Nasıl Bilinçli Bir Tüketici Olunur?

Yazan ve doğrulayan psikolog María Alejandra Castro Arbeláez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Günümüzde, aşırı ve filtrelenmemiş bir ürün, hizmet ve bilgi akışının bombardımanı altındayız. “Onsuz yaşayamayacağınız” o ürünleri yaratmak ile ilgilenen işletmeler tüm zaman ve çabalarını ürünlerini istemenizi sağlamak için harcayacak olan zeki insanları işe alır. Bu insanlar ya yeni arzular yaratırlar, ya da zaten var olan arzuları güçlendirirler. Bu çılgın pazarlama ve tüketicilik bağlamında, bilinçli bir tüketici olmak hakkında konuşmak önemlidir.

Hadi bir tanım ile başlayalım. Cambridge Sözlüğüne göre tüketimci bir toplum “insanların sıklıkla yeni ürünler, özellikle de ihtiyaç duymadıkları ürünler satın aldıkları ve çok fazla şeye sahip olmaya yüksek bir değer biçilen bir toplumdur”. Aynı sözlüğe göre bilinçli olmak “kişinin kendisinin ve çevresinin farkında olması” olarak tanımlanır.

Bundan dolayı, bilinçli tüketim sürdürülebilirlik yanlısı ürün ve hizmetlerin elde edilmesi ile ilgilidir. Ayrıca çevremiz üzerindeki etkimizin farkında olma sorumluluğumuzu dikkate alan seçimleri de teşvik eder. Bu, kendimize, başkalarına ve çevreye karşı saygılı olmayı içerir.

Bilinçli Bir Tüketici Engelleri Yıkar

Bilinçli tüketim, tüketimin doğa ve diğer varlıklar üzerindeki etkisine kayıtsız kalmamanızı teşvik eden bir harekettir. Buna ek olarak, sizi neye yatırım yaptığınız ile ilgili düşünmeye teşvik eder, bu da herkesin bilinçli bir tüketici olabileceği anlamına gelir.

Bilinçli bir tüketici olmak için davranışlarınızın, düşüncelerinizin ve duygularınızın daha fazla farkında olmalısınız. İç benliğiniz ile iyi bir iletişim kurmanız yararlı olacaktır, böylece hangi seçenekleri tercih edeceğinizi bilmenizin yanı sıra bu seçimleri yapma nedeninizin de farkında olacaksınız. Eğer bunu yaparsanız daha girişken bir tüketici olabilirsiniz.

Tüketiminizin doğa ve insanlar üzerindeki etkisini vurgulamak da çok önemlidir. Bunu yapabilmek için, şefkat ve empati geliştirmeniz gerekir, bunların ikisi de diğer insanlarla sağlıklı etkileşimler kurmanıza olanak sağlayan harika araçlardır.

Bunlara ek olarak, sadece kendi acil ihtiyaçlarınızı değil, çevreyi de aklınızda tutmak önemlidir. Bunu yapmak için kendinize çevreye yardım etmek için ne tür şeyler yapabileceğinizi sorabilirsiniz. Her şeyi bir anda yapmak zorunda değilsiniz. Önemli olan çevre için daha az yıkıcı olan ve herkesin (ve her şeyin) iyiliği için daha iyi olan alternatifleri seçmektir.

Bilgiyi Nasıl Sindirebilirsiniz

Güncel tüketimin büyük bir kısmı belirli servisleri satın almanıza ya da edinmenize neden olan bilgi bazlı stratejilere dayanır. Bilinçli tüketim, tüketimi tamamıyla ortadan kaldırmak anlamına gelmez. Bunun yerine, sizi gerçekten ihtiyacınız olan şeyleri seçmeye ve herkes için iyi olan ürün ve hizmetleri bulmaya davet eder. Sonuç olarak, bilginin önemini vurgulamamız gerekiyor.

Bilinçli tüketicilerin bir sorumluluğu, aşırı bilgi yüklemesinin yarattığı tuzağa mı düşüyorlar, yoksa gerçekten ihtiyaçları olan ve refahları için önemli olan bilgileri mi seçiyorlar, bunu çözmektir. Bu dijital pazarlamaya en kötü düşmanınız olarak bakmanız gerektiği anlamına gelmez, ancak bunu kendi yararınıza kullanmanız ve bazı sınırlar belirlemeniz gerektiği anlamına gelir.

Her şeyden önce, bilinçli bir tüketici dünyanın geri kalanı üzerinde sahip oldukları etkinin farkındadır. Bundan dolayı, bir tür tüketime dahil olduğunuzda, kendinize şunları sorun: “Bu ürüne ihtiyacım var mı?” ve “Bu ürünün üretiminin nasıl bir etkisi var?”.

Ayrıca, pozitif yatırım ve ürün edinimini teşvik eden girişimler hakkında farkındalık yaratarak da yardımcı olabilirsiniz. Yapabileceğiniz, farkında olmayabileceğiniz ya da hakkında bilgi almamış olabileceğiniz küçük şeyler vardır.

