Pasif-Agresif Davranışlara Sahip Arkadaşlar

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Pasif-agresif insanlarla arkadaşlık etmek kötü bir durum. Hal böyleyken bile, onlardan uzak durmak, arkadaşlığı sonlandırmak, her şeyi zorlaştırdıklarını, arkadaşlıklarının acı verici olduğunu ve size zarar verdiklerini söylemek zor olabilir. Bu tür ilişkilerle karşılaşmak ve baş etmek ne kadar karmaşık olsa da, bunu yapmak gerçekten önemli.

Peki bu durumlarla başa çıkmanın en iyi yolu nedir? Arkadaşınızla ciddi bir konuşma yapıp ve değişmesini istemeli misiniz? Veya duruma katlanıp daha iyi olacağını ummak mı doğrusu? Gerçek şu ki, bu sorunun evrensel anlamda geçerli  bir cevabı yok. Bazıları diğerlerinden daha zararlı olan pasif-agresif kişiliklerin alt türleri bulunuyor.

Durum ne olursa olsun, pasif-agresif bir insanla uğraşmak güvensizlik, kararsızlık, kızgınlık ve gizli saldırganlıkla dolu davranışlara katlanmak anlamına gelir. Bazen, bu durum çok zor fark edilebilecek kadar ince bir çizgide olabilir, ancak böyle biriyle zaman geçirdiğinizde, bu ince çizgiler iyice netleşir ve bıçak kadar keskin olurlar.

Durum ne olursa olsun, yapılacak uygun şey tepki vermektir. Pasif-agresif bir arkadaşınız olduğunda, sürekli bir çatışma ortamı ile başa çıkmayı öğrenmelisiniz. Bu aşamalı da olsa moral bozucu bir süreç. Özellikle arkadaşlığın anlamının tam tersi olması gerektiği için. Bu fikre biraz daha derinlemesine bakalım.

“Korku genellikle kendini şu iki yoldan biriyle gösterir: Saldırganlık veya boyun eğme yoluyla.”

– Paul Coelho

Pasif-agresif arkadaşlar

Psikoloji bilimi, bir asırdan daha uzun bir süre önce pasif-agresif kişiliği tanımladı. Avusturyalı psikanalist Wilhelm Reich ise, II.Dünya Savaşından hemen sonra bu konuda konuşan ilk kişi oldu. Reich’a göre, bu tip, nüfusun geneli göz önüne alındığında en yaygın kişilik tipiydi.

Benzer şekilde, kısa bir süre sonra pasif-agresiflik bir kişilik bozukluğu olarak Ruhsal Bozuklukların Tanısı ve İstatistik El Kitabında (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM) ortaya kondu. Kılavuzun en son yayımlanan baskılarında ise, bu durum, artık bir “bozukluk” olarak görülmüyor. Bunun yerine, bazen OKB veya bağımlı kişilik bozukluğu gibi diğer koşullarla ortaya çıkabilen bir tür kişilik yapısı olarak sınıflandırılıyor.

Öte yandan, bildiğiniz gibi, çevrenizdeki insanlar bazen pasif-agresi davranışlarda bulunurlar. Ebeveynler, eşler veya partnerler, iş arkadaşları, arkadaşlar vb. Bununla birlikte, bu davranışı diğerlerinde kendimizden daha kolay tanımlayabiliyor olması ise işin ilginç tarafı. Burada, hepimizin bu tür zararlı davranışlarda bulunabileceğini hatırlamak oldukça önemli. Kimse bu tür durumlara karşı bağışık değil.

Pasif-saldırgan arkadaşlar ve davranışları

Pasif-agresif olan arkadaşlar, aslında oldukça karmaşık bir konu. Neden mi? Çünkü bizi bu arkadaşlıklarda en çok tutan şey birlikte geçirilen zaman ve kurulan duygusal bağ. Bu kişiyle çok şey yaşadığınız için sabırlı ve bağışlayıcı olmaya alışmış olabilirsiniz. Onlara çok fazla şans verdiğinizi bilin.

Yine de, ilişkinizde tam olarak doğru olmayan bir şeyler olduğunu biliyorsunuz, ancak buna karşı ne diyeceğinizden de tam olarak emin değilsiniz. Kendi hayatınızdakilerdeki yansımalarını doğru tanımlayabilmeniz için, bu kişilik türü hakkında daha fazla bilgi edinmek üzere okumaya devam edebilirsiniz. Pasif-agresifliği açıklamak için Theodore Millon’un çalışmalarından faydalanacağız.

