Takdir Edici Zeka - Değeri Tanımak

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Takdir edici zeka Viktor Frankl’ın öğrettiği şeye çok benzer. Frankl bunu İnsanın Anlam Arayışı adlı kitabında açıklamıştır. Genel olarak, bu, güçlüklerin arasında fırsatları tanımlayabilme becerisidir. Ayrıca bunları aktif hale getirebilmek uğrunda insanların değerini de görebilmek ile ilgilidir. Ve, bunu zorlukların, engellerin ve güçlüklerin arasından yönlendiren ışık haline getirmek ile.

Bu konsept, Arlington’daki Teksas Üniversitesinden Profesör Tojo J. Thatchenkery’nin Takdir Edici Zeka: Palamuttaki Heybetli Meşe Ağacını Görmek adlı kitabının yayınlanmasını takiben 2006’da ortaya çıkmıştır. Başarıya ulaşmak için inovasyonu ve daha yüksek psikolojik dayanıklılığa sahip bir tutumu destekleyen bir araçtır. Ya da, basitçe profesyonel başarı için olduğu da söylenebilir.

Son yıllarda “siyah kuğu” olarak adlandırılan şeyler insan bağlamlarında varlıklarını arttırmıştır. Filozof Nassim Taleb tarafından “insan dengesini tehdit eden öngörülemez olaylar” olarak adlandırılan bu unsurlar giderek daha da yaygın hale gelmektedir. Bunlar sizi test eder ve şüphenizi besler.

Kanıksadığınız her şey bir andan diğerine değişebilir ve sizin de iyi bildiğiniz gibi, her zaman bunun için hazır değilsinizdir. Herhangi bir engel ile yüzleşmenin ilk adımı rastgele stratejiler aramak değildir. Kontrol edemediğiniz şeylerden kaçmak da değildir. Problemlerinizle yüzleşmenin ve hatta onlardan yararlanmanın ilk adımı tutumunuzu düzeltmektir.

Çünkü, tutum her insanın en iyi taraflarını öne çıkarır. Böyle bir şeyi sadece takdir yoluyla başarabilirsiniz. Ancak benliğinizin en iyi kısmına kadar giden ve her bireyin en değerli parçası ile bağlantı kurmaya muktedir olan o bakış ile bunu yapabilirsiniz.

Takdir Edici Zekanın Üç Bileşeni

Takdir edici zeka, teoride, herkesin sahip olduğu bir yetenektir. Bu, insanların herhangi bir zamanda uygulayabilecekleri bir şeydir. Yukarıda bahsettiğimiz üzere, bu yapı 2000’lerin başlarında Profesör Tojo Thatchenkery tarafından bulunmuştur. Thatchenkery bunu başarıya ulaşan insanların ve şirketlerin ortak noktasının ne olduğunu anlamaya çalıştığı kapsamlı araştırmalar yaptıktan sonra yaratmıştır.

Bu değişim ve gelişim süreçleri uzmanına göre, bu tip bir zeka ya da psikolojik yeterlilik türünü inşa eden üç bileşen vardır:

• Şimdiye odaklanın. Fırsatları bulmaya çalışmak için iyi bir sezgi gücüne sahip olmak temel ve gereklidir. Ve, bunların hepsinin arasındaki mevcut karmaşıklığı görmek için de. Örneğin, hangi boyutlara dikkat etmeniz gerektiği, bunlardan nasıl yararlanabileceğiniz ve sonrasında bunları nasıl geliştirebileceğiniz buna bağlıdır. Geçmişte ne olmuş olursa olsun, gerçek fırsatlar burada ve şimdide, ve onları takdir etmelisiniz.
• Her durumdaki olumlu şeyleri takdir etmeye çalışın. Takdir edici zeka illüzyonist ya da basit pozitivizm tarafından beslenmez. Gerçekte bu perspektif zorlukları ya da sıkıntıları dışarıda bırakmaz ya da bunlardan bakışlarını çekmez. Bunun yerine, bunları hesaba katar, kabul eder ve anlar. Ancak, kendinizden en iyi şekilde yararlanmak için en iyi erdeminizin, en değerli varlığınızın ne olduğunu bilmeniz ve onu gizli silahınız yapmanız gerektiğini de unutmayın.
• Geleceği gerçekçi bir şekilde görselleştirin (ancak istediğiniz hedefleri de belirtin). Eğer bireyler ya da şirketler olarak ilerlemek istiyorsanız hedeflerinizi belirtmelisiniz. Bu amaçlar günlük hayatınızın güç kaynağı olmalı ve tüm motivasyonunuzu, bağlılığınızı ve umudunuzu buraya yatırmalısınız ki bunların sonuçları ilerlemenize yardım etsin.

Kişisel Bir Değer Olarak “Takdir Edici Davranış”

Takdir edici zeka bu bin yılın başında üretildiğinden, yeni teoriler ortaya çıkmaya devam etmiştir ve insanlar da iş koçluğu için bunlardan faydalanmayı öğrenmiştir. Bundan dolayı bazı kitaplar her şeyin üstünde organizasyonları kendilerini yenilemek, değiştirmek ve piyasada konumlandırmak üzere cesaretlendirmeye çalışmaktadır.

Bu şekilde, ve hatta iş alanı ve örgütsel alanın ötesinde, herkes bu ilginç teoriyi kendisinden bir parça haline getirmelidir. Bu hem terapötik hem de ilginç bir boyuttur. Bunu bir kişisel değer olarak kullanmalıdırlar, çünkü bu onlara çok yardımcı olacaktır. Bundan dolayı, bunun en basit kuralları üzerine düşünmelisiniz.

Takdir Edici Zeka Nasıl Geliştirilir

• Takdir edici zeka kasıtlı bir eylemdir. Niyeti, uyuyan özellikleri uyandırmak için kendiniz ve çevreniz ile duygusal bağlamda bağlantı kurmanızdır. Diğer bir deyişle amacı benlik saygınızı ve kendinize güveninizi arttırmaktır.
• Her şey, kişi, yaşanan deneyim ve durumun değerini fark etmek üzere kayıtsızlık ya da korkuyu bir kenara bırakmayı içerir.
• Negatif, aksi, ve hatta trajik şeyleri kabul etmelisiniz ancak bunu bu şeylere teslim olmadan yapmalısınız. Kişi kendilerini sunan fırsatları ve yaşamın hala sunabileceği olumlu şeyleri seçmelidir (takdir etmelidir).
• Rutininizin her gününde mutluluk ve esenliğinize yatırım yapmak için yapabileceğiniz pek çok değişiklik vardır.

Sonuç olarak, Alexandre Dumas’nın dediği gibi, “Yaşam öylesine belirsiz ki, kişi ne kadar küçük olduğuna bakmaksızın ortaya çıkan herhangi bir mutluluk anından faydalanmak zorundadır.” Gerçekliğinizde bulunan bu duygu, potansiyel ve fırsat kıvılcımlarını nasıl takdir edeceğinizi bilmek bir fark yaratabilir.

Bundan dolayı, bu ilginç yaklaşımı uygulayın ve kendinizden de bir şeyler katın. Değişimler harika olabilir!