Empati Eksikliği Bozukluğu ve Belirtileri

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Empati eksikliği bozukluğu semptomları, oldukça özel bir tip kişilik yapısını tanımlar. Bu kişilik yapısı, kendi psikolojik sınırlarından uzaklaşamadığı için kendisini başkalarının yerine koyamayan bir insanı ifade ediyor. Bununla da kalmayıp, başkalarının gerçekleriyle bağlantı kuramazlar ve çoğu zaman onları görmezden gelirler. Bu insanlar, başkalarıyla sürekli olarak bir çatışma içindedir ve bu nedenle de tatmin edici sosyal etkileşimlere ulaşamazlar.

Muhtemelen bu insanların narsist olduğunu düşünürsünüz. Şaşırtıcı bir şekilde, empati eksikliği, ona ihtiyaç duymayan çok sayıda insanı içerisinde barındıran bir durumu temsil eden bir yapı. Aslında bu özelliklere sahip biriyle yaşıyor olabilirsiniz ve bunun farkında bile olmayabilirsiniz.

Örneğin, hayatındaki diğer kişiyi anlayamayan ve yalnızca kendi ihtiyaçlarını önceliklendiren bir eş veya sevgili böyle bir insan olabilir. Ayrıca, her şeyi kendi bakış açısından görmediğiniz için her zaman size kızan bir arkadaşınız da olabilir. Öyleyse, empatiden yoksun olan kişinin kendiniz olma ihtimali de var. Bu durum size zarar vermez, bu yüzden farkına bile varmayabilirsiniz, çünkü bir giysinin üzerinde kolayca bulup çıkarabileceğiniz bir leke de değildir aslında.

Empatik olmak, yalnızca sosyal ilişkileri geliştiren değil, aynı zamanda mutlu bir hayata ve refaha da aracılık eden bir insan kapasitesidir. Bu nedenle, bu sağlıklı yaşam tarzını ihmal edip edemeyeceğinizi düşünmenin zamanı gelmiş olabilir.

Empati eksikliği bozukluğu durumunun belirtileri neler?

Empati eksikliği bozukluğu DSM-V’de (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – Ruhsal Bozuklukların Teşhisi ve İstatistik El Kitabı) görünmemektedir. Şu anda sadece iş psikoloğu, psikoterapist ve yazar Douglas LaBier tarafından Psychology Today‘de yayınlanmış olan ve bilim dünyasına önerilmiş bir konsept olarak düşünülebilir.

Bu makalesinde, LaBier, psikolojik terapi alanında ve bir insan gelişimi araştırmacısı olarak onlarca yıllık deneyimi boyunca düşündüğü ve üzerinde çalıştığı bir fikri açıklıyor. İnsanlar giderek artan bir şekilde ciddi bir empati eksikliği sergiliyorlar. Bu, dünyanın gözden kaçırmış olabileceği açık ve net bir psikolojik durumdur.

Kendinizi başkalarına yansıtma, dünyalarını anlama, duygularıyla bağlantı kurma ve buna göre tepki verme yeteneği bu çağda oldukça nadirdir. Nedeni, yukarıda bahsedilen narsisizm veya otizm spektrum bozukluğu veya borderline kişilik bozukluğundan kaynaklanmamaktadır. Aslında empatiden yoksun olmak için zihinsel bir rahatsızlığınızın olması da gerekmez.

Genellikle kendi kendine yetme, bağımsız olma veya sosyal merdivenleri es geçme arzusu sizi soğuk bir uçurumun kenarına yerleştirir. Empati eksikliği bozukluğunun belirtilerini keşfetmek için makalemizi okumaya devam edin.

Başkalarının duyguları sizi rahatsız mı ediyor?

Üç tür empati şekli olmasına rağmen, bugünkü makalemiz, duygusal konulara odaklanacak. Yani, başkalarının duygularını algılama, bağlantı kurma ve anlama yeteneğinizi tanımlayacağız. Bununla birlikte, bu tür bir eksiklik bozukluğunda başkalarının duygu ve düşüncelerine yönelik açık bir rahatsızlık söz konusu olacaktır. Empati eksikliği olan insanlar, başkalarının duyguları karşısında huzursuz olurlar, bu duygular onları rahatsız ederler ve daha kötüsü onları anlayamazlar.

