Narsisizmin Farklı Yüzleri

tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Raquel Lemos Rodríguez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Tüm ihtiyacımız olan, kendimize değer vermek ve güven duygumuzu pekiştirmek için uygun miktarda öz güvene sahip olmaktır. İşte bu düşünce tarzıyla yaşayan narsist insanlar, bu temel fikir doğrultusunda son derece yüksek öz güven duygusuyla büyürler. Oysa ki derinlerde son derece güvensiz bir kişiliğe sahiptirler. Bu yazımızda, narsisizmin farklı yüzleri ve yönlerini inceleyeceğiz. Bu sayede, gerek kendimizde gerekse etrafımızdaki insanlarda bu özelliklerin var olup olmadığını daha kolay bir biçimde anlama şansına sahip olabileceğiz.

Narsist insanların temel özelliği, kendi benliklerinin hayatlarında son derece büyük bir yer kaplamasıdır. Bu tür insanların algısına göre diğer kişilere ayırdıkları alan ve önem de bir o kadar küçük bir yer tutmalıdır. Bu durum, Narsist Kişilik Bozukluğu adlı bir tezde de belirtildiği üzere empati duygusuyla yakından ilgilidir. Aslında diğer insanlar, narsist yapıya sahip kişileri son derece ben merkezli insanlar olarak görürler. Bu özellikleri ile narsist kişiler, yalnızca kendilerine hayranlık duyulmasını, başarılarının övülmesini ve diğer insanların onları en iyi olarak görmelerini bekler ve arzularlar.

Narsist insanların kişilik anlamında diğer insanlardan beslenerek yaşadıklarını söyleyebiliriz. Eğer bu insanlara kimse hayranlık duymaz, onları övüp yüceltecek kimse olmazsa, sahip oldukları güç de azalacaktır. O zaman da, çok korktukları kendine güvensizlik duygusu ile yüzleşmek durumunda kalacaklardır. Bu nedenle narsisizmin yüzleri, aslında bu olasılıktan kaçınmak için kullanılan birer maske özelliği taşımaktadır.

Zayıf Narsistler

Narsisizmin takındığı ilk yüz, diğer insanlara karşı savunmasız ve kırılgan bir imaj çizen kişilerin kullandığı yöntemdir. Ancak aslında bu yüzün arkasında bir alarm durumu, korkunç derecede bir korku ve yakınında her kim varsa onları maniple etme çabası yer almaktadır.

• Muhtaç narsist: Yaşadığı terk edilme korkusu, birlikte olduğu ve bu durumdan sorumlu tuttuğu kişiye karşı sürekli bir kapışmaya neden olan bir çeşit boşluğa düşme hissine neden olur. Karşısındaki kişiyle ilişkisi ilerledikçe duygusal yönden talepleri de artar. Bu aşamadan sonra da, o kişi tarafından terk edilmemek için sürekli olarak onu maniple etmeye başlar. Sürekli bir sevgi arayışındadır ve karşısındaki insanın ilgi odağı olma çabası içerisindedir.
• Mağdur narsist: Çektiği sıkıntı ve acıları kullanır. Bu şekilde başkalarından destek ve ilgi beklemesini haklı nedenlere dayandırmış olur. Ancak hiç kimse onun bu beklentilerini karşılama ve onu tamamen tatmin etme başarısını gösteremez. İhtiyaç duyduğunda diğer insanların ona destek vermemesi nedeniyle, bu insanların kendilerini suçlu hissetmelerini ve bu biçimde ona bağlı kalmalarını sağlamaya çalışır.

Gördüğümüz gibi, bu tür narsist kişilerin içlerinde doldurmayı başaramadıkları büyük bir boşluk bulunmaktadır. Bu nedenle, diğer insanların ilgi ve sevgisini kazanmak için çeşitli manipülasyon yöntemleri kullanırlar. Bu tür kişiler, çevrelerindeki insanlara son derece zararlı ve yıkıcı etkilere sahip ilişkiler kurarlar.

Zararlı Narsistler

Bir önceki başlık altında incelediğimiz zayıf ya da kırılgan yüzlü narsistler, diğer insanların dikkatlerini çekerek ilgi odağı olmak için kırılganlık özelliğini kullanırlar. Diğer bir tür olan zararlı narsistlerin ise başka yüzleri bulunmaktadır.

