Benlik Saygısı Geliştirmek: Nasıl Mümkün?
Benlik saygısı geliştirmek, hepimizin benimseyebileceği bir hedeftir. Büyüdükçe kimliğimizi geliştirir ve benlik algımızı güçlendiririz. Bu kendini tanıma ve kişisel gelişim süreci, çevremizdeki dünyayla ve kendimizle daha sağlıklı bir şekilde etkileşim kurmamız için vazgeçilmezdir.
Benlik saygısı benlik kavramı ile derinden ilişkilidir. Bir yandan, benlik kavramı insanların kendileri hakkındaki inançlarını ifade eder. Öte yandan benlik saygısı, benlik kavramının duygusal yankısı olacaktır: kendimize dair sahip olduğumuz imaja karşı nasıl hissettiğimiz. Böylece benlik kavramı ve benlik saygısı, bir şekilde birbirlerini besledikleri nokta ile ilişkilidir.
Benlik saygısı ve benlik kavramı hayatımızı etkileyecek kadar düşük olduğunda ne olur? Özellikle, benlik saygısını geliştirmek mümkün müdür? Eğer öyleyse, bunu nasıl yapabilirsiniz? Aşağıda size bazı faydalı ipuçları veriyoruz.
Öz bakım yoluyla benlik saygısı geliştirilmesi
Kendinizle ilgilenme şekliniz benlik saygınızın bir sonucudur. Yine de, kendinize iyi bakmaya karar vermek benlik saygısına bağlıdır. Daha dış bir bakış açısıyla değerlendirelim. Başkalarıyla ilgilenmek onları daha iyi hissettirebilir. Aynı şey kendiniz için de geçerli. Bazen, kendinizi öne koymayı unutmak kolaydır. Ancak bu, kendini sevmenin bir numaralı bileşenidir.
Bununla birlikte, başarılarınız veya belirli hatalar veya ulaşılmamış hedefler için gerçek sorumluluğunuz hakkında daha gerçekçi yargılarda bulunarak benlik saygısını geliştirmeye başlayabilirsiniz. Kendinize gerçekten ne istediğinizi ve neye ihtiyacınız olduğunu sormak da önemlidir. Kendinize biraz zaman ayırın ve bu soruların cevabını bulmaya çalışın.
“Önce kendinizi sevin ve diğer her şey sıraya girecektir. Bu dünyada herhangi bir şeyi başarmak için kendinizi gerçekten sevmelisiniz.”
– Lucille Ball
Güçlü yönlerinizi belirleyin
Benlik saygısı artırmak ancak güçlü yönlerinize güveniyorsanız mümkündür. Her insanın, kendilerine şans vermeleri halinde daha da geliştirebilecekleri, güçlü oldukları konulara dair bir listesi vardır. Bunu kendiniz için yapmanın sırasıdır ve potansiyelinizi boşa harcamayın.
Eğer “güçlü yanım yok” zihniyetine takılı kalırsanız, geçmiş başarılarınıza bir göz atın. Güçlü yönlerinizi inkar etmeyin çünkü muhtemelen bir çok güçlü yönünüz vardır. Biraz iç gözlem yapın ve yapmayı sevdiğiniz şeyleri düşünün. Dürüst cevaplar arayın. Aksi takdirde, bu ipucu siz hiç yardımcı olmayacaktır.
İç diyaloğunuzu değiştirin
Kendinizle iletişim kurma şekliniz, benlik saygısı artırmada önemli bir faktördür. İç diyaloğunuz sürekli olumsuz eleştirilere, otosansüre veya cezaya dayanıyorsa, benlik saygınız sonuçları ilk ödeyenlerden biri olacaktır.
Durun ve bir saniye düşünün. Eğer zamanınızı birisini eleştirerek ve “yapamazsın”, “değersizsin” ya da “hiçbir şey beceremezsin” gibi şeyler söyleyerek geçirirseniz, nasıl hissedecektir? Sizce hoşuna gider mi? Cevabımız hayır. Öyleyse neden kendinize bunları söylüyorsunuz?
Bazı açılardan, bu iç diyalog irrasyoneldir. Bazen, vardığımız sonucu destekleyen kanıtlar zayıf olsa bile, durumları mümkün olan en kötü şekilde yorumlarız. Bu olumsuz düşünceler göz önüne alındığında, aşağıdakileri yapmak önemlidir:
- Bu düşünceleri belirleyin. Kendinize söylediğiniz şey mantıklı mı mantıksız mı? Daha iyi bir insan olmanıza yardımcı oluyor mu yoksa sizi geride mi tutuyor?
- Güçlerini zayıflatan stratejiler uygulayın.
İç iletişimde değişiklik yapmaya başlamanın bir yolu şu şekilde olabilir: “Bunu bir arkadaşa söyler miydim?” veya “Bu onları daha iyi olmaları için teşvik eder mi?” Cevap hayırsa, diyaloğu değiştirme zamanı gelmiştir. Kendinizin arkadaşı olmayı unutmayın.
Benlik saygısı geliştirmek kabul ve affetmeyle ilgilidir
Kendimizle ilgili her şeyi sevmek zordur, bu yüzden kendini kabul etmek uzun bir yolculuktur. Suçluluk altında boğulmak benlik saygınıza büyük zararlar verebilir. Kendinizi affetmeyerek ve kabul etmeyerek, sadece kendine acıma ve kendini küçümseme ile beslenirsiniz.
Bu anlamda, Kristin Neff, Teksas Üniversitesinde benlik saygısı üzerine yaptığı çalışmada, kendinize daha fazla nezaketle davranabiliyorsanız, benlik saygınızı daha sağlıklı bir şekilde artırabileceğinizi belirtiyor.
Bu nedenle, benlik saygısını artırmak mümkündür. Ancak bunu yapmak için, sadece insan olduğunuzu ve hata yapmanın hayatın bir parçası olduğunu kabul ederek kendinizi affetmeniz gerekir. Geçmiş hatalar nedeniyle kendinizi küçümsemeyin.
Kendinize, sevdiğiniz bir kişiye verdiğiniz sevgi ve saygı ile davranın. Kendinize destek verin ve en önemlisi, sürekli eleştirmek yerine duygularınızı ve düşüncelerinizi anlayın. Her hata yaptığınızda kendini cezalandırmayı bırakın.
Sonuç olarak, benlik saygısını artırmanın önündeki bir engel, ulaşılması çok zor hedefler belirlemektir. Bunu yapmak sizi sadece hayal kırıklığına uğratacak ve negatif bir benlik algısını besleyecektir.
Ajandanızda farklı hedefleri birleştirmek önemlidir. Büyük zorluklara sahip olmak büyümenize yardımcı olacaktır, ancak doğru yolda olduğunuzu hissettirecek küçük hedefleri akılda tutmak da önemlidir.
“Kendinizi sevme biçiminiz, başkalarına sizi sevmeyi öğretme biçiminizdir.”
– Rupi Kaur