Marihuana'nın Beyin Üzerindeki Etkilerini Biliyor Musunuz?
Marihuana içtikten birkaç dakika sonra, kalp atışınız artar, kan damarlarınız genişler, gözleriniz kızarır ve kan basıncınız yükselir… Marihuanın etkilerinin vücudunuzda değişikliklere neden olduğu oldukça açıktır.
Ancak marihuana içmek sadece fiziksel bir düzeyde etkilere yol açmaz. Aynı zamanda tüketicileri zihinsel olarak da etkiler. Marihuananın beyin üzerindeki etkileri hakkında bolca bilgimiz var. Bugün marihuananın ne olduğunu ya da ne yaptığını bilmeyen çok az kişi var. Yine de, bu maddenin tam olarak ne olduğunu hatırlamak önemlidir.
Marihuana nedir?
Marihuana ya da cannabis, kenevir bitkisinin kuru yaprakları ve çiçeklerinin yeşil ya da grimsi bir karışımıdır. Bu maddenin iki yüzden fazla ismi var. İnsanlar da bu maddeye pek çok farklı isim veriyor.
Marihuana, Meksikalıların kenevir bitkisine verdiği isimdir. Bu Moraceae (beyaz dut) ailesinin bir türüdür ve sıska bir ısırgana benzer. Yaklaşık 1,8 metre uzunluğundadır ve sıcak olan herhangi bir yerde yetiştirilebilir. Kenevir uzun bir tarih ve geleneğe sahip bir bitkidir ve birçoğu özellikleri nedeniyle kullanır. İnsanlar bunu rekreasyonel (ilaçlar), tıbbi ve endüstriyel olarak (hammadde olarak) kullanırlar.
Marijuana essen Orta ve Güney Asya’ya aittir. Asurlular bu maddeyi dini törenler için kullanıyordu ve buna “qunubu” adını verdiler. Cannabis’in tüm dünyada dini törenler sırasında kullanımı çok eskiye gitmektedir.
Tetrahidrokanabinol – cannabisteki birincil psikoaktif bileşik
Marihuanadaki ana aktif kimyasal THC’dir (kimyasal ismi (-) – trans-Δ⁹-tetrahidrokanabinol). THC, marihuanadaki birincil psikoaktif bileşik ve bu bitkide bulunan 80’den fazla farklı kanabinoidden biridir. Aslında THC marihuanada en bol bulunan kanabinoiddir.
Marihuanayı ister tüttürerek isterse vape yöntemiyle tüketin ya da yutun, kanabinoidler beyin ve vücuttaki farklı reseptörlerle etkileşime girer. Bu reseptörler endokannabinoid sistemin bir parçasını oluşturur. Bu etkileşim sayesinde esrar kullanımı tüketiciler üzerinde farklı etkilere sahiptir.
THC, esrarda bulunan ve bitkide bulunan 80’den fazla farklı kannabinoidden biri olan birincil psikoaktif bileşiktir.
Bazı sinir hücrelerinin zarları THC’yi koruyan protein reseptörlerine sahiptir. THC bu reseptörlerle reaksiyona girdiğinde, vücutta çeşitli etkiler üretir. Diğer duyularla birlikte coşkunluk, rahatlama, neşeye neden olabilir. Şirketlerin endüstriyel kenevir üretmek için kullandıkları esrar türleri de var. Bunlar % 1’den az THC içerir ve eğlence amaçlı kullanıma uygun değildir.
Marihuananın ana etkileri
İnsanlar zihin ve vücut üzerindeki etkisi nedeniyle binlerce yıldır marihuana kullanıyorlar. Bu maddenin beyindeki etkileri, algıda genel bir değişim, coşkunluk ve daha iyi bir ruh hâlidir.
Aynı şekilde, marihuana kullanımı iştahı artırır ve kullanıcıya “kafası güzel olma” hissini verir. Anında görülen yan etkiler kısa süreli hafıza kaybı, ağız kuruluğu, gözlerde kanlanma, azaltılmış motor becerileri ve anksiyeteyi içerir.
Uzun vadede, marihuana zihinsel kapasiteyi azaltabilir ve bağımlılığa neden olabilir. Marihuananın ilk etkisi iki ila sekiz saat arasında sürer. Marihuana içiyorsanız, etkisini hissetmek sadece birkaç dakika alır. Yutarsanız, etkiyi hissetmek 30 dakika ila bir saat arasında sürebilir.
