Stres Kadınları Nasıl Etkiler?

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater.

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Stres, diğer tüm anksiyete bozuklukları gibi, kadın-erkek, zengin-fakir, genç-yaşlı ayırmaksızın herkesi etkiler. Fakat biliyoruz ki stres kadınları ve erkekleri farklı şekillerde etkiler. Strese karşı duygusal tepkilerin farklı olması gibi, fiziksel, kognitif, hormonal ve metabolik bulguları da farklıdır.

Son yıllarda, kulağa garip gelse de, bazı hastalıkların cinsiyetler arasında farklı bulgular gösterdiğine tanık olduk. Örneğin, miyokart iltihabı gibi hastalıkların belirtileri kadınlarda ve erkeklerde farklı şekillerde görülür. Bu, kadınların sindirim problemleri yaşadıklarını ya da anksiyete krizlerinden dolayı nefes darlığı çektiklerini düşünmelerine sebep olur.

Stres konusunda da hemen hemen aynı şey olur. Hepimiz stresli olabiliriz ama görülen odur ki iki cinsiyet stresi farklı şekillerde deneyimlemektedir. Hatta, Cambridge Üniversitesinde yürütülen çalışmalardan birinde de belirtildiği üzere, her 100 insandan 4’ü aynı tip strese (akut ya da kronik) maruz kalır. Buna ek olarak, anksiyete bozuklukları kadınlarda daha sık görülür. Fakat, ortalamaya bakıldığında, kadınlar bu durumlarla erkeklere göre daha iyi başa çıkarlar.

Kadınlar bu durumlara karşı daha duyarlıdırlar ve buna istinaden daha çeşitli bulgular gösterirler. Fakat ortalamaya vurulduğunda, kadınlar bu durumların içinden daha kolay çıkarlar; erkeklerse kronik strese daha fazla maruz kalırlar ve buna karşı yardım aramaya meyilli olmazlar.

Stres Kadınları Nasıl Etkiler? Erkekleri Nasıl Etkiler?

Amerikan Psikoloji Derneği (APA) stresin toplum üzerindeki etkisini incelemek için yıllık çalışmalar yürütür. Dernek 2010’da yayınladığı bir çalışmasında stres ve cinsiyet üzerine bir karşılaştırmaya yer verdi. Sonuçlar önemli ve açıktı. Bu çalışmada genellikle görmezden gelinen fakat hep tekrarlanan bir gerçeği gözler önüne serdiler.

Stresin hayatımız üzerindeki etkilerini gösteren veriler şu şekilde:

• Stres kadınları erkeklere göre daha çok etkiliyor. Bu gelip geçici bir şey ya da bir tesadüf değil. Bu durumun arkasında yatan biyolojik nedenler bulunuyor. Davranışsal nörobilimci Doktor Rita Valentino, Molecular Psychiatry dergisinde yayınlanan makalesinde, stresin kadınları etkilemesinin sebebinin, kadınlarda erkeklere göre daha hızlı biyokimyasal ve fizyolojik değişiklikler yaratan kortizol hormonuna, kadınların daha duyarlı olması olduğunu belirtmiştir.
• Araştırmaya katılan kadınlardan çoğunda stres  seviyelerinin son 5 yılda arttığı görülmüştür.
• Erkeklerin stresli olmasının kaynağının iş olduğu görülmüştür. Kadınlar içinse, ekonomi, aile ve yeterli zamana sahip olmamak strese yol açan sebeplerdendir.
• Stres kadınları fiziksel, kognitif ve duygusal açıdan daha farklı şekillerde etkilemektedir.
• Ayrıca, kadınlar stres ya da anksiyete durumlarını erkeklere göre daha hızlı fark ederler. Buna ek olarak, daha sıklıkla arkadaşlarının desteğini ister ve profesyonel yardım ararlar.
• Erkekler genellikle stresli olduklarını daha geç fark ederler ve bu durumu inkar etme eğiliminde olurlar. Stresle başa çıkmak için daha az stratejileri vardır ve bu yüzden de stres yüzünden sessizce acı çekerler.

Konu stresin kadınları nasıl etkilediği olduğunda üzerinde durmamız gereken ilginç bir durum vardır. Kadınlar strese karşı daha savunmasız olsalar da bununla ilgili hızlıca harekete geçer ve stresle başa çıkmak için değer verdikleri kişi ve kavramlara başvururlar. Destek ararlar, stresin nedenini, nasılını anlayıp iletişim kurarlar. Erkeklerse, stresle kendi içlerinde başa çıkmaya çalışırlar.

Olan biteni kabullenmeme ve yardım aramama durumu, iş stresini erkeklerin genç yaşta ölme sebeplerinden biri yapar. İngiliz Kalp Kurumu tarafından yürütülen bir çalışma bu bilgiyi sağlamaktadır.

Stresin Kadınlar Üzerindeki Etkisi

İki spesifik etmenden dolayı stresin kadınlar ve erkekleri farklı şekillerde etkilediğini artık biliyoruz. Öncelikli etmen; kortizol. Kadınlar, strese yanıt olarak vücutta salgılanan glukokortikoide karşı erkeklere göre daha hassastırlar. İkincil etmen ise tepkiselliktir. Kadınlar stresin belirtilerinin daha erken farkına varıp bu belirtilerle aktif olarak başa çıkmaya çalışırlar.

Önceden de bahsettiğimiz gibi, kadınlar stresle alakalı birçok farklı belirtiler gösterirler:

• Uykusuzluk
• Saç dökülmesi
• Akne
• Regl döngüsünde bozukluklar
• Metabolizmada değişiklikler: kilo kaybı ya da kilo alımı
• Doğurganlık sorunları
• Kalp hastalığı ya da felç riski
• Michigan Üniversitesi psikoloji departmanının yürüttüğü çalışmaya göre, kadınların depresyona girme ihtimalleri erkeklere göre daha fazladır.
• Hassas bağırsak sendromu gibi sindirim problemleri
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Cinsel ilişki isteğinde düşüş

Stresin kadınları ve erkekleri nasıl etkilediğinin ötesinde, esas önemli olan şey stresin farkına varabilmektir. Bu süreci ve sağlık açısından doğurabileceği sonuçları bilmek bizleri hayatlarımızı değiştirmemiz ve profesyonel yardım almak için yüreklendirir. Bugünün dertlerini yarına bırakmayın. Göğsünüzdeki baskıyı göz ardı etmeyin.