Zor İnsanlar ve Kendini Kaybetmeme Sanatı

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Zor insanlar; tartışma, eleştiri, şantaj ve çevresine negatiflik yaymak üzere var olan kimselerdir. Bu insanlarla her gün uğraşmak zorunda kaldığımız zaman zihinsel sağlığımız tehlike altındadır. Bunun nedeni, bu insanlarla aramıza sağlıklı bir mesafe koymanın her zaman mümkün olmamasıdır. Daha da kötüsü, onlara tavırlarını değiştirmelerini söylemek manasızdır. Peki bu insanlarla aynı yerde yaşıyor ve çalışıyorsanız ne yapmalısınız?

En önemli şey kendimizi gözetmektir. Çünkü sonuçta insanlar kendini savunur, duvarlar örer ve intikam almak veya sadece hayatta kalmak için stratejiler geliştirir. Fakat bunu yaparken kendi refahımızı unuturuz, ki en önemli ve temel parçamızdır. Onu yok saydığımız zaman, zihinsel ve duygusal enerjimiz kalmaz. Bununla da kalmayıp hassaslaşırız.

Bu konuyla ilgili oldukça önemli ve üzerine düşünmemiz gereken bir şey vardır. İsrail’deki Bar Ilan Üniversitesinde sosyolog Shira Offer “zor insanlar” diye nitelediğimiz çok sayıda insanın çok yakınımızda olduğunu söyler. Bu nedenle çok zorlu çocuklara, ebeveynlere ya da kardeşlere sahip olabilirsiniz.

Tabii ki hepimiz her şeyin akıp gitmesini ve günlük hayatımız için onların daha kolay insanlar olmasını dileriz. Öte yandan bu her zaman mümkün değildir, bu yüzden bu insanlara katlanmak zorunda değilsiniz.

“Hiçbir zehir, pozitif düşünen bir insanı öldüremez ve hiçbir ilaç negatif düşünen bir insanı iyileştiremez.”

– Buddha

Zor insanlarla nasıl baş edilir

Zor insanlar, karmaşık karakterlerini çok farklı şekillerde gösterebilir. Bazıları her konuda tartışır. Bazıları herhangi bir sorumluluktan kaçınır ya da işbirliği yapmayı reddeder. Bazısı dedikodu yayar ya da “her şeyi siyaha boyamak” ister. Fakat kişiliklerinin ötesinde yaptıkları şey ya da yapamadıkları şey, etrafındaki insanları gerçekten etkileyen şeydir.

Örneğin, bazı insanlar sizin sürekli kaçınmaya çalıştığınız kılı kırk yaran iş arkadaşınızla hiç sorun yaşamaz. Bunun nedeni herkesin kendi sınırına ve insan karmaşıklığıyla baş etme becerisine sahip olmasıdır. Yani, diğer insanların negatif özelliklerine fazla takılmadan önce, onlarla ilgili sizi esas rahatsız edenin ne olduğunu anlamaya çalışın. Saygısız olmaları mı? Tavırları mı? Sizi belli bir nedenle tetikleyen bir şey mi?

Bu konuyla ilgili, az önce bahsettiğimiz doktor Shira Offer, bazı şeyleri ispatlamak için bir çalışma yürütmüştür. Her şeyden önce: Zor insanlarla baş etmek bizi yorar. Yavaş yavaş onlara karşı rahatsızlık duyarız ta ki onları hoş göremediğimiz noktaya kadar. Onlarla ilgili asıl hoşumuza gitmeyen şeyin ne olduğunu unuturuz çünkü ne pahasına olursa olsun onlardan kaçarız.

Öte yandan, onlardan kaçmak her zaman mümkün değildir. Çünkü çoğu zaman zor insanlarla birlikte aynı ortamda bulunmak zorunda kalırız.

Kişisel bakım ve “dolaylı” stres

Kaliforniya Üniversitesinden araştırma görevlileri Howard Friedman ve Ronald Riggio dolaylı stresin etkilerinden bahsettikleri bir çalışma yürütmüştür. Bu ne anlama gelir? Ve zor insanlarla alakası nedir? Biraz sonra anlatacağız. Kompleks, olumsuz, eleştirel ve zorlayıcı tavırlar; bu tür insanlarla her gün uğraşmak zorunda isek bizi her zaman etkiler.

Bu nedenle sadece stresli bir insanı o halde görmek bile, ister çekilmez bir iş arkadaşı ister tartışmacı bir aile üyesi olsun, sonuçta sizin kendi sinir sisteminizi etkiler. Bu dolaylı strestir ve sağlığınızı etkiler.

Bu nedenle konu zor insanlarla baş etmek olduğu zaman kişisel bakım önceliğiniz olmalıdır. Bu; sizi bu tür davranışlardan koruyacak zihinsel kasın güçlenmesi için bir tür günlük egzersizdir. Bu nedenle buna zaman ayırmalı ve aşağıdaki pratikleri yapmalısınız:

• Rahatlamak için “kendinize zaman ayırın” ve hayatınızdaki zor insanları düşünmemeye çalışın.
• Nefes almak, Jacobson’ın rahatlama tekniği, farkındalık vb. gibi birtakım stresle baş etme yöntemleri öğrenin.

Neyin dikkatinize değer olduğunu ve neyin olmadığını hatırlamak için kişisel bakım

Bazıları “her şey, siz onlara izin verdiğiniz ölçüde sizi etkiler” der. Bu çok doğrudur. Öte yandan gerçekliğe bunu uygulamak her zaman kolay değildir. Tabii ki hepimiz her şeyin bizi bu kadar etkilememesini isteriz, fakat karmaşık bir doğaya sahip insanlar bizim haklarımızı ve özgürlüklerimizi ihlal ettiğinden ağırbaşlı davranmak kolay değildir.

Aynı zamanda bu durumlarda kişisel bakım uygulamalıyız. Bunun nedeni, refahın aynı zamanda sınırı çizmek ve kendinizi korumayı bilmek ve hatta zorunda kalınca kendimizi savunmak demek olmasıdır. Refah, duygularımızı kontrol etmeyi bilmek ve gerçekten önemli olana dikkat vermektir. Dikkatimiz değerlidir, onu hak etmeyen şeylere vermemeliyiz.

Kendimizle ilgili net bir fikrimiz varsa, kendi değer ve ihtiyaçlarımızı hatırlıyorsak, sakin kalabiliyor ve uygun duygusal zekayı geliştirebiliyorsak; hayal kırıklığına neden olan durumlarla daha iyi başa çıkabiliriz.

Günün sonunda herkesin hayatında en az bir tane zor insan vardır. Bu nedenle hayatınızı kolaylaştırmak için bu insanlarla olan ilişkinizi nasıl düzgünce ele alacağınızı bilmelisiniz.