Esrarın beyindeki etkileri algıda değişimlere neden olur.
Amotivasyon sendromu
İnsanlar çoğu zaman marihuananın zararsız bir uyuşturucu olduğunu söylüyorlar. Ancak bu maddenin birçok olası olumsuz etkisini göz ardı etmemeliyiz. Küçümseme eğilimi gösterdiğimiz bu etkilerden biri, amotivasyon sendromudur. “Amotivasyon” kelimesi, bir marihuana bağımlısını “sosyal bakımdna tecrit edilmiş biri” olarak değerlendirmemize neden olan her şeyi ifade eder.
Psikolog Vallejo-Najera’ya göre, amotivasyon sendromu yaşanırken bir kişi aşağıdaki dört aşamadan geçebilir:
- Coşkunluk. Rahatlama ve mutluluk hissi. Diyaloğa eğilim. Fantezinin uyarılması.
- Dürtüsel halüsinasyon. Fanteziler halüsinasyonlara dönüşür, bu da mekân ve zaman duygusunun kaybıyla çakışır. Bu aşama oldukça duygusaldır. Ruh hali değişir. Marihuana kullanımına alkol eşlik ediyorsa, bu aşama daha da derindir.
- Mutluluk. Zevk, huzur ve sakinlik hissi. “Ne arzu ne de korku”. Kişi yavaş yavaş uyur.
- Uykululuk ve halsizlik. Bu, yukarıdakilerden hemen sonraki aşamadır. Kişi birkaç saatliğine tamamen güçsüz düşer.
Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre marihuananın etkileri
Subjektif etkiler, inhalasyondan bir dakika sonra başlar. Marihuananın maksimum etkileri içtikten 30 dakika sonra gerçekleşir. Bu, maddeyi içen kişinin öznel düzleminde de geçerlidir. Marihuana içildiğinde etkiler yaklaşık dört saat sürebilir. Yutulmuş esrarın etkileri sekiz saat sürebilir. Kullanıcıların çoğunun dikkat çektiği şey, değişmiş zaman duygusudur. İnsanlar marihuana kullandığında, her şey normalden daha uzun sürer.
Marihuananın çok dikkat çekmeyen etkilerinden biri de amotivasyon sendromudur.
Kullanıcılar ayrıca yüksek sesli işitsel hassasiyet ve müziği daha fazla beğenmelerindne söz ediyor. Bazı insanlar sübjektif bir dokunuş hissi, tadı ve kokusu hissinden söz ederler. Genel olarak, marihuana’nın beyindeki etkileri tüketicinin nasıl içtiğine ve içerdiği THC’ye bağlıdır. Tetrahidrokanabinol suda çözünmez. Bu nedenle kullanım seçenekleri, yutma ve inhalasyondur.
Marihuana tüketiminin ciddi etkileri
Şiddetli zehirlenme durumunda, paranoid düşünceler, sanrılar, halüsinasyonlar, duyarsızlaşma, sanrılar, akıl karışıklığı, ajitasyon ve kaygıya neden olabilir. Ayrıca ajitasyon ve şiddetli heyecanla birlikte çılgın düşünceler ve şaşkınlığa da neden olabilir. Bu etkiler birkaç saat sonra geçecektir.
Marihuananın şiddetli zehirlenme sırasında beyin üzerindeki etkileri halüsinasyonlar, paranoid düşünceler ve hezeyana neden olabilir.
Tüketicinin kişiliği de, marihuananın beyinde yarattığı etkide rol oynar. Endişe, korku ve paniğe kapılan insanlar şiddetli psikolojik reaksiyonlara yaşayabilirler. Sarhoş olma, depresyona girme ve geri çekilme eğilimindedirler.
Gerçek şu ki, uyuşturucu tüketimini hafifçe almamalıyız. Bu yüzlerce yıldır bilinen marihuana gibi bir ilaç için bile geçerlidir. Uyuşturucu tüketimi genç insanlar arasında zihinsel sorunları artırmıştır. Esrar kullanımının psikotik bir olay olasılığını artırdığını düşünürsek bu özellikle endişe verici bir durumdur. Ayrıca anksiyete ve panik ataklarda artışlar, sürekli ilaç kullanımı ile ilgilidir.
Kaynakça:
- Cáñamo, “revista oficial de la cultura del cannabis”, varios números, editada en Barcelona, España.
- Valbuena, A., Las toxicomanías, problemas médicos y psiquiátricos, 1986.