Endokannabinoidler, Beyninizin Uyuşturucusu

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Endokannabinoidler hafıza, dinlenme, üreme, zevk ve hatta stres azaltmada rol oynar. Vücudunuzun endokannabinoid (ECS) sistemini modüle etmek için ürettiği büyüleyici moleküllerdir. Vücudunuzun aslında bu kimyasallarla dolup taştığını bilmek sizi şaşırtabilir.

Biyoloji ve nörokimya söz konusu olduğunda hiçbir şey tesadüfen olmaz. Aslında, bu küçük moleküller beyninizin ödül sisteminin önemli bir parçasını oluşturur. Onlar sayesinde günlük işlerinizi gerçekleştirirsiniz. Ayrıca, üretimlerindeki herhangi bir dengesizlik, refah duygularınızı tamamen değiştirebilir. Son araştırmalar, herhangi bir endokannabinoid değişikliğinin stres ve anksiyeteye müdahale edebileceğini göstermektedir.

Bu elementler endojen olmalarına ve beyin tarafından üretilmelerine rağmen, doğada da bulunurlar. Nitekim bunları kenevir bitkisinde bulursunuz. Aslında kendi endokannabinoid fabrikanız var.

Endokannabinoidler nelerdir?

Endokannabinoidler temel olarak nöron iletişiminde gerekli olan lipid molekülleri, yani yağlardır.

Günümüzde bilim insanları sadece iki tip tanımlamışlardır: Anandamid (AEA) ve 2-arakidonoilgliserol (2-AG). Endokannabinoid reseptörleri üzerinde hareket ettiklerinde, günlük yaşamınızdaki birçok temel süreci düzenlerler. Bunlar hafıza, öğrenme, uyku, iştah ve hatta ruh halini içerir.

Bununla birlikte, aynı zamanda başka bir önemli rol oynarlar. AEA ve 2-AG, beyninizin ödül devrelerini düzenler. Bunu dopamin üretimini uyararak yaparlar. Bu, yalnızca motivasyonunuzu düzenlemekle kalmaz, aynı zamanda zevk duygularınıza da müdahale eder.

Bu kimyasallar ne yapar?

Bilim insanları şimdiye kadar sadece iki tür endokannabinoid tanımlamış olsalar da, çoklu işlevleri göz önüne alındığında muhtemelen daha fazla olduğunu düşünüyorlar.

Endojen kannabinoidler doğal nörotransmiterlerdir. Başka bir deyişle, vücutta kimyasal haberciler olarak hareket ederler ve sinir hücreleri arasında sinyaller gönderirler.

İşlevleri şunlardır:

Enerji düzenlemesi

Hem dinlenmeye hem de aktiviteye müdahale ederler. Aslında, uykuyu teşvik ederler ve aynı zamanda motivasyonunuzu harekete geçirirler, böylece bir hedefe doğru çalışırken zevk alırsınız.

İştah uyarımı

İştah, endokannabinoid sistemin etki ettiği en önemli fizyolojik süreçlerden biridir.

Aslında, bilim insanları yıllar önce kenevirin ana psikoaktif bileşeni olan THC’nin anoreksiya ve hatta kanser hastalarında iştahı artırmak için endokannabinoid sistem üzerinde hareket ettiğini keşfettiler.

Kan dolaşımı

Keşfedilen iki endokannabinoidden 2-AG, beyin, karaciğer ve akciğerlerin işlevinde en önemlilerinden biridir. Bu organlarda araşidonik asit üretir. Bu, prostaglandinlerin sentezinde kullanılır. Bunlar kan basıncı, kan pıhtılaşması ve hatta alerjik inflamatuar yanıtınız gibi işlevleri yerine getirir.

Ağrı regülasyonu

Endokannabinoid sistem, hücreler arası iletişimde önemli bir rol oynar. Ayrıca, ağrı algısı gibi çok çeşitli fizyolojik süreçlerde de rol oynar. Aslında, beyniniz bir iltihaplanma süreci veya bir yaralanmanın varlığını tespit ettiğinde, acınızı azaltmak için hemen endokannabinoidlerin salınımını aktive eder.

Hafıza ve öğrenme

Nörobilim, bu kimyasal bileşikler hakkında yıllardır önemli bilgiler sağlamaktadır. En önemlilerinden biri hipokampus ve kortekste endokannabinoid reseptörlerinin bulunmasıdır. Bunlar beyninizin hafıza ve öğrenmeden sorumlu alanlarıdır.

Endokannabinoid sistem ve keyifli sosyal deneyimler

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, tüm vücudunuz bu kimyasallarla dolup taşar. Ancak, Almanya’daki Münster Üniversitesinde yakın zamanda yapılan bir araştırma, AEA ve 2-AG endokannabinoidlerinin günlük sosyal ilişkilerde yaşadığınız keyfin de anahtarı olduğunu keşfetti.

Bu içsel kimyasallar, beyninizin sosyal açıdan olumlu olarak yorumladığı bir şeyi her yaptığınızda beyninizin ödül merkezine dopamin salınımını kolaylaştırır. Örneğin, sarılmak, arkadaşlarla bir fincan kahve içmek, eşinizle yürüyüşe çıkmak, çocuklarınızla oynamak, bunlardan birkaçıdır.

Bu, kan dolaşımınızı zevk, esenlik ve mutluluk üreten bu esrar benzeri bileşenlerle doldurur. Bildiğiniz gibi, hayatınızdaki stres ve kaygıyı azaltmanın sevdiklerinizle vakit geçirmekten daha iyi bir yolu yoktur.