Örneğin, partneriniz veya sevdikleriniz üzgünse, “sadece ilgi istiyorlar” diye düşünebilirsiniz. Benzer şekilde, bu sevdikleriniz, yine üzgün veya kızgın görünürlerse, “sorunları ile ilgilenmek tamamen kendi işleri, bununla başa çıkacaklardır” diye düşünerek bu durumu reddetmek de kolaydır. Diğer bir deyişle, empati eksikliğinin arkasında genellikle bir kalkan vardır. Bu insanlar başkalarını anlamak istemiyor olacaktır, çünkü bu durum onları bir şekilde rahatsız ediyordur.

Hedeflerinize ve ihtiyaçlarınıza aşırı odaklanmak

Göründüğü kadar çarpıcı olacak bir biçimde, empati eksikliği genellikle kişisel gelişimlerine en çok odaklanan kişilerde yaygındır. Kendi kendi ile ilgilenme konusunda takıntılı olan insanlarda da bu durum son derece yaygındır. Bağımsız, güçlü, kendinden emin ve iddialı olma ihtiyacı, onları takıntılı bir şekilde kendilerine odaklanmaya motive eder ve onlar için yalnızca kendileri önemlidir. Sorunlarınız size aittir, ve zaten onların da kendi sorunları vardır. Başka bir deyişle, gerçekleştirmeleri gereken hedefleri vardır ve bu onlar için tabii olarak en önemli şeydir.

Bu mutlak kendi kendine yeterlilik arayışının çoğu zaman düşmanca göründüğünü hatırlamalısınız. Empati, insanlar tüm insanların birbirine bağlı olduğunun farkına vardığında gelişir. Çevrenizdeki insanlar da, sizin için en az sizin kadar önemli.

Faydacı bir şekilde dünya ile ilişkilidirler

Faydacılık, kullanmak ve çöpe atmak, yalnızca size fayda sağlayabilecek faaliyetlerle ilgilenmek veya yalnızca sizi ilgilendiren şeyler hakkında endişelenmekle ilgili bir durum. Bu, bu bozukluğun bir başka özelliğidir. Tahmin edebileceğiniz gibi, bunun gibi bir durum, bu tür kişilerin ilişkilerini Zygmunt Bauman’ın çalışmalarında bahsettiği likidite kavramı ile açıklayacaktır. Yani, bu kişilerin, partnerleri ve arkadaşları ile oldukça kırılgan bağları vardır çünkü anlık ihtiyaçları ve ilgi alanları etrafında hareket ederler.

Aynı şey değerleri ve sosyal veya ekolojik kaygıları için de geçerli olacaktır. Bunlar, örneğin, iklim değişikliğinin onları ilgilendirmediğini iddia eden insanlardır çünkü gelecekte gezegene ne olacağı onları ilgilendirmez çünkü zaten ölmüş olacaklardır.

Empati eksikliği bozukluğu ve yargılama ve eleştirinin hızı

İnsanlar çoğu zaman empatinin olağanüstü işlevini ihmal ederler. Bu yetenek, insanların olumlu ve herhangi bir endişe taşımadan kararlar verirken biraz da temkinli olmalarını sağlayan teçhizattır. Empatik bir kişi, sahip olduğu önyargıların kendisine hakim olmasına izin vermeden önce durumu anlamak, kendi perspektifinde biraz olsun çıkmak ve başkalarıyla ve onların duygu ve ihtiyaçlarıyla bağlantı kurmak için çaba göstermesi gerektiğini bilir.

Benzer şekilde, empati eksikliği bozukluğu olan biri, hızlı bir şekilde son derece eleştirel olacaktır. Etiketleme, önyargıda bulunma ve azarlama konusunda oldukça gayretlidirler. Bu tür insanlar genellikle dünyaya büyük bir hayal kırıklığı ile bakarlar. Bunun nedeni de, bu kişi, sahip olduğu gerçekliği duygu ve empati süzgecinden geçiremediğinde, her şeyin içerisinde yer aldığı uyumsuzluk hali olur. Yani dünya onlara karşıdır ve onların güvenini hak etmiyordur.

Sonuç olarak, bu tür bir kişi olmadan önce bir şeyin farkına varmaya çalışın: sorun doğrudan siz de olabilirsiniz.