Son yıllarda yaşam beklentisi önemli ölçüde arttı: Artık daha uzun ve daha iyi hayatlar sürüyoruz. Bu elbette çok olumlu bir şey. Ne var ki daha önce görülmeyen sağlık problemleri ve hastalıklarının da ortaya çıktığı anlamına geliyor.
Bu problemlerden biri demanstır. Zamanın hızla geçişi, bazı durumlarda bilişsel bozulmayı da beraberinde getirir. Yalnız yaşamayı ve günlük işlerimizi halletmeyi güçleştiren bir durumdur bu.
Esasen demans gibi yaşlılık hastalıkları, gelişmiş ülkelerde başkalarına bağımlılığın temel nedenidir. Peki bu durum hasta kişinin ailesini nasıl etkiliyor?
“Demans, gözlerime mi yoksa hafızama mı inanacağımı bilemediğim o şüphe anına benzer. Çünkü ikisi de aynı sinsi hatayı işleme becerisine sahip gibidir.”
– John Katzenbach
Bütün aileler günlük hayatlarında çatışmalar ve sorunlar yaşarlar. Genellikle bu çatışmalar, her aile bireyinin sorun çözme becerilerine bağlı olarak bir şekilde çözülüp halledilir. Ancak ailenin bir üyesi demans hastalığından muzdarip olduğunda tartışmalar ve gerginlik artabilir.
Demans, daha önce mevcut olmayan sayısız stres faktörünü içerdiğinden bu çatışmaların yaşandığı doğrudur. İlk olarak, hastalık hakkında bilgi eksikliği vardır. Buna ek olarak, hastalığın nasıl ilerleyeceğini söylemek zordur. Bu durum, ailede belirsizlik ve korku yaratır.
“Demans hastanın düşüncelerini yer ve sonucunda onu seven ve onu düşünen insanların hislerini mahveder.”
– Nolasc Acarin Tusell
Öte yandan, demansı olan birinin bakımı pahalı olabilir. Özellikle, bir yardımcı tutmak, bir bakım merkezine üyelik için ödeme yapmak veya yakınımızı yaşlılar için bakım evine yerleştirmek gerekebileceğinden bu tür masraflar artabilir.
Çatışmalar ortaya çıkabilir; çünkü bir ailenin bir üyesi öyle çok kaynak ve zaman harcanmasını, ilgi gösterilmesini gerektirir ki diğer aile üyeleri için hiçbir şey kalmaz geriye.
Son olarak, demans hastasına nasıl bakılacağı konusunda anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Sadece bununla da kalmaz. Bazı aile üyeleri, doğru kararların alınmadığını, bu kararların hastanın çıkarlarını korumak için değil bencillik nedeniyle alındığını düşünebilir.
Artık demans hastalığının aile içinde yaratabileceği çatışma kaynaklarını bildiğimize göre bunların neden çözülmediğini anlamamız gerekir. Sonra bunları nasıl çözeceğimizi görebiliriz. İletişim konusunda yaşanan sorunlar, ailenin üyelerinin herkesi tatmin edecek bir alternatif bulmasını önleyen temel nedendir.
Bu iletişim engeli, çoğu zaman bazı kişilerin sıklıkla demans hakkında nasıl hissettiklerini ve neleri düşündüklerini ifade etmekte zorlanmalarına neden olur. Yardım istemekten korkarlar ve bu durum tartışmalara yol açabilir.
Ayrıca çocuklar veya diğer aile bireyleri, şu an hasta olan kişiyle geçmişte sorunlar yaşamış olabilir. Bu durum, suçluluk yaratabilir ve bazı aile bireylerinin diğerlerinden daha agresif ve saldırgan bir tepki vermesine neden olabilir.
Son olarak, çocuklar, en iyi bakım sağlayıcının kendileri olduğunu kanıtlamak için adeta yarışa girebilir.
