Zorbalığın Sağlığa Etkileri

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Zorbalık, sağlığımızı olumsuz yönde etkiler. İnsanları inciten, küçük düşüren ve yok gören bu davranış sadece endişe veya strese yol açmakla kalmaz. Zorbalık yapılan herkes depresyon, kronik ağrı, sindirim problemleri ve hatta uykusuzluktan muzdarip olabilir. Bu durumlardan uzun vadede bile etkilenebilirler.

İnsanlar başkalarına çok zarar verici şekilde zorbalık yapabilirler. Sadece okullarda değil, iş yerlerimizde, ilişkilerimizde, ebeveynler ve çocuklar arasında ve hatta kardeşler arasında da zorbalık olabilir. Zorbalığın sonuçları o kadar şiddetlidir ki uzmanlar bu durumun bir halk sağlığı sorunu olduğunu düşünüyorlar.

Bir Almería Üniversitesi araştırmasına göre, taciz ve zorbalıkla ilişkili intihar, 15 ila 29 yaş arasındaki gençler arasında önde gelen üçüncü ölüm nedenidir. Bu sayılar her yıl artmaya devam ediyor. Ayrıca, Boston Suffolk Üniversitesinde yapılan bir başka çalışma, zorbalığın önlenmesini amaçlayan programların çoğunun çalışmadığı konusunda uyarıyor.

Zorbalık ve şiddet içeren davranışlar konusundaki uzmanlar, tüm bunların arkasındaki kilit unsurun, bir kabadayıyı ya da başkalarını tehdit eden veya başkaları üzerinde güç uygulayan kişileri neyin motive ettiğini anlamak olduğunu açıklıyorlar. Birçok insanın özgüven eksikliklerini telafi etmek için başkalarına zorbalık ettiğini biliyoruz. Diğer kabadayılar kötü ebeveynliğin bir sonucudur. Öte yandan, çok az sayıdaki zorba ise saf kötü niyetle hareket eder.

Bu konuyla ilgili bir başka önemli nokta daha var: zorbalığın mağdurun sağlığına etkisi ve hem sosyal hem de psikolojik seviyelerde en kısa sürede harekete geçme ihtiyacı.

“İnsan hayatında üç şey önemlidir. İlki nazik olmaktır. İkincisi nazik olmaktır. Üçüncüsü ise nazik olmaktır.”

– Henry James

Zorbalığın sağlığa etkileri nelerdir?

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (The Center for Disease Control and Prevention – CDC), zorbalığın sağlık etkilerinin son derece şiddetli olduğu ve önleme planları uygulamamız gerektiği konusunda uyarıyor. En aşırı durumlarda, zorbalık mağduru bir kişi intihara bile başvurabilir.

Dikkate alınması gereken başka noktalar da var. Öncelikle, bu davranıştan en az altı ay boyunca acı çekmek çok açık fiziksel ve psikolojik değişikliklere neden olur. Dahası, bu deneyimlerin travmatik etkisi yıllarca sürebilir.

Zorbalık türleri

Başlangıçta belirttiğimiz gibi, saldırgan davranışların çeşitliliği çok geniş olabilir. İşte bazı örnekler:

• Sözel (hakaret, aşağılayıcı yorumlar).
• Sosyal (bir kişiyi izole etmek).
• Fiziksel (saldırganlık).
• Psikolojik (manipülasyon, şantaj).
• Cinsel (elle taciz, fiziksel aşağılama, cinsel taciz).

Gözdağının psikolojik etkileri

Bu davranış aynı zamanda görünen bir iz bırakmayan bazı etkilere sahiptir. Bu etkiler bir kişinin bütünlüğünü zayıflatır ve genellikle kötü fiziksel sağlığa yol açar.

• Progresif benlik saygısı kaybı.
• Stres ve anksiyete bozuklukları.
• Özgüven kaybı.
• Kuşku.
• Kişisel gelişim sorunları.
• Motivasyon kaybı.
• Sosyal ilişkilerin kalitesinde azalma.
• Psikolojik sıkıntı.
• Güvensizlik.
• Bu durumların nasıl yönetileceğini bilmemekten kaynaklanan suçluluk ve utanç duygusu.
• Kendine zarar verme.
• Depresyon.
• İntihar düşünceleri.

Gözdağının fiziksel etkileri

David Hanscom, bir kronik ağrı uzmanıdır. Konuyla ilgili yayınlanmış çalışmaları bize önemli bir şey gösteriyor: Beş aydan fazla bir süre boyunca zorbalık çekmek bir insanın sağlığında değişiklikler yaratıyor. Örneğin, ilk göze çarpan değişiklik, zayıflamış bir bağışıklık sistemidir.

• Ek olarak, İsveç Sinirbilim Enstitüsü (Swedish Neuroscience Institute – SNS), omurga ile ilgili sorunlara maruz kalmanın yaygın olduğunu belirtti. Sırt ağrısı bir süre sonra kronik hale gelebilir.
• İnsomniya.
• Sindirim sorunları da kronik hale gelebilir.
• Baş ağrısı ve migren.
• Kilo kaybı.
• Cilt problemleri.
• Saç kaybı.

Uzmanların da belirttiği gibi, utanç, öfke, korku ve stres gibi duygular fizyolojik süreçlerimizi değiştirebilir.

Zorbalığı önlemek için ne yapabiliriz?

Artık zorbalığın sağlığa birçok etkisinin olduğunu biliyoruz. Ayrıca bazı insanların, özellikle de gençlerin, nasıl başa çıkacaklarını bilmedikleri durumlara dramatik bir şekilde tepki verdiğini de biliyoruz. Bu tür davranışlar sınıflarımızı, iş yerlerimizi ve hatta evlerimizin çoğunun mahremiyetini etkilemektedir.

Bu konuda ne yapabiliriz? Her şeyden önce kendimizi eğitmek zorundayız. Okullar, üniversiteler, birincil sağlık merkezleri ve işyerleri gibi yerlerdeki her olası senaryo için önleyici tedbirler oluşturmalıyız.

Her insan, ihtiyaç duyduğunda profesyonel yardıma ulaşabileceğini bilmelidir. Bu bakımdan, tepki vermeyi bırakması ve harekete geçmesi gereken birine yardım edebilecek psikologlara erişim sağlamalıyız.

Bu durumlara karşı daha duyarlı olmalıyız. İyi niyetlerle veya ev yapımı tedavilerle zorbalıkla savaşamayız. Bu nedenle somut, akıllı ve etkili eylemlere ihtiyacımız var.