PERMA Modeli - Bilimsel Bir Mutluluk Teorisi

Olumlu ya da olumsuz olmasından bağımsız olarak duygularınızı sahiplenmek, bu yaptığınız şeyin sonucu mutluluk olduğu sürece önemli bir tavır. Ancak, hayattan memnuniyet düzeyinizi artırmanın belli yolları olduğunun farkında olmak da bir başka önemli boyut. Örneğin Martin Seligman’ın modeli olan PERMA, bu anlamda incelemeye değer bir konsept.

Dahası, bu model çerçevesinde belirlenmiş beş faktörün nitelik ve niceliklerini zenginleştirerek hayatınızdaki mutluluk ve refah seviyeniz büyük ölçüde değişebilir. İlk bakışta inanılmaz görünüyor olablir, ancak Seligman bu modeli bu özel amaç için geliştirmiş. Bahsettiğimiz bu modelin ne olduğunu ve daha mutlu olmak için bunu pratikte nasıl uygulayabileceğinizi öğrenmek için bugünkü yazımızı okumaya devam edin.

“Gerçek mutluluğa giden yol, kendinizi başkaları ile kıyaslayarak değerlendirmekten değil, çıtayı kendi kendinize yükseltmekten geçer.”

– Martin E.P. Seligman

PERMA Modelinin içeriğini keşfetmek

Kimileri tarafından pozitif psikolojinin babası olarak kabul edilen Martin Seligman, mutluluk teorisi olarak da adlandırılan bu modeli geliştirdi. Bu model, insanların daha mutlu olmak için özgürce neyi seçtiklerinin de bir açıklaması.

Görünüşe göre, bu model, mutluluk için üç yaşam tarzını öneren modelin de bir uzantısı. Buna göre Seligman, ilk başta, mutluluk yoluna çıkmak için üç yol düşündü. Aslında, bu yollar, PERMA modelinde ifade edilen faktörlere de oldukça benzerler.

• Öncelikle keyifli yaşam, bugüne, geçmişe ve geleceğe dair olumlu duyguları çoğaltmayı hedefler.
• İyi yaşam, hayatın akışı içerisinde olumlu deneyimler yaşamak için potansiyelinizi ortaya koymakla ilgili.
• Nihayetinde, anlamlı bir yaşam, kişisel dünyanın da ötesine geçen hedeflerin geliştirilmesini ortaya koyar.

PERMA ise, bu teorinin temelini oluşturan beş faktörün İngilizce isimlerinin baş harflerinden yapılmış bir kısaltmadan oluşuyor. Takip eden bölümde, bu beş faktörü daha ayrıntılı olarak inceliyor ve okuyor olacaksınız. Her biri üzerinde çalışmanın ve hayatınızın içerisinde bu faktörleri geliştirmenin iyimserlik, motivasyon ve memnuniyet seviyenizi artırmanıza yardımcı olacağını unutmayın. Ancak, bu faktörler aşağıdaki koşulları karşılamalı tabii ki:

• Refah seviyenize katkıda bulunmaları gerekir.
• Bir kişinin refah ve mutluluğunu desteklerken diğer değişkenlerden herhangi birine ulaşmak için bir yöntem olarak kullanılmamaları gerekir.
• Son olarak, bu modeldeki diğer değişkenlerden bağımsız olarak ölçülmeli ve tanımlanmalılar.

Seligman’ın dediği gibi, hepsinin üzerinde aynı seviyede çalışılmamalı ve bu boyutların geliştirilmesi asla bir görev gibi algılanmamalı. Bu faktörler arasında kendinizi en iyi tanımlayanlarla ilgili daha derine gitmelisiniz. Seligman, bu modelin, sadece mutlu insanların ne yaptığının bir açıklaması olduğunu ifade ediyor; yani, bu bir mutluluk reçetesi değil aslında.

P: (Positive Emotions) Olumlu Duygular

Bu kısım, olumsuz duyguları kamufle etmekten değil, olumlu duyguların artırılmasından ibaret. Bu olumlu duygular, sadece ve sadece olumsuz olanların üstesinden gelmek için araçlar olarak kullanılırlar.

Olumlu duygular, yaşamdan tatmin olmanıza ve böylece olumsuz koşullara rağmen hayata karşı pozitif bir tutum içerisinde kalmanıza izin verir. Bu duygulara bazı örnekler sevgi, huzur, tamamiyet ve keyif olabilir.

