Gerçekçi mi, Karamsar mı? Siz Hangisisiniz?
Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González
Size karamsar olduğunuzu söyleyen oldu mu hiç? Eğer cevabınız evet ise fakat bu görüşe katılmıyorsanız ve bunun gerçek olup olmadığını bilmek istiyorsanız bu makale tam size göre. Gerçekçi olmak çoğu zaman karamsar karıştırılmaktadır. Fakat bu ikisi birbirinden çok farklı kişilik özellikleridir. Siz nasıl bir insansınız?
Öncelikle, olayların negatif tarafını görme eğilimi normaldir. Ardında evrimsel ve uyumsal bir sebep yatar. Size zarar verme ihtimali olan şeylere karşı sizi korumayı amaçlar.
Bir başka deyişle, psikolojik koruma sisteminiz kötüye giden ve size zarar verebilecek şeylerle daha çok ilgilenir. İyi giden ve size yararlı o anda yararlı olan şeylerden daha fazla ilgilenir. Fakat, bir insan olan bir şeyin sadece negatif taraflarını gördüğünde karamsardır. Bu, “negatifi” tespit eden uyumsal işlev bir sorun haline gelerek ruh halinizi düşürür.
Aslında karamsar ile iyimser arasında orta bir nokta bulunmaktadır. İyimser bir kişi dünyayı tozpembe görme eğilimindedir. Orta nokta gerçekçiliktir. Gerçekçilik ile karamsarlık arasındaki farkları anlamanıza yardımcı olmak ve hangisi olduğunuzu görmek için kavramları aşağıda açıklayacağız.
Karamsar bir insanın özellikleri nelerdir?
Bir insan karamsar olduğunda psikolog Aaron Beck’in seçici soyutlama adını verdiği bir bilişsel-dikkatsel önyargısı bulunmaktadır. Bir başka deyişle, bu önyargı aracılığıyla karamsar insanlar bir tip bilgiye dikkat eder ve bir tip bilgi sürdürür: negatif bilgi. Bu nedenle, karamsarlar sadece negatif bilgilere dikkat eder ve negatif bilgileri hatırlar. Çoğu zaman, farketmeden, bilgiyi süzerek sadece negatif şeyleri görürler.
Eğer karamsarlık ile kendinizi özdeşleştiriyor ve bu bilişsel hataya düştüğünüzü düşünüyorsanız endişelenmeyin! Bu hatanın bir çözümü var. İnsanların kendilerini bazı düşüncelerden uzak tutmalarına yardımcı olabilecek bilişsel yeniden yapılandırma ve bilişsel füzyon gibi bilimsel olarak kanıtlanmış psikolojik teknikler bulunmaktadır. Bu teknikler ayrıca, insanların psikolojik otomatizmleri ve negatif düşünce kalıplarını da düzenlemelerine yardımcı olabilirler.
“Karamsar rüzgardan şikayet eder, iyimser rüzgarın değişmesini bekler, gerçekçi ise yelkenlerini rüzgara göre ayarlar.”
– William Arthur Ward
Karamsar mıyım?
Nasıl bir insan olduğunuzu bilmek istiyorsanız, karamsar insanların zorluklar gördüğünü ve pek muhtemel değilse bile olabilecek en kötü sonuçları beklediğini dikkate alın.
Bu bağlamda, karamsarlık – kısmen – anksiyete temelli bir kişilik tipine sahip olmaktan ötürüdür. Bu insanlar anksiyete “özelliğinde” ekstrem uçta olanlardır ve bu sebeple hayatı negatif bir bakış açısıyla görürler. Bir insan kötümser olduğunda bilinç dışı bir biçimde kendilerini sınırlarlar, en kötüyü düşünürler ve tereddüte düşmeye meyillidirler. Tereddüt ile baş etme yöntemleri en kötüyü bekleyerek hazırlıklı olmak şeklindedir.
Temelde, eğer karamsarsanız hayatınızda pozitif olaylar veya durumlar olsa bile otomatik olarak negatif yönlerini görürsünüz. Bir başka deyişle, karamsar insanlar başarılar esnasında bile kötü giden şeylere odaklanırlar. Karamsarsanız, başarılarınızın keyfini çıkarma konusunda zorluk çekersiniz, çünkü neyi daha iyi yapabilecek olduğunuza odaklanırsınız.
