Sırlar, İnkar ve Bağımlı Aileler

Deusto Üniversitesinden Profesör Marcus Caldas’a göre, sır tutma ve inkar, aile bireyleri içinde bağımlı olma davranışlarını körükler. Neden bağımlı olan bireylerden değil de bağımlı ailelerden bahsediliyor? Bu uzmanın görüşüne göre, bağımlılık bir davranış sonucu ortaya çıkar. Bunun anlamı bağımlı olmaya iten davranışların, bir şekilde bireyin çevresini de etkilemesidir. Böyle bir ortam genellikle bilinçli veya bilinçsiz olarak bağımlılığa katılır.

Caldas, ailenin, her bir parçasının eyleminin veya eylemsizliğinin diğer aile bireyleri üzerinde yansımalarının olduğu bir sistem olarak işlediğini öne sürer. Aynı şekilde bağımlı olma davranışına iten ailelerin küresel yapısı, bunun parçası olan bireyleri ciddi bir şekilde etkilemektedir.

Bağımlı aileler, çoğu zaman bir veya daha fazla aile üyesinin alkolizm veya uyuşturucu bağımlılığının üstünü örtmek için gizliliği seçer ve reddetme araçlarını kullanır. Bu yaklaşım uygun değildir ve bunun tersi bir etkiye, yani bağımlılığı pekiştirmeye neden olan bir etki yaratması şaşılacak bir durum değildir.

“Bağımlı bir kişinin ailesi, her bir aile üyesi arasında çatışmalar ve belirli duygular yarattığı için bağımlılık geliştirme süreci boyunca kişi bundan ciddi şekilde etkilenir.”

– Adela Shwatz

Bağımlı aileler

Bağımlı aileler, zorlayıcı bağımlılığa teşvik eden davranış kalıpları ve tutumların olduğu ailelerdir. Bu tarz ailelerde yaşanan durum normal olmayan birçok davranışı “normal” olarak kabul etmeleridir; ya da böyle bir “normallik” olmadığını bilerek, bu gerçeği görmezden gelmeye ve durumu olduğu gibi korumaya karar verirler. Aşağıda olduğu gibi bağımlı ailelerde düzenli olarak görülen bazı özellikler vardır:

• Dürtüsellik ve kontrol eksikliği. Çoğu zaman öfkeyle, o anın vermiş olduğu duyguyla hareket etmeleri yaygındır. Minimal uyaranlar orantısız reaksiyonlara neden olur.
• Arzunun sınırı yoktur. Bağımlı ailelerde, her ne pahasına olursa olsun kendi iradesiyle karar vermek isteyen bireyler ağırlıktadır. Sınırlar onların doğalarına terstir. Başkalarına da nasıl sınır koyacaklarını da bilmezler.
• Anında tatmin olma ihtiyacı. Çoğunlukla hayal kırıklığına karşı düşük bir tolerans vardır. Bu, hazzı ertelemede muazzam bir zorluk olarak kendini gösterir. İstediklerini hemen şimdi isterler.
• Kararsızlıkla kendini belli eden davranışlar. Bağımlılık yapan ailelerde planları ve projeleri tamamlamada büyük zorluklar vardır. Planlarını, sevgililerini, arkadaşlarını vb. yarı yolda bırakırlar.
• Sürekli memnuniyetsizdirler. Onları tatmin etmek kolay değildir. Bir şey isterler ve onu alırlarsa, artık bu şey onlar için değerli görünmez.
• Kaybetmeye tahammül edemezler. Kayıpları her ne ise, büyük oranda onlar açısından bir felakete dönüşür. Kaybettiklerini, kabul etmemek için kendilerini zorlarlar.

Sırlar ve inkar etme

Bağımlı olan ailelerde ortak kaynaklardan ikisi, hayatın farklı alanlarında gizliliğe ve inkara başvurulmasıdır. Çok yaygındır, örneğin anne ya da baba bağımlıysa bunun bir tabu konusu olması çok yaygındır. Kimseye söylenmemeli ve kimseyle tartışılmamalıdır. Onlara göre ”bitmiş yaşanmıştır”. Hepsi bu.

Ayrıca aile üyelerinin, örneğin içki şişelerini saklamak, gizli ilişkiler yaşamak veya diğer aile üyelerinden kimsenin bilmediği davranışlar geliştirmek gibi alışkanlıklarını gizleyen davranışlarına sahip olmaları da yaygındır. Aynı şekilde, aileyi yok etmek, onlardan uzaklaşmak veya bazı cinsel istismar davranışlarını gizlemekle ilgili davranışları ortaya çıkar.

Sırlar o kadar gizli hale gelir ki, sonunda tam anlamıyla sorunların varlığını inkar etmeye dönüşürler. Kendinize yalan söylemek ve yanlış olanın doğru olduğuna inanmak gibi bir şeydir bu. Simüle edilen davranış alışkanlık haline gelir ve “normal” olmayan davranışlar “normalleştirilir”.

Psikolojik Kaos

Bütün bunlar duygularda, düşüncelerde ve davranışlarda bir araya geldiğinde az çok sabit bir kaos hissi gelişir. Önemli olan şey söylenmez ama önemsiz olan dile getirilir. Umutsuzluk ve hayal kırıklığı çoğu zaman aşırı bir kontrol arzusuna dönüşür. Gerçek olan her şey bir utanç ve gizlenme kaynağına dönüşür.

Her zamanki olan şey, tüm gizliliğin ve inkarın en açık şekilde bağımlı olan kişinin etrafında gerçekleşmesidir. Bu yaklaşıma sahip olan bir kişi gerçekte yaptığı şeyi yapmadığı veya yaptığı şeyin sonuçlarının büyük sonucu olmadığı mantığıyla hareket eder. Farklı bakış açıları onlar için yoktur. Çocuklar varsa, duygusal dünyaları bu bakımdan “yok olur”.

Bağımlılıklar, bir maddenin kullanımını veya tekerrür eden bir eylemin varlığını azaltmaya yardımcı olmayan karmaşık olaylardır. Bağımlı ailelerde önemli olan şey bu davranış şekli değildir. Önemli olan yaşam tarzı ve bu davranışa teşvik eden davranış kalıplarıdır. Sorunlarını gizledikçe ve inkar ettikçe onları dibe çeken bu girdaba dalmak zorunda kalırlar.