Motor Korteks: Özellikleri ve Fonksiyonları

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır María Alejandra Castro Arbeláez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Beynimiz planlamak, yemek yemek, koşmak ve hatta gülümsemek gibi görevleri yerine getirmemizi sağlar. Günlük yerine getirebildiğimiz çeşitli davranışlar serebral motor korteksinin karmaşık, fakat büyüleyici fonksiyonlarından bazılarıdır. Serebral motor korteks beynin davranışları kontrol eden, yerine getiren ve planlayan kısmını oluşturur.

Bunlara ek olarak, hayatta kalabilmemiz için uyarıcılara tepki vermemizi de sağlar. Beynin bu bölümünün yalnız başına hareket etmediğini belirtmek de önemli. Onun beynin diğer bölümleriyle olan çeşitli bağlantıları ve ilişkileri sayesinde hareket edebiliyoruz.

Bu yazıda motor korteksin yerini, yapısını ve fonksiyonlarını ve aynı zamanda yaralanmalarda veya gerektiği gibi çalışmadığı zaman oluşan patolojik durumu tartışacağız.

Motor korteks: Nedir ve nerede bulunur?

Motor korteks, ansefalin bir parçası olan uç beynin parçalarından biridir. Ana fonksiyonlarından biri harekete geçmeyi desteklemektir. Onunla istemli davranışları yerine getiririz. Beynin bu bölümü, frontal lob içinde, Rolando ve somatosensori alanı çatlağının hemen önünde yer alır.

Bu bölge Penfield homunkulüs diye bilinen bir bölgeden oluşur. Bu bölge hareketin meydana geldiği korteksin bölümlerini gösterir.

Motor korteks bölgeleri

• Birincil motor korteks: Burası ana alandır. İstemli hareketler üretmek için sinirsel uyarıları meydana getirmekten sorumludur. Buna ilaveten vücudun istemli kaslarına komutlar göndermekten de sorumludur. Burası düşük uyarılma eşiğinin olduğu bölgedir.
• Tamamlayıcı motor bölgesi: Bu bölge mimikleri koordine eder. Büyük bir kas grubunun içinde olduğu bir hareket silsilesiyle ilgilidir.
• Premotor korteks: Geçmiş deneyimlerden gelen hareketleri depolamakla sorumlu bölgedir. Davranış silsilesini ve birincil motor korteksinin faaliyetlerini eş zamanlı olarak koordine eder. Birincil motor korteksinin önünde ve Sylvian çatlağının yakınında yer alır. Ayrıca konuşma için gerekli hareketlerle de ilgisi vardır.
• Broca bölgesi: Bu, konuşma dilini yöneten bir bölgedir. Frontal girusun iç kısmında yer alır.
• Arka yan korteks: Bu bölge görsel bilgiyi motor bilgisine dönüştürür.

Motor korteksin patolojisi

Beynin bu bölgesindeki yaralanmalar ciddi sonuçlara yol açar. Bunun sebebi de motor korteksine günlük faaliyetlerimizin çoğunu yerine getirirken ihtiyacımız olduğu içindir.

Bu bölgedeki herhangi bir yaralanmanın olası sonuçlarından bazıları şunlardır:

• Felç: Vücudun bir veya daha fazla bölümlerinde görülen tam veya kısmi hareket kaybı. Bir yarım kürede oluşan yaralanma diğer tarafı etkiler. Örneğin; tahribat motor korteksin sol yarım küresinde oluştuğunda, vücudun sağ tarafı etkilenir.
• İşlev yitimi: Kişi kendisinden istenilen hareketleri yapamaz. Bu durum, kişi yapılması söylenen davranışları anlıyor ve yerine getirmeye eğilimi de bulunuyor, ancak motor işletiminden yoksun anlamına gelir.
• Disartri: Kişinin sesleri ve sözcükleri söyleme güçlüğü şeklindeki konuşma bozukluğu durumudur.
• Yazma yitimi: Yazı dilinde fikirleri ve düşünceleri ifade etme yoksunluğunu içine alan bir rahatsızlıktır.
• Broca konuşma yitimi: Bu rahatsızlıkta kişi ifade dilinde değişim yaşar. Kelimeleri telaffuz etmede, hatırlamada zorlanma ve yazmada değişimler görülmesi tipik özelliklerindendir.

Daha ileri çalışmalar

Araştırmacılar motor korteksindeki hasarların nasıl tamir edileceği sorusuna cevaplar bulmaya çalışmaktadırlar. Bu konuda niçin bu kadar çok çalışma olduğunu bu durum açıklıyor. Örneğin: Şubat 2018’de Lina Bunketorp ve çalışma arkadaşları Restoratif Nöroloji ve Sinirbilimi dergisinde bir makale yayınladılar.

Bu makalede motor korteksin hareketler için ne kadar önemli olduğunu ortaya çıkardılar. Yaptıkları araştırmada tetraplejili (bedenin toptan felç olması) bireylerde kavrama rekonstrüksiyonu sonrası uyarlanabilir motor korteks esnekliğini gösterdiler.

Bu yaklaşımlar korteksin yaralanmalara ve tedaviye nasıl cevap verdiğini daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Araştırmacılar kabuksal hasarlara kesin çözümler bulmaya çalışmaktadırlar.

Sonuç olarak, motor korteks hareketin eksenidir. O olmasaydı hiçbir hareketi yapamazdık.