“Asıl gerçekçilik, alışkanlığın saklı tuttuğu ve görmemizi engellediği şaşırtıcı şeyleri açığa vurabilmektir.”
– Jean Cocteau
Öyleyse, bir gerçekçinin özellikleri nelerdir?
Öncelikle, bir gerçekçinin en karakteristik özelliği yargıya varmak için acele etmemesidir. Bir fikre sahip olmadan önce olayların nasıl gelişeceğini görmek isterler. Ne olacağını görmek için beklerler ve tüm veriler ellerindeyken bir yargıya varırlar. Ancak o zaman bir şeyin iyi veya kötü olduğuna karar verirler.
Bu nedenle gerçekçi insanlar bir şeyin sonucu bilinmeden öne nispeten tarafsız kalırlar. Beklentilerini gerçeğe göre uyarlama yeteneğine sahiplerdir.
Aynı şekilde, gerçekçiler sadece ters gidebilecek her şeye karşı kendilerini (nesnel gerçeklere akıllarında tutarak) zihnen hazırlamakla kalmazlar. İyi gidebilecek şeylerden keyif almak için de hazırlık yaparlar. Bir başka deyişle, bu kişiler her sonuca hazırlıklılardır. Başarılarının keyfini çıkarmayı bilirler, aynı zamanda olası bir başarısızlığa da hazırlardır. Fakat başarısızlıklar ilerlemelerini ve hedeflerine ulaşmalarını engellemez.
Bu noktada, gerçekçilerin katastrofik bir düşünce şekli kullanmadıklarını anlamışsınızdır. Durumların ve sorunların pozitif ve negatif yönlerini uygun bir biçimde değerlendirirler. Onları gerçekçi yapan şey budur.
Tüm bunları okuduktan sonra eğer bir karamsar olduğunuzu keşfettiyseniz, psikologların kişiliğinizdeki bu özelliği değiştirmeniz için size yardım edebileceğini hatırlatmak isteriz. Katastrofik düşünce biçimlerini ve aldığınız bilgileri seçici bir biçimde filtrelemeyi nasıl engelleyeceğiniz konusunda size yardım edebilirler. Düşünce biçiminizi değiştirmeye var mısınız?
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Conversano, C., Rotondo, A., Lensi, E., Della Vista, O., Arpone, F., & Reda, M. A. (2010). Optimism and its impact on mental and physical well-being. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health: CP & EMH, 6, 25-29. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2894461/
- Chopik, W. J., Kim, E. S., Schwaba, T., Krämer, M. D., & Smith, J. (2020). Changes in optimism and pessimism in response to life events: Evidence from three large panel studies. Journal of Research in Personality, 88, 103985. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7405987/
- Hecht, D. (2013). The neural basis of optimism and pessimism. Experimental Neurobiology, 22(3), 173-199. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3807005/
- Johns Hopkins Medicine. (s. f). Holland´s occupational personality types. Consultado el 1 de agosto de 2023. https://www.hopkinsmedicine.org/fac_development/_documents/lisa_heiser_faculty_development_handout.pdf
- Mahasneh, A. M., Al-Zoubi, Z. H., & Batayeneh, O. T. (2013). The Relationship between Optimism-Pessimism and Personality Traits among Students in the Hashemite University. International Education Studies, 6(8), 71-82. https://eric.ed.gov/?id=EJ1068632
- Rumsey M. G. (2020). Personality and interests for selection: Theoretical perspectives. Military Psychology, 32(1), 7–23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10013216/
- Smith, T. W., Ruiz, J. M., Cundiff, J. M., Baron, K. G., & Nealey-Moore, J. B. (2013). Optimism and Pessimism in Social Context: An Interpersonal Perspective on Resilience and Risk. Journal of Research in Personality, 47(5), 553–562. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5102513/
- Zou, R., Hong, X., Wei, G., Xu, X., & Yuan, J. (2022). Differential Effects of Optimism and Pessimism on Adolescents’ Subjective Well-Being: Mediating Roles of Reappraisal and Acceptance. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(12), 7067. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9222311/
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.