Yapay Zeka ve Psikoloji

Yazan ve doğrulayan psikolog María Alejandra Castro Arbeláez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Yapay zeka ve psikoloji arasında bir bağlantı var. Bu yazımız bu ilişkinin tanımını ve sonuçlarını irdeliyor. Daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.

İşe bu disiplinlerin her birini tanımlayarak başlayalım. Merriam-Webster sözlüğüne göre “psikoloji” kelimesi “zihin ve davranış bilimi ve bir bireyin ya da grubun zihinsel ya da davranışsal özelliklerini araştırır”. Aynı şekilde, “yapay zekâ” terimini “bilgisayarlarda akıllı davranışların simülasyonu ve bir makinenin insanları taklit etme yeteneği ile ilgilenen bir bilgisayar bilimi dalı” olarak tanımlarlar.

“Şu anda yaşamın en üzücü yanı, bilimin, toplumun bilgelik bilgeleşmesinden daha hızlı bilgi toplamasıdır.”

– Isaac Asimov

Yapay zekâ ile ilişkili psikoloji dalları

Psikolojinin yapay zekâ ile ilgili dallarına bir göz atalım:

• Eğitimsel psikoloji. Pedagojik yenilik, öğrenmeyi farklı ama etkili bir şekilde ele alır. Bunun için yapay zekâ unsurlarını kullanır. Örneğin, akıllı öğretim sistemleri, eğitim robotları ve nöroeğitim.
• Nörobilim. Yapay zekâ bu alandaki araştırmaları geliştirir.
• Robotlar psikologların yerini alacak mı?
• Bilişşel psikoloji. Sibernetik paradigmalardan kaynaklanmıştır. Buna ek olarak, insan kabiliyetlerinin anlaşılmasını çalışır. Aslında, araştırmalar bu konuda daha fazla bilgiye katkıda bulunmaya devam ediyor. Örneğin, “Yapay zekâ: mitler ve gerçekler” başlıklı makalesinde Hugo D’Alarcao psikolojinin bir bilim olarak yaşadığı süreçleri göstermektedir. Ayrıca Disiplinlerarası çalışma bağlamında yapay zekâ ile bağlantısını gösterir. Böylece, yazara göre, bu bilimler sürekli olarak birbirini etkiler.
• Örgütsel. Psikolojinin bu dalının zorluklarından biri, yapay zekâ sistemleri yoluyla seçim sürecini geliştirmektir.
• Suç simülasyonlarında yapay zekayı kullanabilirsiniz.

Gördüğünüz gibi, psikolojinin bazı alanlarının yapay zekadan faydalanabileceği çok şey var. Her ikisinin de diğer araştırma alanlarına net katkıları var. Carlos González Tardón bu konuda bir makale yazmış bir psikologtur. Simüle edilmiş varlıkların psikoloji ve psikoterapiye nasıl müdahale edebileceğinden bahseder. Ayrıca deneysel psikolojideki yeni araçlar hakkında bilgi verir.

Günümüzde ve gelecekteki psikoterapide yapay zekâ ve psikoloji

Şu anda, terapötik süreçleri teşvik etmek için kullanılan yapay zekanın ilerlemesi zaten sürüyor. Harika, değil mi? Daha önce sadece insanın hayal gücünde bir yeri olan fikirler şimdi gerçek olmaya başlıyor.

Örneğin, bazı insanların hayatlarını kolaylaştıran duyguları tanıyabilen robotlar artık var. Bu robotlar, örneğin Alzheimer hastalığı olan kişilere yardımcı olabilirler. Ancak, hareket etmekte zorlananlar için de hayatı kolaylaştıracak başka birçok proje var. Ne harika!

Ancak yapay zekâ, insan özelliklerine sahip robotlar yaratmaktan çok daha fazlasıdır. Bu sistemler psikoterapötik süreçlere de uygundur. Örneğin, terapistler hastalarıyla sanal gerçeklik yoluyla çalışırlar.

Etik konular

İnsan refahını teşvik eden devrimci yöntemlerimizin olması fikri harika görünebilir. Ancak, bunları günlük manzaraya entegre etmeden önce çözülmesi gereken bazı etik problemler vardır.

Kuşkusuz, teknolojik destek birçok insanın yaşam kalitesini artırabilir. Her gün daha fazla aile parçalanıyor ve herkesin sahip olduğu zaman problemi insanları her cepheden sıkıştırıyor gibi görünüyor.

Örneğin, bilgisayarınıza bir program veya telefonunuza bir uygulama yüklediğinizde, nadiren okuduğunuz koşulları kabul edersiniz. Eğer herkes onları kabul ediyorsa, o zaman siz de kabul etmeniz gerektiğini düşünüyorsunuz. Bunu yaptığınızda, uygulamaya, farkında bile olmadığınız birçok ayrıcalık tanıyorsunuz.

Her nasılsa, başkalarına yapmanız gereken bir incelemeyi devredersiniz. Başka bir düzeyde, sosyal ağların nasıl çalıştığına bakın.

Arkadaşlarınızın duvarları sürekli reklam ve diğer ticari ilgi alanlarıyla çevrilidir. Bu buluşma yerleri zevklerinizi ve ilgi alanlarınızı bilmek isteyen ekonomik girişimciler tarafından yönetilir, çünkü sizden kâr etmek isterler.

Ayrıca, mesleğindeki her psikolog bir etik kurallar bütününe tabidir. Kuralların farkındadırlar ve ihlal etmeleri halinde ilgili otoriteye cevap vermeleri gerekeceğini bilirler. Bu, bir makinenin henüz erişemediği bir bilinç düzeyidir.

Sonuç

Belki de yapay zekâ ve psikoloji arasındaki ilişkinin getirebileceği iki büyük tehlike şunlardır:

• Hassas verileri, kullanıcının bilmediği bir dilde programlanmış bir makine ile paylaşma.
• Belirli hizmetler, faydalar ve faaliyetleri düzenleyen standartlar veya etik kurallar konusunda bilinç eksikliği.