Huysuz Çocuklarla Mücadele
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Gema Sánchez Cuevas
Çocuklar genelde dik başlı davranır ve kuralları dinlemek ve bu kurallara uymak istemezler. Bazıları ise anne babalarına gerçekten büyük sorunlar yaşatır. Anne babalar da doğal olarak çocuklarının bu davranışları yüzünden bunalıp yorgun düşerler. Ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişkinin olumsuz ilerlediğini görüyorsak bunun sebebi yaramazlıklarıyla bezdiren çocuklar olabilir.
Böyle durumlarda ev savaş alanına döner. Anne babalar eve adım attıkları andan itibaren soğuk terler dökmeye başlar. İçeride kendilerini bekleyen haylaz çocuklarının bitmek tükenmek bilmeyen isteklerinin başlayacağını bilirler. İstediğini yaptırmak için her yolu deneyen bir çocuktan bahsediyoruz. Ebeveyn kontrolü sağlamak için ne kadar çok uğraşırsa, bu küçük haylazlar da o kadar huysuzlaşır.
“Sınırlarını bilmeyen çocuk en sonunda tiran olup çıkar.”
Huysuz küçük tiranlar nasıl fark edilir?
Küçük tiranları yaşının gerektirdiği gibi haylazlık yapıp dik başlı davranan çocuklarla karıştırmamak gerekiyor. Yakından incelersek, erkenden yontulması gereken bazı davranışlar olduğunu söyleyebiliriz. Başka bir deyişle çocuğunuzu sağlıklı bir şekilde yetiştirmek ve bu türden davranışların önüne geçmek istiyorsanız bazı sınırlar koymalısınız. Ancak esnek sınırlar oluşturmak önemli. Bu esnek sınırlar duruma göre elbette sıkılaşabilmelidir.
Ebeveynlerin sınır koymaları gereken en önemli durum başkaldırmadır. Anne babalar çocukları onları bu savaş alanına gelmeye zorladıkları zaman kuralları uygulamak zorundalar. Kurallara uyulmaması veya cezalardan ders almadan aynı davranışlara devam edilmesi takip edilmesi gereken davranışlardır.
Aynı şekilde, çocuk anne babasını yönlendirmeye çalıştığı zamanlarda gözleri dört açmak önemli. Örneğin çocuk istediği zamanlarda televizyon izlemesine izin verilmediğinde kıyameti koparıyorsa, bu davranış daha ilk yapıldığı seferde engellenmelidir. İhmal etmememiz gereken diğer işaretler ise çocuğun başkalarına karşı empati göstermemesi, seçici davranması, çabuk öfkelenmesi veya başkalarını kendi istekleri için yönlendirme eğiliminde olmasıdır.
Eğer çocuğunuza bir şey yapması için sus payı verirseniz, aslında en büyük kötülüğü yapmış olursunuz.
Böyle olumsuz özelliklere sahip olan çocuklar yetersiz yetiştirme ve gereksiz şımartmanın ürünüdür. Hiç sınırları yoktur ve ebeveynler de böyle çocuklara şantaj yapma ve güç kullanma izni vermiş olurlar. Ne yeterince olgundurlar ne de baş edilecek kadar küçük. Ebeveynin sahip olduğu gücü alıp kendi bağımsızlıklarını ilan etmeye çalışırlar. Bu gergin ortamda ise anne babalar genelde başa çıkmakta zorlandıkları için başarısız oluyorlar. Böyle çocuklarla baş etmek için çok büyük enerji harcamak gerekiyor.
Genelde sorunun kaynağı anne babalardır
Kulağa ne kadar kötü gelse de, çocukların böyle olmasının sebebi anne babalarıdır. Onlara karşı aşırı korumacı davranmak, sınırlar koymamak, arkadaşları olmaya çalışmak ve onlarla yeterince kaliteli zaman geçirmemek yıkıcı sonuçlar doğurabilir.
Yine de tüm bunlar için bir çözüm yolu var. Çözüm de bir o kadar karmaşık. Genelde bu çözümü uygulamak için büyük bir sabır, akıllıca davranmak ve yetkin bir uzmandan yardım almak gerekiyor. Bu uzman sayesinde anne babalar yeniden sınırlar koymayı öğrenebilir ve güçlendirici stratejiler edinebilirler. Koyacakları sınırlar duruma özel olmalı ve çocuğun yaşı göz önünde tutularak uygun önlemler alınmalıdır.
Bu şekilde ebeveynler açık ve kalıcı sınırlar oluşturarak çocukların sorgusuz sualsiz düzgün bir şekilde kurallara uymasını sağlayabilirler. Çocukları kurallara sadık kalmaları için teşvik etmek amacıyla devamlı ödüllendirmek ise yanlış ir yöntemdir. Bunun yerine olumlu davranışlar benimsemeleri için sosyal takdir yöntemini kullanın.
Hediyeler veya ödüller koymak çocuğu yeni manipülatif davranışlara yöneltebilir. Başka bir deyişle yalnızca karşılığında ödül aldığı durumlarda kurallara uymayı yeğleyeceklerdir. Halbuki çocukların olumlu davranış sergilemek için her zaman bir dış teşvike ihtiyaç duymamaları gerektiğini öğrenmeleri gerekiyor. İyi tutum sergilemenin getirisi bunu devam ettirebilmektedir. Bu tıpkı birine yardım ettiğinizde işe yaradığınızı hissetmek gibidir. Bu açıklaması zor bir duygu, çocuk için en iyisi kendisinin deneyimlemesidir.
Kuşkusuz bu tür davranışlar sergileyen çocuklarla pozitif iletişimi artırmak ve geliştirmek önemlidir. İyi iletişim kurmak çocukların davranışlarının kökenini anlamak için gereklidir. Belki de bunu yapmalarının sebebi, anne babalarını çevrelerinde görmek istediklerinde onları bulamamaları ve bu yokluğu cezalandırmak istemeleridir. Onlarla iletişim kurmayı ve onları anlamayı deneyin… Anlayış göstermek her davranışa müsamaha göstermek değildir.
“Ben kötü değilim. Beni iyi anlarsan, aslında davranışımın altında bir ihtiyaç olduğunu göreceksin.”
– Anonim
Huysuz ve tiranlık taslayan bir çocukla mücadele etmenin tek yolu, kontrolü elden bırakmamayı unutmamaktır. Sorumluluklar ve endişelerle çepeçevre sarılmışken gözden kaçırdığımız şeyler olabilir. İlgi için ağlıyorlar, sevgi ve kaliteli zaman için… İlgi görmek veya eksikliğimizden yakınmak için ağladıklarında biz ne yapıyoruz peki? Suçlayıp daha da fazla cezalandırıyoruz onları. Ya da daha kötüsü sus payı verip bu davranışları daha da teşvik etmiş oluyoruz.
Bir çocuk yetiştirmenin zorlu ve bir o kadar da büyülü yanlarından kaçamayız. Sevgi ve sabırla yaklaşarak onların sahip olduğundan çok daha büyük bir güçle bütün olumsuzluklara karşı gelebiliriz. Onlar ne isterse istesin, ne kadar yorulmuş olursak olalım veya kopan kıyameti ne kadar çabuk dindirmek istersek isteyelim, sabırlı olmalıyız. Bu çabaları sonucunu, ergenlik dönemine girdikleri zaman almış olacağız.