E: (Engagement) Angaje olmak

Bu boyut ise, uyumu sağlamak ve hayatın akışına veya optimal anlamdaki aktif yaşam tarzına dönmek için kendi iradeniz ve gücünüzle yapmanız gereken bir anlaşma hali.

Hayatın bu akış durumu veya akışın içerisinde olma hissi, genellikle, çevrenizdeki faaliyetlere katılım sağladığınızda hissettiğiniz bir şey. Diğer bir deyişle, gerçekten de çevrenizde olup bitenlere odaklanırsınız ve zamanın durduğu hissini yaşadığınız noktaya ulaşırsınız. Gördüğünüz gibi, bu boyut, kendinizi bir akış durumuna götüren etkinlikleri aramaya adamakla ilgili.

R: (Relationships) İlişkiler

Sosyal varlıklar olan bizler için ilişkiler, refahın ve mutluluğun vazgeçilmez ana kaynakları. Bunun nedeni, ilişkilerin, bir destek ve koruma kaynağı oluşturması.

Tatmin edici ilişkiler, doğru gelişim için de bir tür zorunluluk, bu nedenle aileniz, arkadaşlarınız ve iş arkadaşlarınızla ilişkilerinize dikkat etmelisiniz. Bu faktör, sosyal ilişkilerin iyileştirilmesi anlamına geliyor, bu nedenle sosyal becerilerinizin ve araçlarınızın gelişimini de yaşam tarzınıza dahil etmelisiniz.

M: (Meaning and purpose) Anlam ve amaç

Bu nokta, kendi bireysel hedeflerinizin ötesine geçen bir biçime yaşamın anlamını bulmakla ilgili. Bu anlamda, bir amaç belirlerken, kendinizin ötesine geçmelisiniz. Yani, bulacağınız anlam ve amaç, dünya için neler yapabileceğinizle ilgili olmalı.

Böylece, tüm hedefleriniz ve başarılarınız çok daha yüksek bir hikayeye sahip olacak ve onlara daha fazla sosyal değer ve ahlaki boyut katacaktır.

A: (Accomplishment) Başarı ve başarıya ulaşma duygusu

Bu boyut da, yetkinlik hissinizi ve gerçekleştirirken de özerklik seviyenizi artıran hedefler belirlemekle ilgili.

PERMA Modelinin hayata geçirilmesi

Örneğin, olumlu duygular modülü üzerinde çalışmak için, sizi mutlu eden herhangi bir durumu hayal etme egzersizi yapın.

Kendini adamak veya angaje olmak boyutuna gelince, sizi genellikle hayatın içerisine sokan faaliyetlerin bir listesini yapmalısınız. Ardından, haftalık, aylık veya yıllık olarak (olanaklarınıza da bağlı olarak tabii) bunları yapmak konusunda kendinize söz verin.

Bunun yanında, sosyal ilişkileri geliştirmek için yapmanız gereken ilk şey onları değerlemek. Bunun nedeni, niceliklerini ve niteliklerini keşfetmenin, hangilerinin daha fazla dikkat ve çalışma gerektirdiği ve size en iyi gelecek ilişki modellerinin nerede olduğunu anlamak konusunda size ipuçları vermesi.

Son olarak, hayatınızda bir anlam bulmanın iyi bir yolu, her gün kendinize aşağıdaki gibi basit sorular sormak: Amacım nedir? Neden buradayım? Dünyada yer alma şeklimi nasıl daha iyi hale getirebilirim? Daha sonrasında, bu sorulara cevap vermek, büyük olasılıkla daha büyük anlam taşıyan faaliyetlere dahil olma arzunuzu da uyandıracaktır.

PERMA Modeli ile ilgili son notlar

Ne kadar küçük olursa olsun başarılarınızın farkında olmak, kendini bir bütün olarak hissetmenin ve motive olmanın harika bir yolu. Aslında, bu başarılar, hedefler belirlemeye devam etmeniz ve onlara ulaşmak için çabalamanız konusunda sizi daha çok teşvik eder.

Gördüğünüz gibi, bu model, uygulaması oldukça kolay bir model ve göreceksiniz ki size birçok faydası var. Şimdi, bugünkü makalemizi okuduktan sonra, bu tüyoların hepsini teker teker uygulamaya koymak ve bu anlamda kendinize fayda sağlamak tamamen size kalmış. Kendiniz üzerinde çalışmayı unutmayın. Bunun çok faydasını göreceksiniz!