Ayak Yanması Nedir?

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 14 Aralık, 2021

Ayak yanması ya da diğer bir adıyla yanan ayaklar sendromu (Grierson-Gopalan sendromu) tam bir gece işkencesi gibidir. Bileklere kadar uzanan kaşıntı, karıncalanma ve sanki alev alev yanan bir yüzeyde yürüyormuşçasına acı veren bir yanma hissi… Bu sendrom, her gece yaşayan insanlar için çileden çıkarıcı ve aşırı sinir bozucu bir problem haline dönüşebilir.

Bu sağlık sorunu, yine geceleri görülen ve yaşam kalitesini ciddi derecede olumsuz etkileyen bir başka rahatsızlığı hatırlatıyor olabilir. Huzursuz bacak sendromundan bahsediyoruz. Her iki hastalık da nöropatik (sinir sistemi ile ilgili) kökenlere sahip olsa da bunları birbirinden ayıran küçük farklılıklar bulunmaktadır.

Örneğin, ayak yanmasının kadınlar arasında daha yaygın olarak görülen bir rahatsızlık olduğu bilinmektedir. Aynı zamanda kimi zaman diyabet hastalarında da ortak semptomlardan biri konumundadır. Ayrıca bisikletçilerin sık sık yaşadığı sıkıntılardan biri olduğunu da söylemek gerekir.

Yanan ayaklar sendromunun kendine has birtakım özellikleri bulunduğunu gösteren küçük farklılıklar bulunmaktadır. Şimdi bu hastalık hakkında biraz daha derinlemesine araştırma yapalım.

Ayak Yanması: Semptomları, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Ayak yanması ya da yanan ayaklar sendromu farklı zaman dilimlerinde ortaya çıkabilir. Yani bu problemin yoğun olarak hissedildiği zamanlar olabileceği gibi bir süre sonra tamamen ortadan kalktığı da görülebilir. Buna rağmen semptomlar anlamında çok ciddi bir çeşitlilik bulunduğunu belirtmek gerekir. Çünkü ne kadar şaşırtıcı olsa da bu sendroma yol açan pek çok sebep olabilir.

Bu bağlamda, ayak yanmasının sadece tek başına ortaya çıkan bir sağlık sorunu olması az rastlanan bir durumdur. Genelde tiroit problemleri, eklem ağrıları, genel olarak bitkinlik gibi diğer rahatsızlıklarla birlikte ortaya çıkar. Ancak neden olduğu rahatsızlık ve gece uykuları üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı özellikle bu sendrom için doktora gidilmektedir.

Semptomları Nelerdir?

Ana semptom, ayak tabanından başlayıp bileklere doğru yayılan bir yanma hissidir. Pek çok insan bu yanma hissini rahatlatmak için ayaklarını soğuk suya sokar.

• Bunun yanında klasik karıncalanma hissi de ortaya çıkar. Kimi zaman kişi ani ve yoğun batma hisseder. Bu durum çok ani ve beklenmedik bir biçimde kişinin uykudan uyanmasına neden olur.
• Ayak yanması aynı zamanda ayak tabanında, topukta ya da bacağın diz altında kalan bütününde cilt kızarıklığına yol açar.
• Kişi genel anlamda bir sıcaklık hisseder.

Ayak Yanması Probleminin Nedenleri Nelerdir?

Almanya’da bulunan Münster Üniversitesi Nöroloji Bölümü tarafından yapılan araştırma ve benzerleri çok ilginç bir bilgiyi gözler önüne sermektedir. Bu bağlamda, ayak yanmasının otozomal bir hastalık olduğu ve genetik olarak alındığı ortaya çıkarılmıştır. Eğer ailenizde bir kişide bu rahatsızlık varsa, aynı sorunu yaşama riskini siz de taşıyorsunuz demektir.

• Pek çok vakada bu sendrom nöropatik yani küçük sinir liflerinde meydana gelen değişimlerden kaynaklanmaktadır. Bu değişimler sonucunda, ayağa ağrı sinyali gönderilir. Bu durum gelip geçici bir sorundur ve büyük oranda kadınları etkiler.
• Diğer bir tetikleyici etken B12 vitamini eksikliğidir. Bu elementin yeterince alınmaması sinir sisteminde çeşitli problemlere yol açar. İlk semptomlar karıncalanma ve kollar ve bacaklarda yanma hissi olarak kendini gösterir.
• Metatarsalji ya da metatars (ayak bölgesinde bulunan) sinirler üzerinde oluşan baskı da diğer bir nedendir. Bu durum özellikle bisikletçilerde yaygın olarak görülür.
• Tiroit bozuklukları. Ayak yanması, hipotiroidi (tiroit bezinin az çalışması durumu) hastalarında yaygın olarak görülen bir semptomdur.
• Besin maddelerinin emilimi konusunda eksiklikler. Bağırsak sorunu yaşayan ya da alkolizm problemi bulunan kişilerde bu sendromun görülme olasılığı bulunmaktadır.
• Diyabet (Şeker hastalığı). Hem tip 1 hem de tip 2 diyabet, özellikle ayaklar ve eller başta olmak üzere vücuttaki periferik sinir sistemini etkileyebilir. Çıkış noktası glikoz seviyesinin yükselmesi ve bu durumun sinirler ile damarların direnci arasındaki sinyallerin iletiminde değişimlere neden olmasıdır.

Nasıl Teşhis Edilir?

Görüldüğü gibi ayak yanması ya da yanan ayaklar sendromu olarak adlandırılan bu rahatsızlığın çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Peki bu sendromun teşhisi nasıl konulur? Bu hastalığın ortaya çıkmasına neden olan sebepleri nasıl bulabiliriz? Normal şartlarda teşhis için aşağıda sıralanan yöntemler uygulanmaktadır.

• Fiziksel muayene. Doktor sendromdan etkilenen bölgeyi inceler. Bu bağlamda, herhangi bir şişme, eklem problemi, alerjik reaksiyon olup olmadığını tespit eder.
• Kan testi. Glikoz seviyesinin ölçülmesi, B12 vitamini eksikliğinin bulunup bulunmadığının ortaya çıkarılması, tiroit problemi olup olmadığının belirlenmesi vs. için kan testi yapılır.
• Elektromiyografi (EMG) gibi sinir fonksiyonları testleri de yapılabilir. Bu tür testlerle kaslardaki elektrik aktivitesi ölçülür.

Ayak Yanması ve Tedavi Yöntemleri

Ayak yanması probleminin tedavisi her zaman için sendromun ortaya çıkmasına ve hastalığa yol açan nedene bağlıdır. Ancak yine de pek çok vakada geçerli olan temel kılavuz niteliğinde bazı yöntemler bulunmaktadır.

Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• İlaç tedavisi yöntemi. Nöropatik ağrıya karşı en etkili ilaçlardan biri Gabapentin adlı ilaçtır. Benzer şekilde antienflamatuar ilaçlar da kullanılabilir.
• Vitamin takviyesi almak, pek çok vakada işe yarayan başarılı ve geçerli bir yöntemdir. Özellikle B12 vitamini oldukça faydalıdır.
• Soğuk suyla yıkamak. Ayakları yaklaşık olarak 10 – 15 dakika süresince soğuk suda bekletmek, yatmadan önce rahatlatıcı bir etkiye yol açacaktır.

Sonuç olarak her vakada en başarılı yöntem uygun bir tıbbi teşhisin konulmasından geçer. Bu ilaç ve tedavilerden herhangi birini denemeden önce mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir.