Stres Yönetimi: Stresli Durumlarla Başa Çıkmak

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Stres yönetimi veya stresli durumları kontrol etmeyi öğrenmek neredeyse bir hayatta kalma stratejisidir. Matematikçi John Lubbock, bir günlük endişenin bir haftalık çalışmadan daha yorucu olduğunu söylerdi ve bu doğrudur. Stres altında olduğunuz zamanlarda kullandığınız zihinsel enerji sizi büyük bir baskı, endişe ve kederle işgal ediyor.

Öte yandan, önemli bir şeyi aklınızda bulundurmalısınız. Bir durumla yüzleşme ve stresli olaylarla başa çıkma kapasitesi kişiden kişiye büyük ölçüde değişiklik gösterir. Bazı insanlar gerçekliklerini olumlu bir şekilde işlerler. Hayata gerçekçi bir bakış açısı ile bakarlar. Bu nedenle, her bir zorluğa karşı daha dirençlidirler. Hatta bu zorluklarla kişisel gelişim fırsatları bile bulabilirler.

Diğerleri ise her şey için endişe ederler. Bu nedenle, birine büyük stres yaratan bir şey, bir başkasına kesinlikle stres veya acıya neden olmayan basit bir durum olabilir. Her şey daha önceki deneyimlerinize ve bazı psikolojik kaynaklarınıza bağlıdır.  Ancak “fabrika ayarlarınız” bu şekilde olmasa bile, bu davranış biçimini öğrenebilir ve kendinizde uygulayabilirsiniz.

Albert Ellis, ünlü kitabı, O sizi kontrol altına almadan önce sizin kaygıyı nasıl kontrol edersiniz ‘ de,  stres ve kaygının belli bir dereceye kadar olumlu bir tarafa sahip olduğunu göstermiştir. Bu duygular belirli şeyleri değiştirmeniz gerektiğini size bildirirler. Böylece, sizi bu değişiklikleri yapmaya ve refahımızı artırmaya teşvik ederler.

Stresli durumları kontrol etmenin anahtarları

Stresli bir durumu kontrol etmenin kolay olmadığını biliyorsunuz. Ancak, bir şeyin “stresli” olduğunu söylemek gerçekten ne anlama geliyor?

Stres gerçekten göreceli bir kavram olmasına rağmen, bazı durumlar herkes için streslidir. Ameliyata girecek olmak, yasal sorunlarla uğraşmak ve hatta yeni projelerle karşılaşmak çoğu insanın baskı altında hissetmesi için yeterlidir.

Örnek olarak, bir hastanın başa çıkma kapasitesini bildiğinizde, iki faktör çok önemlidir:

• Karmaşık bir durumu nasıl algıladıkları (ilk izlenim).
• Stresli bir durumla başa çıkma kapasiteleri konusunda verdikleri yorum (ikincil değerlendirme).

İdeal olarak, her iki tepki de sağlıklı bir derecede olmalıdır. Eğer bir sorunu çözüme ulaşabileceğiniz bir durum olarak görebiliyorsanız, bununla başa çıkacak kaynaklara da sahipsiniz demektir. Haydi iyi bir stres yönetimi için yararlanmanız gereken bazı kaynaklara göz atalım.

Stresi ortadan kaldırmak değil, onunla başa çıkmak

Kaygı ve stres olmadan yaşayamazsınız. Bu mekanizmalar, insanların hayatta kalmasını garantiledi, ilerlemeler sağladı ve duygu ve davranışlarla birlikte büyük değişikliklere izin verecek şekilde hareket ettiler. Sonuç olarak, stresli durumlar hakkında bilmeniz gereken bazı şeyler var:

• Stres sizin lehinizedir. Yeni uyarlanabilir davranışlar öğrenmenize yardımcı olur.
• Stresi ortadan kaldırmak zorunda değilsiniz; sadece kontrol etmek ve düzenlemek zorundasınız.
• Stresi düzenlemek için ihtiyaçlarınıza ve kişiliğinize en uygun stratejileri bulmalısınız. Bu süreç zaman alır ve taahhüt gerektirir.
  Stresle yüzleşmenin üç somut boyutu vardır.

Değerlendirme merkezli stratejiler: Stresli durumları kontrol etmenin anahtarı

Önünüzdeki engeli, sorunu veya karmaşık bir durumu nasıl görüyorsunuz? Bu durumların adını koyduğunuz andan itibaren düşünceleriniz, duygularınız ve davranışlarınız sonucu belirler. Bu yüzden “Bu çok fazla”, “Bu korkunç”, “İmkansız” veya “Bu bir felaket” gibi fikirler stresinizi ve endişenizi yoğunlaştıracaktır.

Önünüzdeki durumu nasıl gördüğünüze dikkat etmelisiniz. Bu, ne aşırı bir şekilde olumlu olmanız gerektiği  ne de duruma karşı dramatik tepki vermeniz gerektiği anlamına gelir. Bunun yerine şu satırları düşünmeyi deneyin:

• Stresli olmanın normal olduğunu anlıyorum. Bununla başa çıkacağım.
• Bu durumun zor olduğunu biliyorum. İşler benim istediğim gibi gitmeyebilir, ama adım adım ilerleyeceğim.

Duygusal merkezli stratejiler

Bildiğiniz gibi, stresli durumları yönetmek söz konusu olduğunda duygusal durum çok önemlidir. Duygularınız stresli bir olayın ortasında uçmanız için size kanatlar verebilir veya sizi korku ve inkarın bir köşesine kıstırabilir. Bu nedenle, iç dünyanızın kontrolünü elinizden geldiğince iyi yönetmek çok önemlidir, böylece her şey sizin lehinize işler.

Nasıl mı? Bunlar anahtarlar:

• Hissettiğiniz duyguları tanımlayın.
• Modernleştirmek. Bu duyguları hangi irrasyonel düşüncelerin beslediğini anlayın.
• Nefes ve rahatlama egzersizleri yapın. Farkındalık egzersizi gibi uygulamalar size yardımcı olabilir.

Sorun merkezli stratejiler

Bir problemi gerçekçi olarak değerlendirmeyi ve  size acı çektirecek, stratejilerinizi geçersiz kılacak fikirlerden kaçınmanın önemini öğrendiniz. Ayrıca, işlerin yolunda gitmesi için duygularınızı kontrol etmeniz gerektiğini de biliyorsunuz. Stresli durumları yönetmek hakkında öğrenilecek ne kaldı?

Bir plana sahip olmak en uygun strateji olabilir:

• Sorunla en iyi şekilde yüzleşmenize izin veren stratejiler geliştirin
• olabilecek her şeye hazırlıklı olabilmek için kendi “hayatta kalma kitinizi” yaratın.
• Bir iş görüşmesi konusunda stresli iseniz, hazırlanın. Bir doktor randevusu ile ilgili endişeleniyorsanız, rahatlama egzersizleri uygulayın ve olabilecek herhangi bir durumu gözünüzün önüne getirin.
• Bununla birlikte, bir iş anlaşması hakkında stresli iseniz, iletişim tekniklerini öğrenmek için kendinizi eğitin.

Sonuç olarak, hayatınızda birçok stresli durumla karşılaşacaksınız. Korkmanız normaldir, ancak korkmanıza rağmen bu durumları aşmanın anahtarı harekete geçmektir. Stres yönetimi, herhangi bir şeyin üstesinden gelmenize yardımcı olacaktır.