Yabancı Aksan Sendromu: Nedenleri ve Tedavisi

Yazan ve doğrulayan psikolog Marián Carrero Puerto

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Bir gün uyandığınızda anadilinizi yabancı bir aksanla konuşmaya başlarsanız nasıl hissedersiniz? Eğer bunu yaşadıysanız, bilim adamlarının yabancı aksan sendromu veya sahte yabancı aksan sendromu dediği şeyden kaynaklanmış demektir.

1907’de Fransız nörolog Pierre Marie tarafından açıklanan bir fenomenden bahsediyoruz. İnme sonrası Alsas aksanı ile konuşmaya başlayan bir Parisli vakasından bahsetti.

Yabancı aksan sendromu, yaklaşık yirmi spesifik çalışmada belgelenen nadir bir nörolojik konuşma bozukluğudur. Bir kişinin konuşması yerli dinleyicilere garip görünen bir ses alır. Bu, esas olarak subkortikal olan beyin hasarının bir sonucudur. Bu bozukluk, kimlik kaybı hissine yol açabilir, çünkü etkilenen hasta garip bir aksanla konuşmaktan kendini alıkoyamaz ve bu durum aniden ortaya çıkar.

Semptomlar ya aylarca ya da yıllarca devam eder ya da kendiliğinden ve giderek artar. Daha az sayıda vakada, psikiyatrik bozuklukları, şizofreni ve konversiyon bozukluğu olan hastalarda kısa süreliğine ortaya çıkarlar. Buna ek olarak, etkilenenlerin çoğu, aksanının değiştiğini farketmez ve birisi dikkat çektiğinde şaşırır.

“Benim dil sınırlarım benim dünyamın sınırları anlamına gelir.”

– Ludwig Wittgenstein

Yabancı aksan sendromu belirtileri

Bu sendrom klinik olarak açıklarla karakterizedir:

• Segmental. Ünlülerde ünsüzlerden daha büyük bir değişiklik vardır. Ayrıca, ünlülerin telaffuz süresindeki değişiklik bazı hastalarda daha kısa, diğerlerinde daha uzundur. Son olarak, ünsüzlerde değişiklikler ve telaffuz hataları vardır.
• Bürünsel. Bu, ritim ve kelime tonlaması ile ilgilidir. Araştırmacılar, heceler arasındaki zamanlamada bir düşüş, sesli harflerin yerleştirilmesinde değişiklikler ve kelimeler arasında zayıf bir geçiş olduğunu gözlemlediler.

Ana zorluklar:

• Dilin anlaşılması ve ifade edilmesinde zorluklar göstermeden dilbilgisel, artiküler ve bürünsel unsurlarda değişiklikler. Ayrıca, fonetik deformasyonlar da olmaksızın bu gerçekleşmektedir.
• Sözel akıcılık eksikliği, afazi ve apraksilerde olduğu gibi kendini gösterir. Bununla birlikte, bu konuşma bozukluklarından farklı olarak, bir kişinin sözel çıktısı patolojik görünmemektedir; sadece garip olarak karşımıza çıkıyor.

Bir kişinin günlük rutininde işlevsellikte değişiklik olduğuna dair bir kanıt yoktur. Bununla birlikte, bu bozukluğun sıklıkla ortaya çıkan duygusal etkileri, etkilenen kişinin hayatındaki olumsuz psikososyal sonuçların ortaya çıkışını da barındırır. Aslında, birçok çalışma bunu tarif ediyor.

“Eski ulusların bağlantısının izini dil dışında bir şeyle takip etmek imkansızdır.”

– Samuel Johnson

Nedenler

Yabancı aksan sendromu, anadili uygun biçimini değiştiren ani bir bozukluktur. Bunu, etkilenen kişinin aile üyelerinin ve terapistlerinin hepsi bir aksanı algılayacakları şekilde yapar.

Dil üretimi ve ifadesi ile ilgili alanları etkileyen serebrovasküler kazalar ve kranyoserebral travmalar, multipl skleroz, beyin tümörleri ve anestezi gibi diğer patolojilere ek olarak ana nedenler arasındadır.

Yabancı aksan sendromu aylarca veya yıllarca sürebilir veya kendiliğinden veya ilerleyici olarak kaybolabilir. Bununla birlikte, konuşma ve bilişsel terapilere ihtiyaç duyan insanlar hakkında hikayeler vardır. Bunun nedeni, bu sendromun etkilenen kişiler üzerinde, zaman geçtikçe, gerçek seslerini geri kazanmadıklarında büyük bir psikolojik etkiye sahip olabilmesidir. Bazen hatırlamıyor bile olabilirler.

Bu vakalardaki olağan tedaviler, etkilenenlerin sendromun başlangıcından önce diksiyonlarının bir kısmını veya bütünlüğünü geri kazanmasına izin veren terapiler ve dilbilimsel tekniklerdir. Buna ek olarak, konuşma terapistleri vurgu azaltma tekniklerini kullanır ve insanlara dudaklarını veya çenelerini belirli şekillerde hareket ettirmeyi öğretir.

2010 yılında Malaga Üniversitesinden bilim adamları, bu rehabilitasyon egzersizlerini Alzheimer tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaç olan donepezil ile birleştirdiler.

Bu ikili tedavi, hastalıktan etkilenen bir hastada olağanüstü iyileşme semptomları vermiştir. Diğer teknikler, maskeli işitsel geribildirim, gecikmeli işitsel geribildirim ve frekans değişikliğine sahip işitsel geribildirim içerebilir.