Hipomani: Belirtileri ve Bipolar Bozukluk ile İlişkisi

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Coşku, hiperaktivite, sınırsız bir enerji, zihniniz sürekli çalıştığı için uyuyamama veya dinlenememe, aşırı empati yapma, çok konuşma… Hipomani, çok özel bir bipolar bozukluğun önemli bir özelliği. Bununla birlikte, teşhis etmek her zaman kolay değil, çünkü bu rahatsızlığı olan kişiler genellikle işlevsel anlamda hiç bir problemi olmayan insanlar ve dikkatleri çok da kendi üzerlerine çekmiyorlar.

Bazen, insanların bu sorununa yönelik doğru bir teşhis konulmadan önce bunun fark edilmesi öncesinde onlarca yıl geçer ve kendilerini bu kadar uzun süredir farklı hissettiren bu şeye kendilerince de bir isim koyabilirler. Hipomani hastalarının yaşam tarzına da bakacak olursak, dünyaları çok daha hızlı bir şekilde değişikliklere uğrayacaktır. Fiziksel ve zihinsel dinlenme için neredeyse hiç zaman veya yerleri olmaz. Duyguları yoğun, karmakarışık ve genellikle rahatsız edici seviyede olacaktır. Bu bozuklukla mücadele eden birçok insan, bu yüzden kendilerinden nefret eder durumdalar.

Neyse ki, günümüzde, sağlık uzmanları hipomaniyi tip II bipolar bozukluğun bir parçası olarak tanımlıyor ve teşhis etmekte çok daha başarılılar. Bununla birlikte, bu hastalık doğru bir şekilde tanımlanmazsa veya hiperaktivite yada depresyon ile karıştırılırsa, sonuçları ciddi olabiliyor.

İsterseniz, bu durum hakkında biraz daha derinlemesine bilgi edinelim.

Hipomani nedir? Semptomları neler?

Herkes ruh hali değişiklikleri yaşar, buna tabii ki hiç bir şekilde şüphe yok. Bir gün kendinizi enerjik ve pozitif hissedersiniz, sonraki gün dünyanız kasvetli ve umutsuz hale geliverir. Peki bu durumda, bunun sınırı tam olarak neresi olacak? Neyin normal olduğunu ve neyin özel ilgi gerektirdiğini nasıl ayırt edebilirsiniz?

Aradaki fark, duygusal durumunuzun ve davranışınızın yaşamınız üzerindeki etkisinde yatmakta. Hayat karmaşıklaşıyor gibi görünecektir çünkü aslında, bizler, patolojik olan durumları ve davranışları sıklıkla “normalleştiriyoruz”. İnsanlar ayrıca belirli davranışları farklı kişilik tipleriyle ilişkilendirme eğilimindeler ve eğer birisi belirli bir şekilde davranıyorsa bunun karakterlerinden kaynaklandığına inanıyorlar.

Bu dinamikler hipomani hastalarında oldukça yaygın olarak görülüyor. İsterseniz bunu bir örnekle de inceleyebiliriz. Diyelim ki erkek kardeşiniz, en iyi arkadaşınız veya partneriniz işe ara vermeden sürekli çalışıyor ya da gece uyumak yerine koşmaya veya spora gidiyor. Kendinize “her zaman hiperaktif olmuştur zaten” demek ve bunu bu şekilde yorumlamak oldukça kolay. Ancak bu davranışın işaret ettiği şey psikolojik bir bozukluk da olabilir. Biraz daha detaya girelim şimdi.

Hipomani

Coşkun ve enerjik bir ruh hali, yoğun duygular, dışa dönüklük ve yaratıcılıkla karakterize edilen bir durum bu aslında. Hiper denilebilecek seviyedeki empati duruma da yaygın olarak belirecektir. Yani, diğer insanların duyguları ile bağlantı kurma ve onları kendi duygularınız gibi benimseme yeteneğiniz gelişmiş olacaktır.

Bu noktada, bu problemin ismiyle ilgili merak ediyor olabileceğiniz “hipo” ön ekinin ne anlama geldiği sorusuna gelelim. Bu nüans oldukça önemli ve bu durumu klasik “mani” den ayırmak için var olan bir tabir. Bu durumlarda, hipomanik davranış, manik dönem geçiren birine göre daha az aşırılık taşır. Başka bir deyişle, hipomani, psikotik kırılmalara yol açmaz ve bireyin davranışı işlevsel olma eğilimindedir.

