İmdat! Yine Kıyamet Kopacak!

“Şeker istiyorum!”

Olamaz! Çocuğunuza şeker almak istemiyorsunuz ama almazsanız da biliyorsunuz ki kıyamet kopacak. Ama bir saniye, gerçekten bu durumu kontrol edemez misiniz?

Şeker olmadığını söylediğiniz zaman olacakları biliyorsunuz. Ağlayıp bağırmaya başlayan çocuğunuz şeker diye bağırıp duracak. Onunla konuşup sakinleştirmeye çalışıyorsunuz ama o kadar sinirleniyorsunuz ki siz de ona bağırmaya başlıyorsunuz. İşler çığırından çıkmasın diye ne yapabilirsiniz peki? Öyleyse yazının devamını okuyun.

Çocukların böyle kıyameti koparması normal mi?

Biz küçükken ne istediğimizi söylemek bu kadar kolay değildi. Ne kimse öğretti bunu bize ne de bunu yapmak için öz kontrolümüz vardı. Bu nedenle 18 aylık ve 5 yaş arası çocuklar beğenmedikleri kurallar için sık sık kıyameti koparırcasına bağırıp ağlıyor. Genelde bu 2-3 yaşlarında iyice zirveye ulaşıyor.

Bu bir itaatsizlik göstergesidir. Bu o yaştaki çocukların yaptığı bir şey olsa da bu kadar sık olmasını engellemek de mümkün. Aslında engellemek için hiçbir şey yoksa daha ciddi davranış sorunları ortaya çıkabilir ve çocuk büyüdükçe bunlar devam eder. Buna zıtlaşma bozukluğu ve asosyal kişilik bozukluğu da dahildir.

Çocukların çatışmaları çözmek ve istediklerini elde etmek için saldırganlığa başvurmalarını önlemek için, ebeveynlerin bir şeyi anlaması önemlidir. Ağlamak, acı çektiklerinden değil, onların istediklerini elde etmelerinin tek aracı olduğu için başvurdukları bir şey.

“Asi davranışlar zekayı ve tahrifat kararını keskinleştirir.”

– Louis de Bonald

Yok sayma: kilit nokta

Takıntınızı ortadan kaldırmak için araç takımınızda ihtiyaç duyacağınız önemli bir araç, uygun olan diğer davranışları veya tutumları güçlendirmektir. Çocuğumuzu sakin olduklarında sevdiğimizi ve çığlık atmadan bir şeyler isteyebileceğini göstermeliyiz. Bu onu daha sık yapmaya teşvik edecektir. Bir çocuk dikkatini çekiyorsa, bu tür davranışlara devam eder ve daha sık yapmaya başlar.

Bu nedenle huysuzluk ettiklerinde dikkat vermeyip iyi davrandıklarında onlara dikkat ettiğimizi göstermeliyiz. Bu geri çekilme, aşağıdaki bölümde adım adım açıklayacağımız bir yok saymadır.

Ama önce birkaç şey hakkında net olmalıyız. İlk olarak, sistematik bir şekilde kullanılması çok önemlidir. Bu huysuzluk daha da kötüleşse bile tutarlı davranmalıyız.

Bir çocuk göz ardı edildiğini algıladığında böyle olur. Anne babanın geri adım atıp atmadığını görmek için daha da büyük bir kıyamet koparırlar.

İki senaryo

Huysuzluk daha da kötüleşirse bu iki şeyden biri olur. Ya çocuğa ilgi gösteririz ya da yok sayarız. Eğer ilgilenirsek muhtemelen davranışı daha da kötüleştiririz. Bunun yerine istediğini almak için bağırıyorsun ve buna gerek yok demeliyiz.

İkinci seçenekte ise daha fazla sabır gerekiyor. Çocuğun kendi kendine bu huysuzluğuna bir son vermesini beklemeli ve bunun onu bir yere vardırmayacağını anlamasını sağlamalıyız. Böylece çocuk ilkinden çok daha farklı bir mesaj almış olur.

Çocuk bağırdığı zaman dikkat çekmediğini gördüğü zaman bu kötü davranışı giderek azalacaktır. İstediğini yaptırmak için bunu kullanmayacaktır.

Son olarak huzursuz davranışları düzeltmeden devam ettirirsek bundan kurtulmak daha da zorlaşır. Durdurmak zor ama denersek uzun sürede sonuçların kötüleşmesine engel oluruz.

“Birlikte yaşadıklarımız ve sevdiklerimiz hakkındaki tüm endişeleri bilmeliyiz.”

– Norman Maclean

Adım adım yok olma

Öz kontrol burada en önemlisidir. Bir diğeri ise rahatlatma. Daha önce bu yöntemi duyduysanız bile nasıl yapıldığını biliyor musunuz? Adım adım inceleyelim…

• Huysuzluk başladığı zaman duymazdan gelin ve ne yapıyorsanız onu yapmaya devam edin.
• Sadece bir kere yaptıklarıyla ilgili ne hissettiğimizi göstermeliyiz. “Sinirleniyorum” diyebilirsiniz mesela. Daha sonra ise nasıl davranmasını istediğimizi anlatmalıyız. (“Sakinleştiğin zaman seni dinleyeceğim.”)
• Daha sonra onu kendi haline bırakmalı ve yaşı kadar dakika sakinleşmesini beklemeliyiz. Eğer çocuk durmazsa ona bakıp konuşmadan yaptığımız işe devam etmeliyiz.
• Sakinleştiği zaman onu ne kadar sevdiğimizi söylemeliyiz.

İşin aslı kıyameti koparmaya başladıkları zaman bağırıp çağırmalarını durdurmak çok zordur. Ama eğer durmasını istiyorsak yok saymak çok önemli. Yani sabırlı olup akıllı davranmak lazım. Gelsin bir de şimdi denesinler!