Nörodejeneratif Hastalıklar Uyku Bozukluklarından Nasıl Etkilenir?
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Andrés Navarro Romance
Nörodejeneratif hastalıklar merkezi sinir sistemindeki nöronların çalışmayı bıraktıkları veya yavaşça öldükleri, farklı nörolojik işaretlere ve semptomlara sebep olan durumlardır.
Bu durumlar zaman geçtikçe kötüye gitme eğilimindedir ve tedavileri yoktur. Genetik bir bileşen, bir tümör veya felç dolayısıyla ortaya çıkabilir. Ayrıca, bu hastalıklar çok alkol alan insanlarda ve belirli virüs ve toksinlere maruz kalan insanlarda daha sık görülür.
Uyku bozuklukları da ortaya nörodejeneratif hastalıklar çıkmasına sebep olabilir. Toronto Üniversitesinde yapılan bir araştırma, REM uykusu bozukluklarının nörolojik bozuklukların erken belirtilerinden biri olabileceğini gözler önüne sermiştir.
Rüya Görmekle İlgili Her Şey
60’lı yıllardan beri bilim insanları rüyaların REM uykusu sırasında gerçekleştiğini ve beyin sapının rüyaları kontrol etmenin anahtarı olduğunu iddia etmektedirler. Beynin bu kısmı uyanık durumdan uyku durumuna geçiş yapmak için hipotalamus ile iletişim kurar, bunun tam tersi de aynı şekilde gerçekleşir.
Böylece, glutamaterjik SubC hücreleri (REM uykusu ve REM olmayan uyku arasındaki geçişi düzenleyen hücreler) bir zincir reaksiyonu başlatır. Bu hücreler isimlerini beynin ait oldukları kısmından alırlar: subcoeruleus nükleus, ya da SubC. Bu reaksiyon GABA nörotransmitterinin salgılanmasına neden olur, bu da aynı anda hem hipotalamustaki hem de beyin sapundaki aktivite seviyesini azaltır. Hatta, GABA nöronları REM uykusunu kontrol etmekle, spesifik olarak derin uyku sırasındaki kas felcini kontrol etmekle sorumludurlar.
Bu hücreler aktif hale gelmeye başladığında REM uykusuna hızlı bir geçiş yaşanır. Beyin sapı kasların gevşemesi ve uzuvların hareket etmemesi için sinyaller gönderir. Araştırmacılar, bunu da akılda tutarak, katapleksi, narkolepsi ve REM uykusu davranış bozukluğu gibi REM uykusu bozukluklarını incelemeye başlamışlardır.
REM Uykusu Davranış Bozukluğu
REM uykusu davranış bozukluğundan muzdarip olan insanlar hala rüya görmelerine rağmen uzuvlarını hareket ettirirler ve hatta yataklarından bile kalkarlar. Bazı hastalar konuşabilir veya bağırabilir bile.
Doktorlar bu patolojik durumdan muzdarip olan insanların kendilerine ve etraflarındaki diğer insanlara bir tehlike haline geldiğini söylerler. Bazen, kendi kendilerine veya yanında uyudukları insana zarar vermeleri gibi negatif sonuçlar bu tanının koyulması gerektiğine işaret edebilir. İyi haber şu ki, REM uykusu davranış bozukluğu çoğunlukla tedavi edilebilir bir problemdir.
Uykunun Aşamaları
Uykunun farklı aşamaları vardır: uyanma, REM uykusu ve REM olmayan uyku. Her aşamayı tanımlayan birçok özellik vardır. REM uykusu davranış bozukluğunu anlamak için bu aşamada olan şeyleri bilmek son derece önemlidir.
Bu aşama sırasında, beynin elektriksel aktivitesi uyanık olduğunuz sıradaki aktivitesine benzerdir. Ancak, beyninizdeki nöronlar REM sırasında uyanıklıkta olduğuna benzer şekilde çalışsa da, REM uykusu geçici bir kas felci de içerir.
Narkolepsi, parasomni ve REM uykusu davranış bozukluğu gibi bazı uyku bozukluklarında bu farklı aşamaların arasında neredeyse hiçbir fark yoktur. Bu olgunun sebebi henüz tam olarak açık olmasa da uzmanlar, uyku aşamalarını ayıran “nörolojik bariyerlerin” olması gerektiği gibi çalışmadığına inanır.
Bundan dolayı, çoğu insan hareketli rüyalar gördüklerinde bile vücutlarını hareket ettiremezler. Ancak, REM uykusu bozukluğundan muzdarip olan insanlar uyurken kas felci geçirmez, dolayısıyla şiddetli rüyalar görürken vücutlarını hareket ettirebilirler.
REM Uykusu Bozuklukları ve Nörodejeneratif Hastalıklar İle Olan Bağlantıları
Araştırmacılar son derece ilginç bir keşif yapmıştır: REM uykusu bozuklukları yaşlı insanlarda ortaya çıkma eğiliminde olan birkaç nörodejeneratif hastalık ile bağlantılıdır. Bu bulgular, nörodejeneratif süreçlerin REM uykusu sürecini ve daha spesifik olmak gerekirse SubC nöronlarını etkilediğini göstermiştir.
Ayrıca, araştırmacılar REM uykusu davranış bozukluğundan muzdarip olan insanların %80’inden fazlasının sonuç olarak Parkinson hastalığı ve Lewy vücut demansı gibi sinükleinopatiler geliştirdiğini gözlemlemişlerdir.
Bu araştırma, uyku bozukluklarının 15 sene sonra ortaya çıkabilecek nörodejeneratif hastalıkların erken bir belirtisi olabileceğini öne sürmektedir.
Ayrıca bahsetmek gerekir ki, hem Parkinson hastalığı hem de Lewy vücut demansı alfa-sinüklein proteininin intranöral şekilde anormal miktarda birikimi ile ilgilidir. Bundan dolayı araştırmacılar bu proteinin incelenmesinin nörodejeneratif hastalık gelişimini engelleyebilecek nöron koruyucu tedavilerin hangileri olduğunun bulunmasına yardım etmesini beklemektedir.
Ayrıca uzmanlar, kansere eğilimli olan hastalarda olduğu gibi, REM uyku bozukluklarına tanı koyulmasının da daha ciddi nörolojik durumlar oluşmaya başlamadan nöronal sağlığı korumak adına alınacak önleyici aksiyonlara da yol açabileceğini iddia ediyorlar.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.