksüelliğin olduğu gibi yer almazlar. Fakat, eşitlik adına sosyal hareketlerde kendilerini gösterirler. Bu hareketin amacı cinselliğin farklı şekillerde tecrübe edilmesinin savunulmasını ve görünürlük kazanmasını sağlamaktır.

Transeksüelleri bu kısma dahil etmedik çünkü, transeksüellerin cinsel yönelimi cinsiyetlerinden bağımsızdır. Örneğin, kendini kadın olarak tanımlayan bir erkek lezbiyen ya da heteroseksüel olabilir.

“Olduğun kişi ol ve hissettiğin şeyi söyle, çünkü bunu kafasına takanların olması ya da olmaması önemli değildir.”

– Dr. Seuss

Cinsel çeşitliliğin tarihsel aşamaları

Cinsellik sosyal olarak şekillenir, bu yüzden cinselliğin dışa vurumları ile ilgili yorumlar bağlam ve tarihsel olarak içinde bulunulan duruma göre çeşitlenir. Bu yüzden, örneğin, dindar ve ahlaki değerlere sahip birinin farklı cinsellik yönelimleriyle ilgili toplumsal fikirlerin oluşumunda büyük etkisi olması kaçınılmazdır. Yönetim, çoğu zaman farklı cinselliklerin damgalanmasına ve hatta doğru bulunmamasına sebep olmuştur.

Kültürden kültüre değişse de, cinsel çeşitliliğe saygı gösterilmesi için mücadeleler hala sürmektedir. Kimlik ve kategorilerin görünür kılınması adına, cinsel çeşitlilik başlı başına yoğun bir tartışma konusudur.

Eşcinsel ilişkileri hakir gören kişiler, eşcinselliğin doğal bir şey olmaması gibi eleştirdikleri noktaları sorgulanabilir hipotezlere dayandırırlar. Son yıllarda, gittikçe daha fazla biyolog da hayvanlarda da eşcinsel ilişkinin görüldüğünü tarafsız olarak incelemiştir. Cinsel yönelimdeki çeşitlilik 450’den fazla hayvan türünde gözlemlenmiştir fakat hiçbiri homofobik davranışlar sergilememektedir. O halde doğal olmayan hangi davranıştır?

“Ben eşcinselim. Neden ve nasıl olduğum gereksiz sorular. Tıpkı neden gözlerimin yeşil olduğunu sorgulamak gibi.”

– Jean Genet

Referanslar

• APA, A. A. D. P. (1983). Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales ([DSM-IV]).
• Ardila, R., & Ardila, R. (1998). Homosexualidad y psicología.
• Castañeda, M., & Castañeda, M. (1999). La experiencia homosexual: Para comprender la homosexualidad desde dentro y desde fuera.
• Cortés Alfaro, A., Pérez Sosa, D., Aguilar Valdés, J., Valdés Hernández, M. M., & Taboada Fernández, B. (1998). Orientación sexual en estudiantes adolescentes. Revista Cubana de Medicina General Integral, 14(5), 450-454.
• Jávega, C. C. (2001). Discriminación y orientación sexual del trabajador. Editorial Lex Nova.
• Nouselles, A. M. (2004). De Sodoma a Chueca: Una historia cultural de la homosexualidad en España en el siglo XX. Egales.
• Ortiz-Hernández, L. (2005). Influencia de la opresión internalizada sobre la salud mental de bisexuales, lesbianas y homosexuales. Salud mental, 28(4), 49.