Sokrates'in Üçlü Filtre Testi

Üçlü filtre testi, büyük Yunan filozof Sokrates’in bir anekdotuna atıfta bulunur. Bu anekdot, birçokları tarafından, dedikodu ve söylentilerle baş etmemize yardımcı olabilecek, harika bir hayat dersi olarak görülmektedir.

Bu hikaye, bir gün, Sokrates’in öğrencilerinden birinin oldukça kışkırtıldığı anı anlatır. Bu öğrenci, Sokrates’e, Sokrates’in arkadaşlarından biriyle tanıştığını ve bu adamın onun hakkında kötü şeyler söylediğini iletir.

Sokrates öğrencisinden sakin olmasını ister. Bir dakika düşündükten sonra, ondan birkaç dakika beklemesini ister. Öğrencinin anlatacaklarını dinlemeden önce, mesaj üçlü filtre testinden geçmek zorundadır. Mesaj testi geçmezse, anlatılanlar duyulmaya layık değildir.”

“Kendinizi bulmak için, kendiniz için düşünün.”

– Sokrates

Sokrates’in üçlü filtre testi

Her zaman yaptığı, Yunan filozof endişeli öğrencisine bir soru sordu: “bana söyleyeceğin şeyin doğru olduğuna kesinlikle emin misin?” Öğrenci bir anlığına düşündü. Gerçekte, arkadaşın ona söylediklerinin aslında kötü niyetli olup olmadığından emin olamazdı. Tamamen bakış açısına bağlıydı. Filozof, “Yani benim hakkımda söylediği her şeyin doğru olup olmadığını bilmiyorsun.” dedi. Öğrenci, bilmediğini kabul etmek zorunda kaldı.

Ayrıca bakınız: Zeka ve Bilgelik Arasındaki 5 Önemli Fark

Ardından, Sokrates öğrencisine ikinci bir soru sordu: “Bana söyleyeceğin şey iyi mi yoksa kötü mü?” Öğrenci, açıkça, hiç de iyi olmadığını söyledi. Aslında, tam tersi bir durum söz konusuydu. Filozofla paylaşmak üzere olduğu şeyin ona rahatsızlık ve sıkıntı vereceğine inanıyordu. Bu noktada, Sokrates ona şöyle dedi: “Bana kötü bir şey söyleyeceksin ama bunun doğru olup olmadığından tam olarak emin değilsin”. Öğrenci durumun tam olarak böyle olduğunu kabul etti.

Sonrasında, Sokrates üçüncü ve son soruyu sordu: “Arkadaşım hakkında söyleyeceklerin bana yardım edecek mi?” Öğrenci tereddüt etti. Bu bilgilerin yararlı olup olmadığını gerçekten bilmiyordu. Belki de onu arkadaşından uzaklaştıracaktı, ama söylenenlerin doğru olup olmadığından emin olmadığı düşünülürse, belki de hiçbir yararı olmayacaktı.

Gerçek, iyilik ve fayda

Nihayetinde, filozof öğrencisinin ona söylemek istediği şeyi dinlemeyi reddetti. Ve öğrencisine şunu söyledi: “Bana söylemek istediğin şey doğru değilse, iyi değilse ve yararlı değilse, neden onu duymak isteyeyim?”

“Ben kimseye hiçbir şey öğretemem. Sadece düşünmelerini sağlayabilirim.”

– Sokrates

Gerçek, iyilik ve fayda Sokrates’in üçlü filtre testinin temelini oluşturur. Sokrates, insanların, birine bir şey söylemeden önce kendilerine aşağıdaki soruları sormaları gerektiğini iddia eder: “Söylemek üzere olduğum şeyin doğru olduğuna emin miyim?”, “Söyleyeceğim şey iyi bir şey mi?” ve “Bunu gerçekten söylemem gerekiyor mu ve yararlı bir şey mi?”

Bu üçlü filtre testi, hem söyleyeceğimiz şeyler hem de dinleyeceklerimiz için mükemmel bir kılavuzdur. Sağlıklı ve yapıcı iletişimi temsil eden bir dizi parametredir.

Ayrıca bakınız: “Faydalı” Arkadaşlar

Üçlü filtre testi nasıl uygulanır

Günlük hayatta gerçek, iyi ve faydalı olanı tanımlamak kolay değildir. Bunlar, bazen uygulanması zor olan soyut kavramlardır. Bu nedenle, söz konusu üçlü filtre testini uygulamak olduğunda size yardımcı olabilecek bazı ek sorular da vardır:

• Gerçekle ilgili olarak: Bu bilgilerin doğru olduğunu biliyor muyum? Son derece emin miyim? Bunu kimseye kanıtlayabilecek miyim? Bu konuda itibarımı tehlikeye atmaya hazır mıyım?
• İyilikle ilgili olarak: Bana ya da diğer kişiye fayda sağlıyor mu? Onları ya da beni daha iyi bir insan yapacak ve olumlu duygular uyandıracak mı? Konuya dahil olanların durumu iyileşecek mi?
• Gerek ya da faydayla ilgili olarak: Bu mesajı öğrenerek, o kişinin hayatı ya da benim hayatım iyileşir mi? Söz konusu kişiler bu bilgi veya mesajla ilgili pratik bir eylemde bulunabilir mi? Bu bilgiden haberdar olmak kişiyi ne şekilde etkiler ya da ona zarar verir?

Başlangıçta da belirttiğimiz gibi, Sokrates’in üçlü filtre testi özellikle söylentilere veya dedikodulara yöneliktir. Bu uygulama, bazen bize musallat olan can sıkıcı dedikoduların önünü kesmede bize yardımcı olur. Bununla birlikte, sosyal ağlarda karşımıza çıkanlara benzeyen, başka ileti türleri için de geçerlidir.