İnançlar ve Değerler

Albert Vinyals i Ros’un da doktora tezinde yazdığı üzere, sürdürülebilir tüketim ile ilgili konuşmak, iklim değişikliğinin varlığına dair gittikçe daha fazla kanıt bulunabilen bu değişken toplumda kabul edilebilir addedilir. Ancak, insanların söyledikleri ile yaptıkları arasında büyük bir fark varmış gibi görünmektedir.

Çalışmalar ne satın alınacağına karar vermek söz konusu olduğunda çevrenin en az ağırlık taşıyan faktörlerden bir tanesi olduğunu göstermektedir. Fiyat ve estetik gibi değişkenler listede daha yüksek olma eğilimindedir.

Bundan dolayı, tüketimin bilinçli bir şekilde gerçekleşmesi için mümkün olan en olumlu etkiye sahip olmanıza yardımcı olacak değerleri benimsemeye odaklanmalısınız. Bu insanlar için de, gezegen için de refahı teşvik eder. Bunu yapmanıza yardımcı olacak değerlerden bazıları şunlardır:

• Saygı
• Orijinallik
• Fedakarlık
• Empati
• Etik değerleri

Bundan dolayı, bilinçli tüketici yalnızca gerçekten ihtiyaç duyduğu şeylere sahip olmanın ne kadar değerli bir şey olduğunu bilir. Ayrıca, etik değerlerini koruyan tavsiyelerde bulunur ve satın almanın yanı sıra tavsiye etmek ile ilgili ellerinde olan gücü anlarlar. Buna ek olarak, sosyal sorumluluk sahibi şirketlerden kaynak mal ve hizmetler satın alırlar.

Motivasyon

Spesifik bir eylemin bir tür faydası olduğunu algıladığınızda bu davranışlarınızı pekiştirir ve bu eylemi tekrarlama olasılığınız artar. Aslında, bilinçli bir tüketici olmayı zorlaştıran faktörlerden bir tanesi konfor ve kolaylığın güçlü motive edici faktörler olmasıdır. Bilinçli bir tüketici olmak için konfor alanınızın dışına çıkmanız gerekir.

Kendinizi konfor alanınızdan çıkarmak içsel bir motivasyon gerektirir. Diğer bir deyişle, olumlu bir etki yaratmak amacı ile bir şeyler yapıyor olmaktan bir memnuniyet elde etmelisiniz. Eğer bunu başarırsanız dönüştürücü tüketimde katılım göstermiş olursunuz.

Tüketim Alışkanlıkları

Alışkanlıklar, tekrarlayan davranış biçimleridir. Bu nedenle, bilinçli bir tüketici olmak için alışkanlıklarınızı daha sürdürülebilir bir hale getirmeniz gerekmektedir. Alışkanlıklarınız duygularınız ve mali durumunuzla uyumlu olmalıdır, aksi takdirde bu alışkanlıklara uzun bir süre boyunca devam edemezsiniz.

Alışkanlıklarınızı değiştirmenin bir yolu rahatlığa öncelik vermeyi bırakmak ve tembel olmayı bırakmaktır. Tembellik ertelemeye neden olur, ve bu da hayatınızda gerçek bir değişiklik olmadan geçen zamanı izlemenize yol açabilir.

Ayrıca, daha çevre dostu seçimler yapmanıza yardımcı olacak kitap ya da kılavuzları da okuyabilirsiniz. Örneğin, Daniel Goleman’ın kitabı sizi satın aldığınız ve kullandığınız şeylerin gizli etkilerinin farkında olmaya davet eder.

Plan Yapmak Bilinçli Bir Tüketici Olmanıza Yardımcı Olur

İyi plan yapmak, daha bilinçli bir tüketici olmanın bir yoludur. Önceliklerinizi belirlemenize ve takip etmenize yardımcı olur. Diğer yandan, satın alma gücünüz ve fiyat da önemli faktörlerdir. Bunlar geleceğinizi tehlikeye atmamaya çalışmayı da içerir.

Ayrıca, bir yatırım planı da yapabilirsiniz. Bilinçli tüketimin sadece çevre ve diğer insanlar ile değil, kendinizle de ilgisi olduğunu unutmayın. Kendinize “Bunu almak benim için iyi mi?” ya da “Bu ürün benim fiziksel, duygusal ve sosyal sağlığıma nasıl zarar veriyor ya da fayda sağlıyor?” gibi sorular sorun.

Sonuç olarak, her birimiz daha bilinçli bir tüketici olma ve başkalarının da aynı şeyi yapmasını sağlama becerisine sahibiz. Bu; doğa, diğer insanlar ve bizler için faydalıdır. Bundan dolayı, toplumsal ve bireysel refah için üzerinize düşeni yapın. Tüketimin çevresel ve sosyal etkilerini göz önünde bulundurarak, birlikte, yaşam kalitemizi arttırabiliriz.