• Kinci narsist: Diğer insanları yalan söyleyerek, karalayıp itibarsızlaştırarak ve ezerek ortadan kaldırmaya çalışır. Kendisini gölgede bırakabilecek hiç kimseye tahammül edemez. Bu nedenden dolayı, kendileri için bir rakip olarak algıladıkları kişileri aşağılamaya ve bu insanların kendilerine olan güvenlerini yerle bir etmeye çaba gösterirler.
• Hilebaz narsist: İlk bakışta son derece kibar ve arkadaş canlısı bir insan olarak görünür. Ancak bu yüzü sadece bir maskedir. Dışarıdan görülen bu güzel yüz, etrafındaki insanlardan daha etkin bir biçimde faydalanabilmek için kullandığı etkili bir silahtan başka bir şey değildir.
• Düşmancıl narsist: Yakınlarında bulunan kim olursa olsun, onları silip yok etmek için kullandığı en önemli silahı kullandığı kelimeleridir. Ona karşı yöneltilmiş olan her sözcük, kullanıp kendisi için değerlendireceği kişisel bir saldırı niteliği taşır. Öfkesi, tahmin edileceği üzere ancak ve ancak abartılı bir şekilde övülürse dinecektir.
• Zorba narsist: Diğer insanlara hakim olup onlar üzerinde baskın olmadan bir ilişki kurması mümkün değildir. Kendisinin daha iyi olduğunu ve diğer tüm insanların ona göre daha aşağı seviyede olduklarına inanır. Öyle ki bu insanları adeta birer eşya olarak görür. Baskın tutumunu etrafındaki insanlara sahip olma duygusuna kapılacak seviyede bir suistimal seviyesine kadar taşır.

“Güneşin, onun ötmesi için doğduğuna inanan bir horoz gibiydi.”

– George Eliot

Narsisizmin Diğer Yüzleri

Yukarıda açıkladıklarımız dışında narsisizmin başka yüzleri de bulunmaktadır. Örneğin narsist özelliği, kendi görünüşleri ile çok fazla zaman harcayan insanlarda da görürüz. Sosyal platformlardan ya da eğitmeninden alacağı övgü dolu sözler narsist duyguların beslenmesine ve artmasına neden olur. Ayrıca narsist insanlar, kimi zaman sadece sahip oldukları görüntü ile her şeyi (örneğin bir eş ya da bir işi) elde etmeyi hak ettiklerini düşünebilirler.

Bunun dışında kendilerini insanüstü birer bilge kişi olarak gören, sonsuz bir bilgelik ve eğitici bir potansiyel ile dolu olduklarını düşünen narsistler bulunmaktadır. Bu durum, diğer insanlardan daha üstün olma (ya da daha aşağıda olma hissi ile savaşma) duygularını kabartır. Etraflarındaki insanlar istemese de onlara “yardım” etmek isterler. Ancak bu yardımlarının karşılığını da bir şekilde alırlar.

Son olarak, gerçekte hiçbir zaman elde edemedikleri (en azından kendilerinin ifade ettiği tarzda) başarılar ile övünen narsist tipi bulunmaktadır. Bu tür insanların amacı diğer kişilerin hayranlığını kazanmaktır. Etraflarındaki insanlar, bu kişinin yalan söylediğini keşfettiğinde, genellikle hayranlıkları tam tersi bir duyguya dönüşür. Bu yüzden, bu narsist tipindeki kişiler sık sık arkadaş çevrelerini değiştirir ve ezbere bildikleri hikayeleri bu yeni çevrelere anlatarak onların hayranlıklarını kazanmaya çalışırlar.

Yazımızda da gördüğümüz gibi, narsisizmin tanıyıp farkına varmamız gereken birden fazla yüzü vardır. Çok ciddi eksikliklere sahip olsalar da, bu tür insanların çevrelerinde bulunan kişiler için önemli zararlara neden olabileceklerini asla unutmamalıyız. Bu nedenle, bir kişinin bu tür özellikler taşıdığını anlar anlamaz hemen gereken önlemleri almalıyız. Bu insanların değişmeye çalışmaları ya da bir psikologa görünmeleri, orta vadede gerçekleştirebilecekleri hedefler arasında değildir. Narsistler, diğerlerinin hatalı olduğuna, kendilerininse hep en iyi olduklarına inanırlar. Yani onlara göre diğer insanlar onların yerini almak isterler ve bu yüzden de narsistler her zaman mağdur durumundadırlar.