Benzer şekilde, hipomaninin tip II bipolar bozukluğun karakteristik bir fazı olma eğiliminde olduğu gerçeğini de vurgulamak burada oldukça önemli.

Hipomani belirtileri

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, hipomani hastaları, genellikle, hayatlarına tamamen işlevsel bir biçimde devam ederler. Peki bu tam olarak ne anlama geliyor? Bu, hipomanik erkek ve kadınların sadece işlerinde başarılı olamayacakları, aynı zamanda oldukça yaratıcı oldukları ve uzun saatler boyunca çalıştıkları anlamına geliyor.

İşte hipomaninin semptomlarından bazıları:

• Hafif coşku halleri.
• Sürekli konuşma. Hipomani hastaları çok fazla konuşma ve bir fikirden diğerine hızlı bir şekilde atlama eğiliminde oluyorlar.
• Oldukça yaratıcı olma eğilimindedirler.
• Sürekli gelişen düşünceler.
• Dürtüsellik.
• Yüksek özgüven.
• Fazla uyumazlar.
• Faaliyetleri, hedeflere ulaşmaya ve sosyal olarak başarılı olmaya yöneliktir (daha fazla arkadaşa sahip olmak, başkalarına yüksek önem vermek, cinsel arkadaşlıklar, işte başarı, vb.).
• Dikkat sorunları.

Doğru teşhisin önemi

Yukarıda bahsettiğimiz gibi hipomani, tip II bipolar bozukluğun bir fazı olarak tanımlanıyor. Yine de bu problemi teşhis etmek çok da kolay değil. Hipomanik bir kişinin yardıma ihtiyacı olduğunda, bunun nedeni genellikle hiperaktivite veya coşku olmayacaktır. Bu insanlar, daha çok, depresyona girdiklerinde yardım aramaya karar verirler.

Sonuç olarak, hipomanik hastalar genellikle sadece depresyona odaklanan bir tedavi görürler. Bu nedenle uzmanlar, ruh sağlığı uzmanlarının kendilerine depresyonla gelen herkeste olası hipomani belirtilerine dikkat etmelerini tavsiye ediyorlar.

Dahası, Madrid’deki Puerta de Hierro Hastanesinin psikiyatri biriminde yapılan bir çalışmada elde edilen sonuçlara benzer bulguları olan bazı araştırmalar da, hipomaninin erken teşhisini kolaylaştırmak için uygun araçların kullanılmasını önermekte.

DSM-5 (the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – Ruhsal Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabı) teşhis için aşağıdaki kriterlerin kullanılması gerektiğini belirtiyor:

• En az dört gün boyunca süren ve enerji seviyesinde önemli bir artışla birlikte yükselen bir ruh hali.
• Önemli bir süre boyunca devam eden aşağıdaki semptomlardan üç veya daha fazlasına sahip olmak:
  • Yüksek özgüven.
  • Azalan uyku ihtiyacı (sadece birkaç saatlik uykudan sonra dinlenmiş hissetme).
  • Sürekli konuşma.
  • Düşüncelerde sürekli ve hızlı bir akış.
  • Dikkat problemleri.
  • Belirli hedeflere yönelik odaklanmış ve neredeyse takıntılı davranışlar.
  • Sorumsuz davranışlar.
• Semptomların hipomani olarak sınıflandırılması için, belirli maddeleri veya ilaçları almanın sonucu olarak ortaya çıkmış olmamaları gerekiyor.

Tedavi

Hipomani kendi başına bir hastalık değil. Bunun yerine, yukarıda bahsettiğimiz gibi, tip II bipolar bozukluğun bir tezahürü veya evresi diyebiliriz. Ayrıca, tedavi için mevcut en fazla kaynağa sahip olan psikiyatrik durumlardan biri olduğuna da dikkat etmek ilginç olacaktır.

Bazı reçeteli ilaçlar hipomaniyi ve beraberindeki depresyonu çok iyi sonuçlarla tedavi edebiliyor. Psikoterapi, ayrıca yeni yetenekler geliştirmek, duyguları ve düşünceleri yönetmeyi öğrenmek ve ilişkileri geliştirmek için de önemli olacaktır.

Her durumda en önemli şey, hastaya doğru bir teşhis koymak.