Nico Frijda'ya Göre Duyguların 7 Yasası
Psikolog Nico Frijda, prestijli bir araştırmacıydı. 2006 yılında, ona göre duyguların ne olduğunu açıkladığı duyguların kanunları adında bir makale sundu. Duygular hakkında sabit kalıplar kurmayı amaçladı.
Duygular, sınıflandırılması zor olan gerçekliklerdir. Ortak duygusal kalıpları bir kişiden diğerine bulmak daha da karmaşıktır. Ancak, kapsamlı araştırmalar yapan Frijda, evrensel olarak uygulanabilecek genel kurallar bulunduğunu ileri sürdü.
Araştırmacı, tüm kurallarda olduğu gibi, duygunun kanunlarında da istisnaların bulunduğuna dikkat çekti. Ancak, onun görüşüne göre, sabit kalıplar, sapmalardan daha fazladır. Frijda, 12 duygu kanunu oluşturmuş olsa da, onları bu yazımızda yedi tane ile açıklayabiliriz. Bu kanunları aşağıda bulabilirsiniz.
“Küçük duyguların hayatımızın büyük kaptanları olduğunu ve bunlara farkında olmadan itaat ettiğimizi unutmayalım.”
– Vincent van Gogh
1. Durumsal anlam, duyguların ilk kanunu
Frijda için, duygular belirli durumların sonucudur. Kendiliğinden ortaya çıkmazlar, başlangıç noktası olmaksızın, belirli senaryolardan türetilirler. Bu senaryolar sadece hayal gücünde olduğu kadar, her zaman gerçek durumlarla ilişkilidir.
Bu nedenle, iki benzer durum aynı tip duygusal tepkiyi üretebilir. Böylece, bir kayıp üzüntü ve mutluluğa yol açar. Ne tür bir kayıp ya da kâr olduğu önemli değildir, duygusal tepki her zaman aynıdır.
2. Görünen gerçeklik
Bu, en ilginç duygulardan biridir. İnsanların gerçek olarak düşündüklerimize duygusal olarak tepki verdiğini kabul eder. Gerçek olana değil, bu kalitede olduğunu düşündüğümüz şeyler için bunu yaparız.
Duygulara yol açan gerçekliğin kendisi değil, gerçekliğin yorumladığımız şeklidir. Örneğin bir filmi izlerken ağlayabiliriz ya da aslında orada olmayan bir tehlikeyi hayal ederken korkmaya başlayabiliriz.
3. Değişim, alışkanlık ve karşılaştırmalı duygu
Bu durumda üç duygu yasası vardır: değişim, alışkanlık ve karşılaştırmalı duygu. Alıştırma kanunu, her zaman şartlarımıza alıştığımızı ve onları “normal” olarak görmeye başladığımızı söylüyor. Her zaman karşılaştığımız uyaranlara karşı oluşturduğumuz duygusal cevap yoğun değildir.
Karşılaştırmalı duygu yasası, her zaman için bilinçli ya da bilinçsiz olarak, verdiğimiz duygusal tepkilerin yoğunluğunu karşılaştırdığımızı gösterir. Ve değişim kanunu, yeni bir şey karşısında, verdiğimiz duygusal cevabın daha yoğun olduğunu gösterir.
4. Hedonik asimetri
Bu en şaşırtıcı duygu yasalarından biridir. Olumsuz durumlara alışmanın daha zor olduğunu düşünün. Bu durumda duygusal cevabımız, alışkanlık yasasının direnci ve göreceli uygulamasıdır.
Olumlu durumlar gerçekleştiğinde ise bize tam tersi olur. Onlara çok daha kolay alışırız. Bu nedenle, alıştığımız için, pozitif duygular ortadan kalkana kadar her defasında daha az yoğun hissedilme eğilimindedir.
5. Duygusal momentumun korunumu
Olumsuz deneyimler duygusal güçlerini uzun süre korumaktadır. Ürettikleri etki birkaç yıl sürebilir. Durum zaten ortadan kalkmış olmasına rağmen, duygular mevcut kalır.
Bu durum benzer bir durum ortaya çıkana kadar değişmeden kalır ve olumlu bir şekilde yeniden değerlendirilebilir. Yani, yaşama geri dönüp sorunu doğru bir şekilde çözmelisiniz, böylece olumsuz duygular ortadan kaybolacaktır.
6. Kapanış ve sonuçları için bakım
Kapanış yasası, duyguların mutlak bir gerçeklik fikri yaratma eğiliminde olduğunu söylemektedir. Bir duygu yoğunluğu çok fazla olduğunda, her şeyi beyaz ya da siyah olarak görürüz. Sorunun sadece bir tarafını takdir edebiliriz.
Duyguların bir diğer kuralı da sonuçlara dikkat etmektir. Bu, insanların neden olabileceği sonuçlara bağlı olarak duygularını modüle etmeyi başardıklarını gösterir. Örneğin, çok fazla öfke hissedebilirsiniz, ancak meydana gelebilecek sonuç ciddi değilse, saldırı yapmazsınız.
7. En hafif yük ve en büyük kazanç
Daha hafif yük yasası, insanların durumları farklı bir şekilde yorumladıklarında duygularını değiştirebileceğini söylemektedir. Bir insan, olumsuz duygulardan uzaklaşmalarına yardımcı olan düşüncelere sarılmaya eğilimlidir. Örneğin, “bu kötü durum benim başıma geldi ancak bu ilerde daha güzel şeyler olacağı anlamına gelebilir”.
En büyük kazanım kanunu, duygusal bir fayda elde etmek için durumları yeni bir bakış açısıyla tekrar yorumlamaya çalıştığımızı göstermektedir. Örneğin, yükseklikten korkuyoruz ve yükseklerde oynayanların gerçekten sorumsuz olduğunu varsayıyoruz.
Frijda’nın yazdığı duyguların yasaları, insan duygularını anlamadaki uzun vadeli çalışmalara büyük bir katkıda bulunmaktadır. Frijda bunları yasa olarak kabul etmesine rağmen, gerçekte psikoloji okulları onları böyle kabul etmemiştir. Ancak, bu doğru olan sonuçları değiştirmemektedir.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.