Radikalleşmenin Üç N'si
Biz radikalleşme sözcüğünü sosyal ve psikolojik süreç olarak, politik veya bir dini ideolojiye aşırı bağlılık geliştirmek şeklinde anlayabiliriz. Başka bir deyişle, radikalleşme çoğu insandan farklı olarak, onların paylaşmadığı politik veya dini inançları benimsemektir. Peki radikalleşme nasıl ortaya çıkar?
Üç psikolojik etkinin bir araya gelmesiyle radikalleşme açıklanabilir. Bunlar radikalleşmenin üç N’sini oluşturur. Bu üç etkiden ilki ihtiyaçlardır (Needs) ya da buna hayatımızdaki eksiklikler de diyebiliriz. Bu eksiklikler hayatımızda elde edemediğimiz şeyleri kazanmak için bizi motive eder. İkinci etki ise hikayedir (Narrative). Hikaye dünyanın anlamını açıklayan inançları kazanmayı sağlar ve nasıl davranacağımızı tesis eder. En son etki ise sosyal ağımız (Network) veya etrafımızdaki insanlardır.
Radikalleşmenin üç örneği
Maria hayvanlara karşı koşulsuz bir sevgi beslemektedir ve hayvana yapılan şiddete tahammülü yoktur. Hayvan haklarını savunan birkaç grupla ilgilenmektedir, fakat bu grupların fazla etkisi olmadığını duymuştur. Bir gün politik bir hareketin içinde olmak ister, bu yüzden çevreci bir gruba katılır ve zamanla o grubun liderine aşık olur.
Maria düşüncelerinde gitgide daha ileri gitmeye başlar ve hayvanların hayatlarını korumak için bir şeyler yapmayı düşünür. Katıldığı bütün grupların yanı sıra Maria artık hükumeti sabote etmeye, bu konuda araştırmalar yapmaya başlar ve endüstriyel tesislerin hayvanlara zarar verdiğine inanır.
Çok genç yaşlardan itibaren Vicente felsefe ve sosyo-politik konularla ilgilenmeye başlar. Bazı insanlar ona dünya genelinde büyük şehirlerde uluslararası sosyal bir protesto hareketi olduğundan bahseder. Ve arkadaşlarıyla beraber bir etkinliğe katılır. Haftalar sonra, bu protestolar esnasında onları durdurmaya çalışan polislere taş attıkları için Vicente ve arkadaşları tutuklanır.
Güneşli bir Ocak sabahında Abu, Türk sınırını geçerek IŞİD’in bulunduğu bölgeye geçer. Kaybedecek hiçbir şey olmadığını düşünür. Yakın zamanda eşinden boşanmış, alkol ve sigaraya başlamıştır. Abu’nun şekil ve şemaili tamamen bozulmuştur ve sağlığı savaşmaya uygun değildir. Ancak IŞİD hilafetinde bir masa başı işi beklentisi, onun “günahkar yaşamını” temizleyebileceği ve iyi bir Müslüman olabileceği anlamına gelmektedir.
İhtiyaçlarımız (Needs) ve radikalleşme
Radikalleşmenin olması için, ihtiyaç olması gerekir. Bilim insanları ele aldığımız bu ihtiyaç konusunu bir önem araştırması olarak tanımlamışlardır. İnsanlar bir fark yapmak, önemli olmak ve kimlik kazanmak isterler. Bu şekilde önem kazanma fırsatı ortaya çıktığında, kaybettiklerinde veya tehdit altında olduklarında, insanlar anlam aramaya başlarlar ve birçok şiddet içermeyen yolla önem kazanırlar.
Bizim verdiğimiz örneklerde, hayvan istismarı karşısında çaresiz hissetmeye başladığında Maria önemini yitirmiştir. Diğerinde ise Vicente, arkadaşları bir harekete katılmaya başladığı zaman kendi önemini kaybetmemeye çalışır. Son örnekte de Abu, IŞİD örgütünde bir işe girerek kendi önemini kazanmak için mücadele eder.
Hikayemiz (Narrative) ve radikalleşme
Önem konusunu incelemeye başladığımızda bir kişinin hikayesinin veya ideolojisinin şiddet eğilimli olduğunu görebiliriz. İnsanların önem kazanmak için başvurduğu yolların başında şiddet gelir. Şiddet hareketlerini gerçekleştirmek için inançlarımızda şiddeti mazur göstermemiz gerekir. Eğer bizim ideolojimiz şiddete izin vermiyorsa, önem kazanmak için başka yollar araştırırız ve o zaman da radikalleşme yaşanmaz.
Bizim örneklerimizde Maria gruba katıldıktan sonra düşüncelerinde radikalleşmiştir. O hayvan haklarını savunmak için şiddetin tek yol olduğunu kabul eder. Vicente’nin katıldığı hareket sosyal hakları elde etmek için, sonunda kendisinin de kabullendiği illegal şeyler yapmayı onaylar. Son olarak da Abu için IŞİD ideolojisi İslami bir halifeliği kurmak için şiddete izin verir.
Sosyal ağlarımız (Networks) ve radikalleşme
Son olarak, örneklerimizdeki üç karakter paylaştığı şeylerle yalnız olmadıklarını görmek isterler. Önemli olmak için başkalarının da size önemli olduğunuzu hissettirmesi gerekir. Bir gruba girerek kendinizi önemli hissedersiniz. Böylece radikalleşme aracı olarak en son sosyal ağları sayabiliriz. Çoğu durumda insanlar başkalarından destek alarak radikalleşmeye başlarlar.
Maria aslında radikal bir gruba aşık olmuştur. Vicente arkadaşlarıyla birlikte hareket ettiği için radikalleşmiştir ve Abu da sonunda terörist bir gruba katılmıştır. Her biri farklı bir şekilde radikalleşmiştir, ama hepsinin ortak bir yönü vardır. Hepsi de önemli olmak istemektedirler ve şiddeti haklı gösteren bir hikayenin içinde yer alırlar ve radikalleşmeyi beraberinde getiren bir grupta bulunurlar.