Şımarık Çocukların Davranışlarını Düzeltebilir misiniz?

tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Raquel Lemos Rodríguez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

“Beni dinlemiyor.” “Ona yeni bir davranış öğretemiyorum.” “Sürekli sinir krizi geçiriyor.” “Artık ne yapacağımı bilmiyorum.” Bunlar, şımarık çocuklarla mücadele eden ebeveynlerden duyduğumuz türden cümleler. Bu aileler, iyi birer ebeveyn olmak hakkında bildiklerini pratiğe dökmeye çalışsalar da, bu çabaları hiçbir şey işe yaramıyor gibi görünüyor.

Ebeveynler olarak, çocuklarınızın davranışlarını düzeltme çabalarının işe yaramadığı bu gibi durumlarda, profesyonel yardım istemek en akıllıca seçenek olacaktır. Umutsuzluğa kapılmayın. Doğru araçlarla, istediğiniz yönde bir değişim her zaman için yüksek bir olasılık.

Pek çok çocuk şımarık yetişir, çünkü ebeveynleri veya bakıcıları bu çocuklara sınır koymaz ve vahşi bir biçimde dört bir yana saldırmalarına izin verir. Bununla birlikte, diğer faktörler de bu tür davranışları teşvik eder.

Tutarlı sınırlar ve kurallar belirlemek

Şımarık çocukların davranışlarını düzeltmek için tutarlı ve duruma uygun kurallar koymak çok önemli. Sınırlar, ancak, çocuğunuz için bir referans noktası teşkil ettiklerinde yararlı olabilirler. Çocuklar, bu kuralların özellikle kendilerini risklerden ve tehditlerden korumak için var olduklarını anladıklarında, koyulan bu sınırlar daha değerli hale gelirler.

İspanyol Pediatri Derneği, pandemi dönemindeki karantina günleri kapsamında da bu konuya değiniyor. “Zor durumlarda, ebeveynler ve bakıcılar genellikle çocukların kuralları çiğnemelerine izin verirler ya da daha yumuşak davranarak ya da hediyeler alarak zor koşulları telafi etmeye çalışırlar” tespitinde bulunuluyor. Bu davranış riskli olabilir çünkü konulmuş olan kurallara yönelik yaratılan tüm bu istisnalar, kuralın kendisinden ödün vermek şeklinde sonuçlanıyor.

Şımarık çocuklar için destek cezadan daha etkili olacaktır

Pek çok zor alışkanlıklara sahip ve şımarık çocuk, davranışlarının olumlu tarafları olduğu konusunda en ufak bir fikre bile sahip olamaz. Bunun nedeni, yalnızca kötü davrandıklarında dikkat çekmeleri. Öte yandan, iyi huylu olduklarında da, hayatlarındaki yetişkinlerin ilgisizliğiyle karşılaşırlar. Bu nedenle, çoğu kez çevresindekilere kötü davranırlar, böylece istedikleri türden bir ilgi olmasa bile, bir anlamda çaresizlik içerisinde arzuladıkları ilgiyi çekiyor olurlar.

Bir çocuğa, normalde yaptığı kötü davranışla bağdaşmayacak şekilde, yaptığı iyi davranış için olumlu pekiştirme (örneğin, aşağılama veya vurma yerine, kardeşine karşı duyduğu öfkeyi yönetme) sunarsanız, çocuğunuza oldukça değerli yönergeler vermiş olursunuz. Onlara sadece ne yapmamaları gerektiğini öğretmekle kalmaz, aynı zamanda hangi davranışın doğru olduğunu da netleştirmiş olursunuz. Son olarak, kişisel inisiyatif kullanmak ile ilgili olumlu bir pekiştireç almış olmak, özgüvenleri ve benlikleri için son derece faydalı olacaktır.

Olumlu pekiştirme üzerinde çalışmak istiyorsanız, dikkatli olun. İyi davranışın ne kadar küçük ya da görünüşte önemsiz olduğunun hiç bir önemi yok aslında. Önemli olan, bu tür bir stratejinin cezanın yerini alması. Bunu başarmak için, çocuğunuzun davranışlarını dikkatlice izleyin. Odalarını temizlerlerse, küçük kardeşlerine sarılırlarsa, ev işlerini kimseye sormadan yaparlarsa veya zamanı geldiğinde televizyonu kapatırlarsa, bu girişimlerine ne kadar değer verdiğinizi onlara mutlaka bildirin. Bu konuda ulaşmayı arzulayacağınız başarının işareti, çocuğunuzun dinamiklerinin değişmesi olacaktır.

