Asansör Fobisi: Nedenleri ve Belirtileri
Korku, tehlikeden kaçınmak için verilen insani bir tepkidir. Bu durumun sonucunda, insanlar üzerinde kontrolleri olmayan yeni durumlarla karşılaştıklarında korkarlar. Bununla birlikte, sıradan ve günlük şeyler de bazı insanlar için bir korku kaynağı olabilir. İnsanlar travmatik bir kişisel deneyim nedeniyle veya dolaylı olarak korkmayı öğrenmiş olabilirler. Yaşadığınız deneyimi düzgün bir şekilde beyninizde işleme sokmazsanız, korkunuz mantıksız bir hale gelebilir ve tam anlamıyla bir fobiye dönüşebilir. Bu durumun bir örneği de asansör fobisidir. Asansör fobisi hakkında daha fazlasını öğrenmek için okumaya devam edin.
Bu sıradan ve modern cihaz, aslında birçok insan için endişe kaynağıdır. Asansörün küçük ve kapalı bir alan olması biraz da olsa klostrofobi hissettirebilir ama bazı insanlar asansörde bulunmaktan gerçek anlamda korkar. Bu yoğun korkuları günlük yaşamlarını etkiler çünkü hiçbir asansöre binemezler.
Asansör fobisi: Belirtileri
Bütün fobilerin en yaygın belirtileri terleme, titreme, baş ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi, hızlı kalp atışı ve hatta kusmadır. Bir psikoloğun size fobi teşhisi koyması için bu saydığımız semptomları en az altı aydır yaşamış olmanız gerekir. Ayrıca söz konusu fobi neyle ilgiliyse, o şeye karşı çok büyük bir korkuya sahip olmalısınız.
Asansör fobisinin benzersiz bir özelliği de şudur; genel bir fobi olarak ele alınmasına rağmen, aslında iki tür fobinin birleşimidir. Asansör fobisi aslında klostrofobi ve akrofobiyi içinde barındırır. Klostrofobi, kapalı alanlardan ve sınırlı boyutlardan mantıksız bir şekilde korkmaktır. Akrofobi ise en basit haliyle yükseklik korkusudur.
Asansörler bu iki fobiye de tam uyuyor; ancak çoğu insan bu fobilerin birinden daha çok korkuyor. Asansör fobisi olan insanlar, bir asansöre binmeyi veya bir binanın en üst katına çıkmayı düşündüklerinde tüm kaygı belirtilerini aynı anda yaşarlar.
Asansör fobisine neden olan şey nedir?
Genelde asansörle bağlantılı travmatik deneyimler bu fobi türüne neden olur. Tahmin edebileceğiniz gibi, eğer kişi daha önce bir veya birden daha çok kez asansörde kaldıysa böyle bir fobiye sahip olma ihtimali daha yüksektir. Aynı zamanda bir yakınınız asansörde kaldığı zaman onun yaşadıklarından etkilendiğiniz için de bu tür bir fobi geliştirebilirsiniz. Başka birinin deneyimi de sizde yoğun bir korkuya neden olabilir.
Diğer fobilerde olduğu gibi, bu fobiniz size başka kişilerden aktarılmış da olabilir. Başka bir deyişle, aileniz hayatınız boyunca asansörlerin çok tehlikeli olduğunu söylemişse, asansörle ilgili travmatik bir deneyim yaşamadan da bu korkuya sahip olabilirsiniz. Tüm bunların yanında, hiçbir açık neden olmadan da bu tür bir fobiye sahip olabilirsiniz.
Anksiyete bozukluğu yaşıyorsanız ve asansöre bindiğinizde gerginliğiniz iyice artıyorsa, bu konuda bir fobi geliştirme ihtimaliniz çok yüksektir. Anksiyete her şeyden önce ilişkilendirme ile ortaya çıkar. Asansörde bu tür semptomları yaşadığınız gerçeği ciddi bir korku durumunu tetiklediği için sizi tekrar asansöre binmekten alıkoyabilir.
Bu fobinin bir tedavisi var mı?
Eğer fobiniz orta düzeydeyse, asansöre binmeden önce gerçekleştireceğiniz nefes ve rahatlama teknikleri yeterli olabilir. Böyle bir durumda asansörlerden kaçınmamak veya asansördeyken bir anda çıkmaya çalışmamak oldukça önemli. Asansördeyken aniden dürtülerinizin etkisiyle gerçekleşecek davranışlar fobinizi daha da kötü bir hale getirecektir.
Daha iyi ve güvende hissetmek için, asansöre güvendiğiniz ve yanında kendinizi iyi hissettiğiniz biriyle binin. Eğer kötü veya yardıma muhtaç bir durumda hissederseniz, bu kişi size yardımcı olmak için orada olacak. Bir arkadaşınızla asansöre binmenin bir diğer faydası ise korkunuzu yenmeniz için sizin dikkatinizi dağıtabilmesidir.
Eğer bu önerileri deniyor ancak faydasını göremiyorsanız, psikolojik tedavi için bir uzmandan profesyonel destek almanız gerekiyor. Fobilerle mücadele ederken kullanılan 3 yaygın strateji vardır: Bilişsel yeniden yapılandırma, rahatlama ve sistematik duyarlılığı giderme.
İlki, asansörle normal bir ilişki kurmanızı imkansız kılan inançları veya olumsuz düşünceleri değiştirmeye çalışır. Örneğin asansör kaynaklı dünyada kaç tane ciddi kaza olduğu hakkında bilgi edinebilirsiniz. Asansörde kalmanın muhtemel sonuçlarını araştırmak da size yardımcı olabilir.
Gevşeme ve rahatlama egzersizleri, asansöre binmeden önce veya asansörde kalma durumunda ortaya çıkan anksiyete belirtilerini azaltmaya odaklanır. Sistematik duyarsızlaştırma ise, fobi sahibi bireyi yavaş yavaş korktuğu şeye maruz bırakmayı içerir.