En Zeki Bebekler Kolayca Tanımlanabilir mi?

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

En zeki bebekler kolayca belirlenebilir mi? Gerçekten de bazı olgularda ve süreçlerde çarpıcı ipuçları var gibi görünüyor. Aslında, son yıllardaki en önemli vakalardan biri Heidi Hankins’tir. Testler, onun IQ düzeyini 159 olarak değerlendirdi; bu, dört yaşındayken Albert Einstein’ınkinden bir puan daha düşüktü. Ancak, Wisconsin’li bu küçük kız, doğumundan birkaç ay sonra bazı ilginç gerçekleri zaten ortaya çıkardı.

Çocuğun babası Matthew Hankins, psikologlara doğumundan birkaç hafta sonra kızının zaten iletişim kurmaya çalıştığını, ancak henüz hiçbir şeyi sözlü olarak ifade edemediğini açıkladı. Heidi, ilk doğum gününden önce zaten eksiksiz, iyi ifade edilmiş cümlelerle iletişim kuruyordu. Ayrıca, iki yaşında çocuk kitapları okuyordu.

Gördüğünüz gibi, bazı durumlarda yüksek entelektüel yeterlilikler belirgindir. Bununla birlikte, en zeki çocuklar genellikle birkaç yıl boyunca fark edilir hale gelmezler ve bunun akademik ve duygusal düzeyde büyük bir etkisi vardır.

“Benimle ve çocuklarımla dalga geçme! Bazı bebekler prematüredir. Benimkilerin hepsi postmatüreydi. Bu yüzden çok zekiler. Beyinlerinin gelişmesi daha uzun sürdü.”

– Jeannette Walls

En zeki bebekler nasıl belirlenir

Toplum, uzun süre boyunca, en zeki bebekleri belirleme ihtiyacından ziyade, dahiler yetiştirmeyi arzuladı. Örneğin John Protzko’nun çalışması var. O, California Üniversitesinde çalışan ve meslektaşlarıyla işbirliği içinde bir çalışma yayınlayan bir psikolog. Amaçları, ebeveynlikteki hangi süreçlerin çocukların entelektüel yeterliliklerini artırabileceğini göstermekti.

Veriler, bebeklere uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitleri takviye etmenin anlamlı olabileceğini ortaya koydu. Onları erken eğitim kurumlarına kaydettirmek de olumlu sonuçlar veriyordu. Ancak her çocuk kendi gelişim sürecini takip eder, dolayısıyla birçok bireysel farklılık vardır.

Her bebeğe yetkinliklerini geliştirmeleri için teşvik edici bir ortam sağlamak her zaman iyi bir fikir olsa da, yüksek yetenekli bir bebeği erkenden belirlemek de çok önemlidir. Şu anda, bu amaç için özel testler yoktur, yalnızca en zeki bebekleri belirlemeye yardımcı olan bazı stratejiler vardır.

Görsel alışma ve alışmanın ortadan kalkması yöntemi

Bu yöntemler çocuğun merakını değerlendirir. Yine de meraktan çok farklı uyaranlara erken ilgi gösterilmesiyle ilgilidir. Bu nedenle, birçok bebek ebeveynlerininkinden farklı bir yüz gördüğünde rahatsızlık gösterir. Günlük rutinlerinden farklı bir uyaranı algılamak veya onunla temasa geçmek bazen ağlamaya neden olabilir.

Bu araştırma şunları içerir:

• Araştırmacılar, sadece birkaç aylık olan bir bebeğe ilgisini kaybedene (yani uyarana alışana) kadar tekrar tekrar bir yüz (fotoğraf) gösterirler.
• Daha sonra, aradan birkaç gün geçmesini beklerler ve bebeği o fotoğrafa ve yanında farklı bir yüzün fotoğrafına tekrar maruz bırakırlar. En zeki bebekler, tanıdık olandan farklı olan yüzle oldukça ilgilenirler. Bu, yüzleri ayırt etme ve gördüklerini hatırlama yeteneklerini kanıtlar. Ayrıca, yeni olan her şeye karşı doğal ve içgüdüsel meraklarını ortaya koyar.
• Belleğin bu erken gelişimi ve uyaranları ayırt etme yetkinliği, yüksek yetkinliğin bir özelliğidir.

Gelişimsel kilometre taşlarına vaktinden önce ulaşırlar

Çocuk gelişiminde yüzdelikler konusu zaman zaman biraz tartışmalıdır. Bazı çocuklar ilk kelimelerini 12 aydan önce, bazıları ise bir süre sonra söylemeye başlar. Bu küçük boşluklar her zaman üstün zekalılık veya zeka geriliğine işaret etmez.

Ancak, en zeki bebekleri tespit etmek için olağanüstü derecede sıra dışı olan bu kilometre taşlarına dikkat etmelisiniz. Bunun bir örneği, ilk yaşlarından önce iyi yapılandırılmış tam cümleleri mükemmel bir şekilde telaffuz etmeleridir.

Aynı şekilde, psikomotor konularda üç aylıktan önce oturabilmeleri veya bir yaşından önce ince motor becerilerinin neredeyse mükemmel olması sık görülen bir durumdur.

Sürekli dikkat, en zeki bebekleri belirlemenin anahtarıdır

Gerçekten de bu, en zeki bebekleri tanımlamanın başka bir belirtici özelliğidir. Örneğin, oldukça yetenekli çocukları olan ebeveynlerin, küçük çocukları beş ya da altı aylık olduklarında, bir göreve uzun süre dalıp gitmeden odaklanabildiklerini bildirmeleri yaygındır.

Örneğin montaj oyunları, entelektüel olarak daha gelişmiş çocukların ilgisini en çok çeken oyunlardır.

Yüksek yetenekli bebeklerde ve küçük çocuklarda yalnızlık

Çok az bebek yalnız olmaktan ve hatta yalnız oynamaktan hoşlanır. Bununla birlikte, dokuz ya da 12 aylık olanlardan bazıları yalnız oyun anlarının tadını çıkarır. Talepkar değillerdir ve ebeveynlerine aşırı bağlılık göstermezler. Çoğu durumda, yeni senaryolar, uyaranlar ve oyunlar keşfederek dikkatlerini çeken şeylerle kendilerini kolayca eğlendirirler.

Ebeveynler, bu erken bağımsızlık derecesini veya yalnızlık tercihini pekiştirmemelidir. Bunun nedeni, tüm çocukların, özellikle yüksek yetkinlik gösterenlerin, akranlarıyla vakit geçirmeye ve sosyalleşmeye ihtiyacı olmasıdır. Sosyal becerilerin geliştirilmesi ve uygun duygusal yönetimin ihmal edilmemesi gerekir.

Sonuç olarak, vurgulanması gereken bir şey daha var. Her çocuk benzersiz ve istisnaidir ve yetenekleri, kişilikleri ve mizaçları doğumdan birkaç hafta sonra kendini gösterir. En önemli şey, her ihtiyacı tespit edip cevap verebilmektir; üstün yetenekli çocuklar buna bir istisna değildir.