Bu tür bir ebeveynlik tarzı, bunu yapan yetişkinler için de çok daha olumlu bir hava yaratacaktır. Çocuğunuzu ödüllendirme olanağına sahip olmak, onu cezalandırmaktan ve acı çekmesini izlemekten çok daha tatmin edici bir dünya aslında. Başka bir deyişle, çocuklarınızı akılcı bir şekilde yetiştirmeniz mümkün, bu da her iki tarafın  da acı çekme olasılığını azaltan bir yöntemi işaret ediyor.

Disiplin ve sevgi bir arada

Şımarık çocukların pek çok davranışına karşı sabrınızı kaybetmek oldukça kolay, ancak, burada, ilgili olan yetişkinin kendi kendini kontrol etme sorumluluğu bulunuyor. Bu tabii ki çok zor olabilir, özellikle yorgunsanız, işten eve yeni geldiyseniz veya çok güzel bir gün geçirmediyseniz. Bu nedenle, sistematik bir şekilde uygulayabileceğiniz bazı stratejilere sahip olmak iyi olacaktır. Bu stratejileri şöyle sıralayabiliriz:

• Olumlu pekiştirmeye dayalı ebeveynlik. Çocukların ebeveynlerinden alacakları koşulsuz sevgiye ihtiyaçları var. Sevgi, bir çocuğun ebeveynleri veya bakıcıları ile ilişkisinde asla pazarlığa tabi olacak bir şey değil. AEPED gibi bu konuda profesyonel araştırmalar yürüten kuruluşların da bu tür bir ebeveynliği tavsiye ediyor olması bu yüzden.
• Çocuklarınızı kendilerini ifade etmeye teşvik edin. Yetişkinler genellikle şımarık çocuklara “Kapa çeneni”, “Bu kadar yeter” veya “Davranışlarını beğenmedim” gibi şeyler söyler. Hayal kırıklığına uğradığınızda böyle konuşmak ne kadar cezbedici olsa da, bu iyi bir alışkanlık değil. Bunun yerine, duygularını ifade etmeleri ve iyi davranışları örnek almaları adına onları teşvik edin. Başkalarının dinlemesi için onlara konuşmanın en iyi yolunu gösterin. Esasen, bu yolu izlediğinizde, iletişim kurmanın şiddet ve bağırmaktan daha sağlıklı yollar olduğunu da göstermiş olacaksınız.
• Çocuk çok üzgünse, onlarla etkileşime girmemek en iyisi olacaktır. Bu aslında yetişkinler için de son derece faydalı bir tavsiye. Duygusal anlamda sıkılmış veya bunalmış biriyle etkileşim kurmak çok da iyi bir fikir değil. Ebeveynler, çocuklarına sakinleştiklerinde konuşabileceklerini açıklamalılar bu tür durumlarda. Bu davranışı modellemek de son derece önemli. Çevrenizdeki çocuklara duygularını nasıl ifade edeceklerini göstermek de onlara yararlı bir hareket olacaktır.
• Duygusal şantaja başvurmayın. Bu sevgi değil ve aynı zamanda hiç bir şekilde bir disiplin uygulaması da değil. Davranışlarını değiştirmeleri için bir çocuğa şeker gibi şeyler vermek de, örnek olarak gösterilecek bir başka sorunlu davranış. Hatta, çocuğunuza diğer insanlarla bu şekilde ilişki kurmayı da öğreteceksiniz ki, bu hiç ama hiç sağlıklı değil.

Şımarık çocuklar mutlu olamazlar

Çocuklarıyla ilgilenen yetişkinler bu stratejileri kullanırsa, çocukların neden şımarık bir çocuğa dönüştüğünü rahatlıkla keşfedebilirler. Bir davranış şekli, arkasındaki motivasyon ortadan kalktığında veya başka bir davranış kalıbı söz konusu olduğunda, yerini bu yeni davranışa bırakır.

Teknolojide her zaman yeni gelişmeler görüyoruz. Bilgi arayışı son derece hızlı ilerliyor ve her zaman yeni kaynaklar ve bilgiler ediniyoruz. Bu nedenle, çocuk yetiştirmek her zaman zor olsa da, şımarık çocuklar yetiştirmediğinizden emin olmak adına ihtiyaç duyacağınız tüm gerekli kaynaklara sahipsiniz.

Bugünkü durumda, artık, koşulsuz sevginin disiplinle bir arada ve uyumlu olduğunu biliyoruz. Şefkatin ve aktif dinlemenin kurallar ve sınırlarla çelişmediğini de lütfen unutmayın. Ebeveynlik asla siyah ve beyaz değil, bu nedenle de grinin tonlarında sevgi ve zekayı kullanarak gezinmeyi öğrenmelisiniz.