Araknofobi, Örümcek Korkusu
Fobiler, belirli şeylere karşı hissettiğimiz mantıksız korkulardır. Hayvanlardan, daha spesifik olarak örümceklerden (araknofobi) korkmak, en yaygın fobi türleri arasındadır. Bu evrimsel tepki, insanların bir noktada tür olarak hayatta kalmasına yardımcı oldu. Başka bir deyişle, vahşi görünen veya bilinmeyen varlıklardan korkarak, insanlar adrenalin salgılar ve bu da tehlikeden kaçmasına yardımcı olur. Bununla birlikte, korku aşırıya kaçtığında ise fobi ortaya çıkar ve sizi ömür boyu birçok konuda sınırlayabilir.
10 kişiden yaklaşık 3’ü örümceklerden aşırı derecede korkuyor. Bununla birlikte, bu tür fobi yalnızca örümcekleri değil aynı zamanda akrepleri, akarları ve keneleri de içerir. Bu nedenle çoğu kişi büyük ve sağlam görünümlü örümceklerden korksa da, bazıları daha küçük örümceklerden de korkabilir.
“Araknofobisi olan kişilere tüm saygımla, örümcekleri sevdiğimi ifade etmek istiyorum. Bazıları bana takıntılı diyebilir, ancak uzun yıllardır örümcekleri ve örümcek ağları üzerinde çalışıyorum ve bu ilgimin sonlanacağını sanmıyorum. Yapacak çok şey var.”
– Cheryl Hayashi
Araknofobi
Hayvan fobileri, genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde gelişen basit fobilerdir. Ya fobinin doğası gereği ya da korkunun yoğunluğu nedeniyle mantıksız korkulardan oluşurlar; bu mantıksız korkular, kişinin bu belirli şeyden olabildiğince kaçınmasına neden olur. Araknofobi semptomları, birçok farklı şekilde kendini gösterir.
Bazı insanlar semptomların bir kısmını bir örümceği görünce yaşarken, diğerleri herhangi bir zamanda örümceği görmeden de bunları hissedebilir. Aslında fobiyi uyaran asıl canlı ortada yokken de belirtiler ortaya çıkabilir. Fobiyi uyaran canlının sadece zihinde belirmesi ya da onunla ilgili herhangi bir şey fobiyi tetikleyecektir.
Araknofobinin ana semptomlarından bazıları:
- Kalp atışının artması
- Terleme
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi veya vertigo
- Nefes darlığı veya hiperventilasyon (kasıtlı derin nefes alma sonucu karbondioksitin ciğerlerden dışarı kaçması süreci)
- Titreme
- Karın ağrısı
- Genel rahatsızlık hissi
- Sindirim sistemi bozuklukları
Tüm bunlara ek olarak, araknofobisi olan kişiler ne pahasına olursa olsun bu hayvanlardan kaçınmaya çalışacaktır. Muhtemelen örümceklerin yaşadığı alanlardan veya izlerinin olduğu yerlerden uzak durmaya çalışacaklardır. Birçok kişi görmekten bile kaçınırken, bazı fobi sahipleri gördükleri anda örümceği öldürebilir.
Araknofobinin nedenleri
Genel olarak hayvan fobileri, belirli bir hayvanla yaşanan travmatik deneyimlerden kaynaklanır. Belki bir çocuk bu fobiye sahip biriyle birlikte büyüdü ve dolaylı veya direkt bir şekilde bu hayvanlardan korkmayı öğrendi. Ayrıca, bu tür korkular genellikle genetik olarak aktarılır.
Aslında araknofobi, örümceğe karşı mantıksız bir korku ya da sadece ilkel bir reddetmedir. Araknofobiyi karakterize eden iğrenme duygusu, uzmanların bunun evrimsel bir korku olabileceğini düşünmesine neden oldu. İnsanların ölümcül ısırıklardan ve diğer bilinmeyen tehlikelerden kurtulmasına yardımcı olan bir tür avantaj gibi de açıklanabilir.
Leipzig’deki (Almanya) Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar tarafından yapılan bir araştırma, araknofobinin doğuştan gelen evrimsel bir kökene sahip olduğunu ispatladı. Araştırmacılar, örümcek ve yılan resimleri önündeyken bebeklerin kaygı durumunu ölçtüler. Göz bebeklerinin genişlemesini analiz ederek bu tespitte bulundular. Deney, bebeklerin örümcekler dahil çeşitli hayvanların ve nesnelerin fotoğraflarına bakarken endişe belirtileri gösterdiğini kanıtladı.
Fobilerin tedavisi var mı?
Tüm fobiler başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Bu sorunu çözmek için profesyonel yardım alabilirsiniz. Semptomları hafifletmesinin yanı sıra sistematik duyarsızlaştırma için destek görevi görecek bazı gevşeme tekniklerini de öğrenebilirsiniz. Bu teknik, korktuğunuz nesneye veya canlıya kademeli olarak maruz kalmanızı sağlar. Bu nedenle terapistler fobiye neden olan canlının önünde sakin kalana kadar size gevşeme egzersizleri yapabilir.
Ayrıca örümceklerle ilgili inançlarınız üzerinde de çalışmalar yapabilirsiniz. Genellikle bu hayvanlar hakkında eksik bilgilere sahip olmak, bu korkuyu iyice yoğunlaştırır. Fobinizi oluşturan hayvanı çevreleyen mitleri öğrenin. Örümcek ısırması, bu hayvanın doğadaki işlevi ve ısırıklar sonucu gerçekte kaç kişinin öldüğü hakkında bilgi toplayabilirsiniz.
Bununla birlikte, iğrenme belirtisi nedeniyle araknofobi tedavi edilmesi en zor hayvan fobilerinden biridir. Bu duygu oldukça içgüdüseldir. Ancak psikolojik destekle semptomlar ve olumsuz düşünceler azalabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Antony, M.M., McCabe, R.E., Leeuw, I., Sano, N. y Swinson, R.P. (2001). Effect of distraction and coping style on in vivo exposure for specific phobia of spiders. Behaviour Research and Therapy, 39, 1137-1150.
Capafóns, B.J. I. (2001). Tratamientos psicológicos eficaces para las fobias específicas. Psicothema, 13, 447-452.
Chamove, A.S. (2007). Therapy toy for spider phobics. International Journalof Clinical and Health Psychology, 7, 533-536