Bir aile üyesinde demans hastalığının ortaya çıkması, tüm aile için karmaşık bir durum yaratacaktır. Ancak çatışmaları en aza indirgemek mümkündür.
Bunu yapmak için demans hastası kişinin bakım sürecinde tüm zararlı dinamikleri değiştirmek çok önemlidir.
İletişim üzerinde çalışmak hayati önem taşır. Hastalıkla ilgili duygu ve görüşlerimizi ifade edebilmek kavgaların çözümüne yardımcı olacaktır.
Ayrıca iyi iletişim kuran ve uyumlu bir ailenin birbirine daha iyi destek olabileceğini unutmak gerekir.
“Elini tutacak bir el, onu sevecek bir kalp ve o yapamadığında onun için düşünecek bir akıl istiyor. Bu labirentin tehlikeli köşe ve kıvrımlarında onu koruyacak birini.”
– Diana Friel
Ayrıca demans hastalığından muzdarip bir yakınımızın bakımını yaparken artık değişen rollere karşı esnek olmayı öğrenmek, daha fazla destek anlamına gelir.
Son olarak, odaklanmış bir şekilde ve dikkatlice kararlar almalıyız. Bütün bu tavsiyeler sayesinde aile, demansa daha kolay alışacak ve bu berbat hastalığın yol açtığı olumsuz sonuçları en aza indirgemek mümkün olacaktır.
Resimler: Cristian Newman, Tiago Muraro ve Alex Boyd
Başkalarının hayatının iyi gitmesini kıskanmak, buna kayıtsız kalmak ya da bundan gerçekten hoşlanmamak normaldir. Ancak, bazen başkalarının mutluluğu ile ilgili mutlu hissetmeyi zor bulabilirsiniz ve bu, altta yatan bir sorun olduğu anlamına gelebilir. Çoğu zaman, bunun suçlusu depresyondur. Bu yazımızda, bu…
Bir araba kazası yapıp yapmayacağınızı belirleyen birçok değişken vardır. Bazıları araca veya yere, bazıları da sürücüye bağlıdır. Sürücünün deneyimi ve direksiyon yeteneği çok önemlidir. Ancak, sürücünün kişiliği ve duygusal durumu da önemli bir rol oynamaktadır. Yetersiz dürtü kontrolü ve olumsuzluk…
Birçok çift, mutlu olmadıkları ya da ilişkilerinde tatmin olmadıkları sebebi ile bir uzmana gitmeyi tercih eder. Yine de, bazen çiftleri bir sorunları olup olmadığı bilmeden ya da zorlu bir zamandan geçerken fırtınanın yatışmasını beklemeden de bir ilişki terapistine başvurabilirler. Profesyonel…
Cinsiyet eşitsizliği, insanlara cinsiyetlerinden dolayı ayrımcılık yapılan sosyal ve kültürel bir olgudur. Temel olarak, bu kadınlar ve erkekler arasındadır. Bu olgunun oldukça büyük etkileri vardır. Etkisini farklı alanlarda hissedebiliriz: iş, sosyal yaşam, aile hayatı vb. Örneğin, sosyal düzeyde, kadınlar eşlerine…
Bazıları konu duygularını ve düşüncelerini ifade etmeye gelince dürtüsel davranmaya meyillidirler. Belki de tek düşündükleri nasıl bir yol izleyeceklerini düşünmeksizin yalnızca fikirlerini karşıya nasıl geçirecekleridir. Bu aslında oldukça yaygın bir durum. Hatta biraz daha ileriye giderek şunu söyleyebiliriz ki herkesin…
İnsanlar genellikle gerçekte ne düşündüklerini söylemek yerine imada bulunurlar. Bununla birlikte, partnerinize, ailenize ya da arkadaşlarınıza günlük olarak imalarda bulunmak gerginliğe neden olabilir. Çünkü bir şey söyleyip derinlerde tam tersini kast edenler, iletişim sürecini bozar ve karşı tarafa üstü kapalı…