Pasif-agresif arkadaşlar oldukça sinsi olabiliyorlar

Sinsi ile ne kastetmek istiyoruz? Bu terim, açıkça, bir tür manipüle edilmiş davranışı ifade eder. İşte bazı örnekler:

• Erteleme eğilimindedirler. Cevaplamaları uzun zaman alır ve randevularına geç kalırlar. Birisi onlardan bir şey beklediğinde, tepki vermekte yavaş davranırlar.
• Onlar her zaman bir şeyleri “unuturlar”. Onlara gerçekten de pek güvenemezsiniz ve her zaman bir şeyler için bir milyon bahaneleri ve gerekçeleri vardır.
• Çabuk öfkelenirler. Sinirlendiklerinde, çevrelerindeki insanları sessizlikle cezalandırırlar.

Yıpratıcıdırlar

Pasif-agresif arkadaşlar, incitici bir biçimde ve duygusal anlamda iz bırakacak şekilde yıpratıcı davranışlarda bulunurlar. Başka bir deyişle, size zarar verici bir şekilde davranma eğilimindedirler. Bazen, sizi yargılamak ve eleştirmek için ahlaki anlamda üstün bir tutum benimserler. Kısa bir süre içinde de birden itaatkâr ve bağımlı olurlar.

Bir yaşam biçimi olarak istikrarsızlık

Bunu tarif etmenin en iyi yolu “seninle ama sensiz” tabiri. Sizi kontrol etmek ve hayatınızın her yönünü mikro seviyede yönetmek isterler. Bununla birlikte, aynı zamanda, doğru yaptıklarını veya yapmadıklarını düşündüklerinizi duymaya dayanamazlar. Pasif-agresif insanlar genellikle enerji dolu ve pozitif bir halde karşınıza çıkarlar, ancak kısa bir süre içinde öfkeli ve acı çeker bir hale dönüşürler.

Ebedi memnuniyetsizlik

Pasif-agresif arkadaşlar her durumun olumsuz tarafını görürler. Her güzel harekette, cilalı yüzeydeki toz lekesini bulanlar gibi, mutlaka hata ararlar. Mutluluğunuzu onlarla paylaşmak zor olacaktır, çünkü insanların en güzel ve en keyifli anlarında ortalığı bulandırmak konusunda uzmandırlar.

Bu kişilik tipi, kurbanı oynama becerisine de sahip maalesef. Bu insanların gerçeklik algısı son derece çarpıtılmış vaziyette ve bunu sağlamak için de her şeyi yapıyor olacaklar.

Pasif-agresif arkadaşlarım varsa ne yapabilirim?

Pasif-agresif arkadaşlar, dostluk kavramını tamamen bozguna uğratabilir. Bu tür davranışlara alışmamalı ya da bunlara katlanmamalısınız. Bunun yerine, şu somut stratejilerle tepkiler vermelisiniz:

• Onların tuzağına düşmeyin. Eğer buna kızıp iletişimi keserlerse de, kendi hallerine bırakın. Sizden yapmak istemediğiniz bir şey istediklerinde, basitçe, yapmayın. “Arkadaşınız” her küçük şey için karşınıza dikildiğinde, görmezden gelin. Yapmak istediğiniz son şey, bu kötü davranışı desteklemek ve sizi bir şekilde etkilemesine izin vermek olmalı.
• Daima aklınızda bulunsun, pasif-agresif insanların her şeyden daha çok korktuğu şey, görmezden gelinmek ve arkadaşlığınızı kaybetmek. Sonuç olarak, tehditlerini veya şantajlarını ciddiye almayın.
• Sağlam durun ve sakin olun. Pasif-agresif arkadaşlarınıza karşı bu tür davranışlara tahammül göstermeyeceğiniz konusunda çok açık olmalısınız. Duygularınızı sakin ve dostane bir şekilde iletin. Bunu yaparken de dengeyi bulmak en iyi seçenek.
• Eğer değişmezlerse, bırakın gitsinler. Zararlı davranışlarına tahammül edemeyeceğinizi çok iyi anladıklarından emin olun. Eğer devam ederse ve herhangi bir değişim veya gelişme belirtisi göstermezlerse, yapacağınız en iyi şey, mesafenizi korumak.

Bu tür davranışlarda bulunan bir arkadaşınız varsa, muhtemelen profesyonel yardıma ihtiyaçları vardır. Bunun olup olmayacağı konusunda herhangi bir kontrole sahip olmadığınız göz önüne alındığında, yapabileceğiniz en iyi şey psikolojik sağlığınızı onlardan korumak. Bu tür davranışların son derece zararlı olduğunu ve buna katlanmak zorunda olmadığınızı unutmayın.