Empati Göstermek ile Sempati Duymak Aynı Şey Değildir

Hepimiz empati kelimesini duymuşuzdur, çoğu zaman, bize “kendini başkalarının yerine koyabilme yeteneği” olarak açıklanır.

Ancak, bu tanım iş uygulama kısmına gelince pek işe yaramaz. Bazen kendimizi başka insanların yerine koyuyorsak da, çoğu zaman bunu sadece o kişiyle aynı fikirde olduğumuz için yaparız; daha doğrusu, onlara sempati duyarız.

Sempati 

Yani, sempatinin, diğer kişiyle aynı fikirde olmak ve onunla aynı değerleri paylaşmak olduğunu söyleyebiliriz; hayatta bir şeyler paylaştığımız insanlara ve arkadaşlarımıza karşı sempati duyarız. Bu nedenle “kendimizi onların yerine koymak” bizim için kolaydır.

Bu durumda, kendimizi, hiçbir ortak noktamız olmayan insanların yerine koymak bizim için kolay olmayacak demektir. İşte empatinin kısa tanımında gözden kaçan zayıf nokta da tam olarak budur.

Peki, empati ne demektir?

Empati, kim olduğuna, aynı fikirde olup olmadığımıza, sevip sevmediğimize bakmaksızın, insanlarla her türlü etkileşim kurmamıza izin veren iletişimci bir tutumdur. 

Yani, empatiyi, karşımızdaki kişiyle aynı fikirde olsak da olmasak da düşüncelerine saygı göstermek olarak tanımlayabiliriz.

Empati, sempati demek değildir

Empati, bir konuyla ilgili kişisel duruşumuz ne olursa olsun, karşımızdaki kişinin tam tersi düşüncede bile olsak, ona saygı duymasını bilmektir. Eğer durum tam tersiyse, onunla aynı fikirdeysek o kişiye sempati duyuyor oluruz. 

Empatiden nasıl yararlanırız?

Eğer içinde bulundukları duruma saygı gösterirsek, bizden farklı olan insanlara karşı empati duyarız. Karşımızdaki kişinin durumunu anlamaya çalışarak, fikirlerini yargılamadığımızı ve düşüncelerini anladığımızı belli ederek, ona karşı empati duyduğumuzu gösterebiliriz. Mesela karşımızdaki kişiye empati duyduğumuzu gösterebileceğimiz şöyle cümleler kurabiliriz: “Bana söylediklerinin senin için ne kadar önemli olduğunu anlıyorum.” veya “Kızgın olmanı anlıyorum çünkü durumun adil olmadığını düşünüyorsun.” 

Kişisel görüşümüzü ne zaman ifade etmeliyiz? 

Empati, dinlemek, gözlemlemek ve karşımızdaki kişinin durumuna saygı göstermek anlamına geldiğinden, bir kişiye empatiyle yaklaşırken, konuyla ilgili görüşümüzü ifade etmemiz şart değildir.

Elbette, uygun ve güvenli bir şekilde, saygı ve empatiyi koruyarak, görüşümüzü ifade edebileceğimiz daha pek çok durum olacaktır.

Diğer karışıklıklar…

Bazen günlük yaşantımızda, empati yaptığımızı sandığımız ancak aslında karşımızdaki kişinin gözüne iyi görünmek, onu “memnun etmek”, onayını almak için yaptığımız davranışlar vardır. Bu empati yaptığımız anlamına gelmez, yaptığımız şey karşılığında takdir kazanmak için sempati göstermektir. Bu empati değildir.

Diğer durumlarda, karşımızdaki kişiye sempati duyduğumuzu göstermek için kolayca hemfikir oluruz. 

Saygı ne demektir?

Saygı, karşımızdaki kişiyi gözlemlemek, vaziyetini anlamak, bilmek, empati yapmak ve içinde bulunduğu duruma saygı göstermektir. 

Saygı duymak, hepimizin nasıl yaşamak, düşünmek, hareket etmek, hissetmek istediğimize karar verme hakkımızın olduğunu varsaymak ve bunlar için kimseyi yargılamamak demektir.

Saygı duyduğumuzda, karşımızdaki kişinin değer yargıları çerçevesinde şekillenen düşüncelerini anlarız; bir başka deyişle, kendi değer yargılarımız farklı olacağından, kendimizi tam anlamıyla onların yerine koymaya gerek duymadan, onların düşüncelerinin kaynağını anlar, saygı duyar ve Empati gösteririz.

Değer yargılarımız onlarla aynı olmayabilir ama karşımızdaki kişiye onun değer yargılarını değiştirmeye gerek duymadan, empati gösterir, durumunu anlarız.

Sempati duymak, aynı değerleri, ilgi alanlarını paylaşmak demektir… Empati ise kimseyi yargılamadan farklılıklara saygı duymaktır.

İki ya da daha fazla sayıda kişi bir arada yaşadığında, herkesin her şeyi kendi karar verdiği şekilde yapması ve birbirine empati göstermesi ise saygı duymak demektir, bu, karşımızdaki kişinin değer yargılarını değiştirmeye çalışmaya ihtiyaç duymamak demektir.

Aslında empati, özellikle karşımızdaki kişiyle farklılıkların ortaya çıktığı ilişkilerde ve profesyonel ilişkilerimizde kullanabileceğimiz şahane bir araçtır.