En İyi Olmanın Yükü

Bir konuda en iyi olmak, insanların sandığı gibi her zaman pozitif bir şey değildir. Bir şeyde mükemmel olan insanlar; sonunda reddedilme, alay ve hatta istismara maruz kalabilirler. Hepimiz mükemmel öğrenci olan ama bu nedenle kendisine hayranlık duyulacağı yerde akranlarının zorbalıklarına maruz kalan çocukları biliriz.

Yine hepimiz, büyük başarılar elde eden insanların, çevrelerindeki kişilerce her zaman destek görmediğine şahit olmuşuzdur. Kimi zaman kıskançlığın hedefi olurlar ve bu kıskançlık, yaptıkları şeyin eleştirilmesi ya da küçümsenmesi şeklinde ifade bulur. Bazen ise başka insanlar, kendi çıkarları için kullanır bu kişileri.

Bir noktada kendi alanlarında en iyi olmuş pek çok erkek ve kadın vardır ama bu kişiler, yalnızlık ve reddedilme ile de başa çıkmak zorunda kalmışlardır. Bu neden olur? bu durumu değiştirmek mümkün müdür?

En iyi olmak, daha fazla zorunluluğa işaret ettiğinde

Adriana terk edilmiş çocuklar için harika bir program yürüten bir eğitim merkezinde çalışıyordu. Performansı müthişti ve ilk yılının sonunda onu şaşkına çeviren bir haber aldı: İlgilenmesi için 30 çocuk daha vereceklerdi ona. “En iyi çalışanımızsın. Bunu başaracağına güveniyoruz.” Ama maaşı artmamıştı ve başka bir teşvik de almamıştı. Ödül olarak aslında onu cezalandırmışlardı.

Bu durum, evde de yaşanır. Diğer kardeş resim yapmakta daha yetenekliyse anne babası ondan diğer kardeşlerine yardım etmesini ister. Yabancı dil ve matematik söz konusu olduğunda da aynı şey yaşanır. Küçük kardeş, daha sorumluysa hayatının geri kalanını daha çok sorumluluk isteyen görevlere adayacaktır.

Bunu annelerde çok sık görürsünüz. Dışarıda çalışırlar, evde çalışırlar ve gereken her şeyi hazırlarlar ve bir gün bile görevi aksatsalar, şikayetler ortaya çıkar. Her şeyi tam zamanında yapmaları gerekir ve adanmışlıkları ve disiplinlerinin ödülü olarak da daha fazla taleple karşılaşırlar.

En iyisi olduğunuz için reddedilmek

Okul hayatında da en iyi olan insanlar çok ilginç muamele görürler. İnek oldukları söylenir ve bu bir erdem değil, eksiklik olarak görülür. Sınıfın en iyisi, bütün sınır arkadaşlarına yardım etmezse, reddedilecektir. Yardım ederlerse, başkaları için kullanışlı aptallar hâline gelirler. Sanki meseleye nasıl bakarsanız bakın, en iyi olmanın bir çıkış yolu yok gibidir.

İş yerinde de işler çok farklı değildir. En çok şey bilen ya da en iyisini yapabilen kişi, daima diğerlerinin yardımına koşmak zorundadır. Aksi hâlde, kaba bir insan olarak görülerek ayrımcılık ve izolasyona maruz kalacaklardır.

Sadece en akıllı ya da yetenekli insanların başına gelmez bu. En sorumlu kişiler de grup ya da ekipte bütün işleri yapmak zorunda kalır. En anlayışlı olan kişi, bütün çatışmaları çözmek ya da omzunda ağlanacak kişi olmak zorunda kalır. En cesur kişi, esaret isteyen bütün işleri yapmak zorundadır, sanki tüm tehlikelere karşı bağışıklığı varmış gibi. Bu insanlar kendilerinden bekleneni yerine getirmezse, bencil olmakla suçlanırlar.

Bir çıkış yolu var mı?

Hiç şüphesiz, bir konuda en iyi olmak, bir yük hâlini alabilir. Üstün beceri ve yetenekleri ya da belli sorumlulukları kapsayan bilgileri olsa da birçok insanın bu kişilerden faydalandığı ve en çok şeyi bilen insanlardan en çok şeyi istedikleri de doğrudur.

Aslında bazı insanlar daima her konuda mükemmel olmaya çalışırlar, bunu başarma zorluğunu reddetmezler ve bu kişiler, başkalarının taleplerine cevap vermedikleri takdirde kendilerini suçlu hissederler. Başka insanların kusur ve sınırlarını, telafi etmek zorunda olduklarına inanmayı öğrenmişlerdir ve bu nedenle, kendilerini sorumluluklarla bunaltırlar ve yıkıcı bir şekilde kendilerine karşı aşırı talepkâr hâle gelirler.

Çıkış yolu, sınırlar belirlemeyi bilmektir. Her armağan, paylaşmak içindir ama herkes yaptıkları iyilikler ya da yardımları bir şekilde telafi etmekle de sorumludur. Ümit edelim ki bir konuda en iyi olmak, bize daha fazla sorumluluk ve zorunluluk getirmekle kalmayıp minnettarlık ve düşünceyle telafi olsun.