Kimlik Hırsızlığı Sendromu: Yeterlik Güvensizliğe Yol Açtığında
Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González
Özellikle yeni, zorlu bir durumda olduğunuzda, güvensiz hissetmek, belli bir dereceye kadar normaldir. Zamanla, duruma biraz daha alışkın bir hale geldiğinizde, hata yaparsınız, hatalarınızdan öğrenirsiniz, büyürsünüz ve daha güvenli hissedersiniz. Ardından bu konuda uzmanlaştığınızı bildiğiniz bir noktaya gelirsiniz.
Ancak bu, kimlik hırsızlığı sendromu olan insanlar için geçerli değildir.Konu hakkında gerçekten bir uzman oldukları zaman ve ceplerinde çok fazla başarı taşıyor olsalar bile, kendilerini güvensiz hissederler. Arkadaşları tarafından çok saygı görseler bile, güvensizlik devam etmektedir.
Bu insanlar, başarılarının kendi zekalarının bir ürünü olduğunu ve bunu gerçekten hak ettiklerini kabul edemezler. Her şeyin şans ya da dış etkenlerden dolayı olduğuna inanırlar.
Bu bir yanlış alçakgönüllülük durumu değildir – gerçekten kendilerini bu şekilde görmezler. Aslında, birçoğu, müşterilerini veya hastalarını tıpkı bir sahtekar gibi aldattıklarını düşünüyor. Bütün kanıtlar tersine işaret etse de, yeteneklerine inanmazlar veya yetkin hissetmezler.
Kimlik hırsızlığı sendromunun kökeni nedir?
Bazı insanların neden başarısızlık hissettiğini açıklayan birkaç zemin hazırlayıcı faktör var gibi görünüyor. Konuyla ilgili bir uzman olan Dr. Valeria Young, aşağıdakileri olası nedenler olarak ortaya koymaktadır:
Aile dinamiği veya yetiştirilme şekli
Ebeveynler çocuklarına en iyi dereceleri almaları için baskı yaptıklarında veya diğerler ile karşılaştırdıklarında, çocukları kendilerini yetersiz hisseder. Gerçekte tabiki değillerdir. Ayrıca, şu anda bulundukları yeri aşma ihtiyacını hissedebilirler.
Cinsiyet yargıları
Bugün, toplumsal cinsiyetle ilgili basmakalıp düşüncelerin hem erkekleri hem de kadınları etkilediğini biliyoruz, ancak birkaç yıl önce insanlar bunun sadece kadınlarda olduğunu düşünüyordu. Ne olursa olsun, erkeklere başarı mesajları yollanırken, kadınlara başarısızlık mesajları yollanıyordu. Toplum, kadınları mükemmel olmaya ve aynı zamanda çok fazla rol oynamasına zorlar, hatalara yer olmadığı konusunda baskı yapar.
Kadınlar neredeyse başarılı olma hakları yok gibi hissetmektedir, çünkü bu yer, erkekler için ayrılmıştır.
Maaş farklılıkları
İşyerinde finansal olarak destek görmeyen veya adil bir maaş almayan bir kişi, gerektiği kadar yetkin olmadıkları için bunun olduğunu düşünmeye eğilimlidirler ve ödüllendirilmiyor olmalarının sebebinin bu olduğunu düşünürler.
Özellikle kadınlar, cinsiyetler arasındaki ücret farkını göz önünde bulundurur. Bu da, onlar üzerinde, profesyonel olarak ne kadar değersiz oldukları konusunda bir yanılsama yaratır.
Yüksek beklentiler ve kendilerinden beklentileri
Kimlik hırsızlığı sendromu olan insanlar, kendilerinden çok fazla şey bekleyen mükemmeliyetçilerdir. Kendilerine, herkes için çok yüksek ve zorlu olan hedefler koyarlar. Ne kadar yetkin olup olmadıkları önemli değildir.
Bu nedenle, kendilerini hep vasat olarak görürler ama bu sadece gerçekleri çarpıtmaktır. Son derece yetkin ve yeteneklidirler, ancak mükemmel değildirler ve gerçekçi hedefler koymazlar.
Bu yüksek beklenti ve talepler, düşük benlik saygısı ve zayıf benlik imajından gelmektedir. Bu faktörler, okulda ve işte kurban oldukları kıskançlık ve aşağılayıcı ifadeler ile de güçlenmektedir.
Kimlik hırsızlığı sendromunun üstesinden nasıl gelinir?
Kimlik hırsızlığı sendromu, bir güvensizlik meselesidir. Kişi, başarılarını, övgülerini ve ulaştığı şeyleri yaşamaması gerektiğini ve bunları etmediğini hissediyor. Ne kadar beceriksiz olduğunu diğer insanlar fark ederse, kendisine bir sahtekar olarak etiket takacaklarını düşünür.
Dunning-Kruger etkisinde tam tersini görürür, cahil insanlar kendi cehaletlerinin farkında değildirler.
İlginçtir çünkü aşırı mükemmeliyetçiliğinden kaynaklanan güvensizlik tam olarak korktukları şeye yol açabilir: başarısızlık. Yine de onlardan daha az yetkin olan insanlar çok şey yapabilirler çünkü o kişiler kendilerine inanırlar ve daha emin görünürler.
Kendinize inanmakla başlayın
Impostor sendromunun üstesinden gelmek için atılacak ilk adım, kendinize inanmaya başlamaktır. Kendinizi iyi tanıyın: neler verebileceğinizi ve sınırlarınızın nerede olduğunu bilin. O zaman bolca hata yapacağınızı bilerek kendinize güvenirsiniz.
Bu hataları en aza indirmek yerine, bunları kabul etmek, başarılarınızın ve ulaştığınız şeylerin tadını çıkarmaya başlamak gereklidir. Yaptığınız şey için kendinize değer vermiyorsanız, diğer insanların size değer vermesi de çok zor olacaktır.
Her övgü aldığınızda, karşınızdakine teşekkür edin ve bunun sizin için geleceğe yönelik bir motivasyon ve kuvvet olmasına izin verin.
Son olarak, ertelemeyi bırakın. Kimlik hırsızlığı sendromundan muzdarip insanlar çoğu zaman bir şeyleri erteler çünkü en başından beri başarısız olacaklarından korkarlar.
Bunun bir sonucu olarak, çalışmalarından asla memnun kalmazlar ve bu tatminsizlik de motivasyon eksikliğine yol açar. Bazen anksiyete ve depresyon bile, birikmiş, ertelenmiş olan tüm sorumluluklardan kaynaklanır.
Gördüğünüz gibi, en başarılı insanlardan bazıları bile çoğu zaman yetersiz kalır ve onlar da kendi içlerinde çok fazla güvensizlik barındırır. Anahtar, başarmaktan vazgeçmek değil, koşulsuz olarak kendinizi kabul etmektir.
Gitmek istediğiniz yere ulaşmanın tek yolu budur ve eğer bunu yapmıyorsanız, neden yapmadığınızı, bunun sebeplerini anlayın.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.